شریفیان: سلام علیکم و رحمۀ الله. من هم خدمت شما و همه همکاران عزیز شما و بینندگان محترم و خوب و فرهیخته برنامه سمت خدا عرض سلام و ادب و احترام دارم. تسلیت و تعزیت دارم خدمت همه عزیزان و بزرگواران ایام سوگواری ابا عبدالله الحسین را و ان شاءالله که همه شما سر سفره ابا عبدالله الحسین از ارزاق بزرگ امام حسین ان شاءالله بهره مند باشید و آن دریایی که شما در شعر خود گفتید ان شاءالله وجود همه ما را سیراب کند که کرده است و ان شاءالله رزق امسال ما هم بهتر از سال های قبل رقم بخورد.
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین و صل الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین و لعن الدائم علی اعدائهم اجمعین. اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ حجۀ بن الحسن صلواتک علیه و علی آبائه فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِيلًا وَ عَيْناً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَكِّنَهُ فِيهَا طَوِيلا.
اولاً خیلی خوشحال هستم که من جلسه اول هست که خدمت شما هستم برای شما آرزوی توفیق و سلامتی و عزت و موفقیت در کار خود را می کنم. ان شاءالله بینندگان عزیز از اجرا و بیان شما ان-شاءالله استفاده کنند و بهره مند شوند. خدمت برادر عزیز آقای شریعتی هم خسته نباشید می گویم، ان شاءالله که این ایام برای ایشان بستری باشد که توشه خود را بیشتر کنند و با یک پختگی و دست پر در هر برنامه ای چه برنامه سمت خدا که ان شاءالله یک دوره ای باز هم از ایشان حتماً استفاده شود و ایشان بیاید و به زودی بینندگان محترم با ایشان مأنوس شوند و در برنامه-های دیگری هم که ایشان شرکت می کند ان شاءالله خداوند متعال ایشان را کمک کند و دست ایشان را پر کند. یک نکته ای را خدمت بزرگواران عرض کنم حالا به تناسب این بحث، من خدمت آقای شریعتی ایام گذشته یک نکته ای را گفتم این نکته را می-خواهم به بینندگان بگویم. آن موقعی که ایشان به من گفت من یک مرخصی می خواهم بروم من به ایشان گفتم یک چیزی در این برنامه برای شما هست و آن هم دعای مردم است. شما در وساطت و رساندن یک خیر بزرگی از دستگاه امیرالمؤمنین (ع) نسبت به این مردم سال ها وساطتی کردید و دعای خیر مؤمنینی پشت سر شما بوده است. این نکته ای است که انسان اگر در امر رساندن و تبلیغ و حالا به تعبیری شفاعت در امر ولایت امیرالمؤمنین (ع) حضور پیدا کند، به تعبیر امام سجاد در دعای مکارم حضرت فرمودند أَجْرِ لِلنَّاسِ عَلَى يَدِيَ الْخَيْر، خدایا آن خیرات بزرگ خود را که در عالم می خواهی نازل کنی به دست ما این کار را بکن. دست ما را محترم کن. خدایا تو که می خواهی یک چیزی به عباد خود بدهی می شود ما هم این وسط یک کاره ای باشیم. ما وساطت این مسیر شویم. این سبب توفیق انسان است و من از قصد این بحث را عرض کردم که همه بینندگان محترمی که از این برنامه استفاده کردند و از اجرای آقای شریعتی استفاده کردند همه کارشناس ها و مجری عزیز ما آقای شریعتی را از دعای خود فراموش نکنند. این حقی است که برادران ایمانی به گردن همدیگر دارند. ان شاءالله که همه ما مشمول دعای امام زمان باشیم و دعاگوی همدیگر هم باشیم. بحثی که خدمت بزرگواران تقدیم می کردیم در باب مسئله اخوت بود و روابط ایمانی بین برادران دینی. وارد بحث حسن خلق شدیم و روایاتی را در باب حسن خلق عرض کردیم. یکی از ارکان ارتباط ما با هم حسن خلق است. این است که بتوانیم روابط حسنه بین هم برقرار کنیم. روایاتی را خواندیم. این بحث یک تتمه ای دارد من این تتمه را عرض می کنم و ان شاءالله یک بحثی را در باب سیدالشهداء باید به تناسب این ایام شروع کنیم که حالا عرض خواهم کرد. من بحث خود را در سه بخش دارم تقدیم می کنم. بخش اول در روایات ما آثاری را برای حسن خلق بر شمرده است. من می خواهم به این یک اشاره ای کنم. خیلی این بحث، بحث مفصلی است. من بعضی از نکات آن را یادداشت کردم خدمت عزیزان عرض کنم. ببینید حسن خلق نکته اولی که در روایات ما گفته شده است این است که مرکب و مسیر انسان به سمت بهشت است. یعنی چه؟ یعنی انسان با داشتن یک افزوده ای در وادی ایمان به اسم حسن خلق در یک وادی می افتد، در یک مسیری می افتد که انگار به یک درخت پر میوه رسیده است. می توانید حالا حالاها از این درخت بچینید. این که می گویم انسان را به سمت بهشت حرکت می دهد مقصود من این است. یعنی حسن خلق یک رزق مستمری برای شما درست می کند. این است که در روایت دارد شما را به سمت بهشت می برد و از آن طرف سوء خلق و خرق، در روایت ما گفته شده است خرق، یا عبوس بودن، روابط تنگ و تیره با برادران دینی داشتن، با ارحام داشتن این انسان را به سمت جهنم می برد. نه این که لزوماً انسان جهنمی می شود. ولی مسیر، مسیر پر خطایی است. دیدید بعضی جاده ها جاده های خطرناکی است لزوماً انسان از آن جاده پرت نمی شود ولی این جاده تصادف آن زیاد است. مسیر بدخلقی انسان را گرفتار می کند و مسیر حسن خلق خیلی هموار است. این سوء خلق است که آرام آرام تبدیل به غیبت می شود، به تهمت، به هتک حریم، تبدیل به تعرض می شود، تبدیل به حسادت می شود. این میوه های معاصی که میوه های یک شجره ای است آن شجره آن درخت را انسان باید مراقبت کند. این نکته اولی است که در روایات ما نسبت به حسن خلق گفته شده است. دو، در روایت فرموده است که حسن خلق کمال ایمان انسان است. یعنی ایمان انسان را بلند می کند. «وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُه‏» (فاطر/10)، عمل صالح بلند کننده ایمان است ولی در اعمال صالحه بعضی ها برجستگی دارند. حسن خلق از آنها است. حضرت فرمودند کسانی که احسنهم خلق هستند اکملهم ایمان هستند. این هم نکته دوم. نکته سوم حضرت فرمودند بعد از فرائض بهترین چیزها که می توانید در درگاه الهی بردارید و بیاورید حسن خلق شما است. این هم خیلی حرف مهمی است. این هم نکته سوم. نکته چهارم. حضرت فرمودند روز قیامت اعمال خود را که در کفه ترازو خواهید گذاشت و خدا به اعمال شما می خواهد نظر کند از عواملی که سبب سنگینی میزان انسان می شود «ثَقُلَتْ مَوازينُهُ» (مؤمنون/102) حسن خلق شما است. چه قدر این تعابیر مهم است. کثرت روایات ما و پرداخت اهل بیت به این مسئله سبب حساسیت ما باید بشود. باید انسان حساس شود که عجب چه قدر حضرات معصومین به این مسئله حساس هستند. این هم نکته چهارم. نکته پنجم، حضرات فرمودند حسن خلق ثواب جهاد فی سبیل الله دارد. مثل کسی که صبح تا شب در حال جهاد است. چون اخلاق هم این جوری است، اخلاق یک چیزی است صبح تا شب ما با آن هستیم. کسی اگر حسن خلق داشت همه عمر خود با این حسن خلق حرکت می کند.
ملایی: چون زندگی ما تماماً تعاملات است، روابط است.
شریفیان: تعاملات است و اگر کسی این در نرم افزارهای وجود خود نصب کرد با این حرکت می کند، انگار که صبح و شب در حال جهاد فی سبیل الله است. این همه نکته پنجم. نکته ششم: حضرت فرمودند حسن خلق «إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ» (هود/114) حسن خلق کفاره خطاهایی انسان است. انسان با حسن خلق و تنظیم روابط رحمانی با برادران دینی خود را تطهیر می کند. آلودگی-ها و چرک و آن رینی که در قلب انسان می نشیند با حسن خلق می-رود. این که می بینید گاهی اوقات روابط رحمانی انسان دارد احساس می کند که نفس او بالا آمد. دیدید گاهی اوقات آدم شیرینی روابط رحمانی را می چشد. آدم گاهی اوقات در رانندگی دو تا ماشین به هم می رسند هیچ کدام حاضر نیستند به آن یکی راه بدهند یک فضای تنگی ایجاد می شود، می بینید حال انسان گرفته می شود، ممکن است راه را شما بگیرید، جلوتر هم می روید ولی حال شما گرفته می شود حس خوبی ندارید. اما اگر از آن طرف فضا ایجاد کنید به تعبیر روایات ما الْمُوَطَّئُونَ أَكْنَافا، سفره پهن کنید. اجازه بدهید که آقا شما بروید. من آن هستم که حاضر هستم برای شما صبر کنم، من راه به شما می دهم، ببینید پشت آن احساس می کنید که نفس شما چاق می شود این تطهیر قلب انسان است. آدم نمی فهمد چه اتفاقی در درون انسان دارد می افتد. این هم نکته ششم. نکته هفتم: حضرت فرمودند حسن خلق دو تا ثمره دارد طول عمر و آبادانی شهرها. هم خود شما را بزرگ می کند و عمر شما را وسیع می کند، هم حیات شهر شما را وسیع می کند. هم سبب طول عمر خود شما است، هم سبب عمران و آبادانی دیار شما است. این هم بحث مهمی است که روابط ایمانی ما هم سبب سلامت وجود خود انسان است و هم سلامت شهر انسان است. اگر می بینید در شهر فضا تنگ است، حسن خلق در ما کم شده است. این هم نکته بعدی. نکته هشتم: حضرت فرمودند حسن خلق سبب جبران نقص عبادات شما است. بعضی ها خیلی عبادت های سنگینی انجام می دهند ممکن است انسان توفیق نداشته باشد. ولی بدانید حسن خلق می تواند یک سری کمبودهای انسان را جبران کند. حضرت فرمودند با حسن خلق خدا اجر سائن قائم به شما می دهد. یعنی مثل کسی که روز روزه دار است، شب، شب زنده دار است چه قدر این تعبیر مهم است. این هم نکته هشتم. نکته نهم: حضرت فرمودند حسن خلق بستر تولد محبت شما است. می خواهید روابط شما، روابط محبت شود با اخلاق. در یک روایتی حضرت فرمودند تَذْهَبُ بِالسَّخِيمَة، یعنی چرک بین انسان ها را می برد. یعنی گاهی اوقات روابط ما ممکن است روابط تیره ای باشد نمی شود آن را درست کرد.
ملایی: ببخشید درست فهمیدم، کسی که حسن خلق ندارد نمی تواند محبت کند. نمی تواند محبت بورزد.
شریفیان: اصلاً حضرت فرمود حسن خلق يَكْسِبُ الْمَحَبَّة با حسن خلق محبت را می توانید اکتساب کنید. یک بازار است، بازار هم قواعد خود را دارد. یک چیزی را باید پرداخت کنید که در مقابل آن ... اکتساب محبت با روابط رحمانی و حسن خلق است. این هم نکته هشتم. اینها نکاتی است که در روایات ما به عنوان آثار می شود از آنها گفتگو کرد. حتماً آثار دیگری هم در روایت هست ولی ما آن قدری که در روایات نگاه کردیم اینها را می شد خدمت عزیزان تقدیم کنیم.
در باب داشتن حسن خلق به ما توصیه ها و دقت هایی شده است. اینها که تا به حال گفتیم آثار و برکات بود. توصیه ها و دقت-ها. نکته اول: در وادی ارتباط رحمانی و حسن خلق با برادران ایمانی در روایات به ما گفته شده است که به دنبال دست برتر بگردید. در روابط خود، خود شما مقایسه نکنید، دست برتر را دنبال کنید. ببینید چه کسی می تواند در روابط رحمانی یک گام از طرف مقابل جلوتر باشد. حضرت فرمودند ید اولیا داشته باشید، می بینید اهل بیت با ما چه طور هستند. یک گام شما حرکت می کنید صد گام امام به سمت شما حرکت می کند. من گاهی مثال می زنم می گویم روابط پدر و مادر را با فرزند می بینید فرزند یک گام به سمت پدر و مادر می رود می بینید پدر و مادر چه طور آغوش باز می کند. به این ید اولیا می گویند. دست برتر. در روابط رحمانی به دنبال این باشید که من چه طور می-توانم دست برتر داشته باشم. من چه طور می توانم یک گام رحمت بالاتری را در این میدان رو کنم.
نکته دوم: حضرات به ما فرمودند در حسن خلق باید جهاد کنید. تلاش مستمر می خواهد. حتماً با شیطان در این مسئله مواجه می-شوید. شیطان یک جاهایی کار را سخت می کند. می خواهید حسن خلق داشته باشید طرف مقابل اصلاً به شما اجازه نمی دهد. یک برخوردی با شما می کند آدم در مواجهه ممکن است پس بزند. تنظیم کردن روابط حسن خلق با برادران دینی جهاد است نه فقط ثواب جهاد دارد سنگینی امر جهاد در آن هست. دقت می خواهد، مراقبت می خواهد، لطافت می خواهد. این که انسان آرام آرام در فضای حسن خلق به دقت و لطافت برسد که کجا کدام برخورد به درد طرف مقابل می خورد که در عین این که انسان ... حسن خلق مسخره بازی و حقارت انسان نیست. ولی انسان باید به یک برخورد لطیف همراه با حسن خلق برسد. این کار سنگینی است. به این سادگی ها نیست اصلاً به این راحتی انسان به این درجات نمی رسد خیلی انسان باید ممارست کند که به پختگی برخوردها در صحنه های مختلف برسد. خدا رحمت کند آقای صفاری را، ایشان می فرمود کسی که خود را آماده صحنه ها نکرده باشد چه طور می-تواند در بزنگاه ها برخورد درست را روی میز بگذارد. خود را باید آماده کنید. جنس برخوردهای مختلف را ببینید. خود را تنظیم کنید که در مقابل فلان برخورد من چه حرفی بزنم که به درد برادر من بخورد. این می شود جهادی که سختی و سنگینی آن را با لطافت ها انسان می تواند به دست بیاورد. کار سختی است.
نکته سوم: حضرات فرمودند حسن خلق باز کردن سفره وجودی انسان نه برای آن کسی است فقط آن را می پسندید در برادران دینی شما همه یکی نیستند، همه شبیه هم نیستند. با شما تفاوت هایی دارند. درجات ایمان را می بینید، عیب ها و نقص های او را می بینید با او هم می توانیم حسن خلق باشیم؟ ما گاهی اوقات به دنبال این هستیم که حسن خلق را فقط با کسانی که به تعبیری شبیه من هستند، در آنها تناسبی می بینم حضرات از ما خواستند اگر تناسب ایمانی بود ولو نقص هایی در او هست حرکت کنید.
ملایی: یعنی شاخص، معیار و ملاک ایمان است. حالا فاصله ها و تفاوت ها اینها دیگر ...
شریفیان: این همان بحثی که ما قبلاً خدمت بزرگواران عرض می-کردیم که حضرات از ما رفق و مدارا خواستند. یکی از ارکان حسن خلق مدارا است. در مقابل نقص او حوصله کنید. یک موقع این را ما در بحث مواجهه با نقص ها و عیوب در مورد این بحث می کنیم که ما حتماً با عیوبی طرف می شویم. چه کار باید بکنیم. می خواهیم حسن خلق داشته باشیم باید چه کار کنیم؟ خطای او را کجای دل خود بگذارم. بی ادبی او را، تعرض او را، بی انضباطی و بی تقوایی او را کجای دل خود بگذارم. اینها دقت می خواهد. از ما این را خواستند. توصیه در حسن خلق سوم این است. حسن خلق سفره گسترده وجود شما است. نسبت به همه آن کسانی که ما موظف به حسن خلق با آنها هستیم. این هم نکته سوم است.
نکته چهارم: حضرات به ما فرمودند حسن خلق گاهی اوقات طبعی است، یعنی یک مایه ای در وجود خود دارید. بعضی ها یک مایه ای برای اخلاق خوب دارند، اعطای خدا است. گاهی اوقات برای حسن خلق باید پدر خود را در بیاورید. این جوری نیست که بخواهید به طبع و اقتضای وجود خود فقط مجال بدهید. این نیست. باید آن را کسب کنید. جهادی یعنی همین. جهاد باید بکنید. اگر امر سنگین و ثقیلی نبود که ثواب جهاد فی سبیل الله به من و شما نمی دادند.
نکته پنجم: حضرات فرمودند حسن خلق هزینه دارد. یک جایی طرف مقابل حال شما را می گیرد یک جایی سفره پهن می کنید با کفش در سفره شما می آیند. این سفره اربعین را می بینید این همه آدم در موکب می رود و بیرون می آید آن بنده خدا این موکب را می خواهد جمع کند پدر او در می آید. اگر می خواهید سفره وجود خود را برای دیگران پهن کنید همین جوری است. یک جاهایی لگدمال می شوید. چشم خود را باید ببندید. «وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ» (آل عمران/134) یعنی همین. در سوره مبارکه آل عمران قرآن فرموده است «وَ سارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقين‏» (آل عمران/133) متقین چه کسانی هستند «الَّذينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاء» (آل عمران/134) کسانی که می خواهند برای اینها، برای دیگران سفره پهن کنند. ولی سفره پهن کردن یک جاهایی حرف باید بشنوید حال شما را هم می گیرند، تشکر هم نمی کنند، قدر شما را هم نمی دانند و و و. قرآن فرموده است «وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ» (آل عمران/134) مفسرین بعضی این را تذکر دارند که ارتباطی است بین این که من انفاق کنم و بر دیگران ببخشم. چه ارتباطی بین اینها است. مفسرین بزرگوار ما بعضی ها فرموده اند که انفاق بستر یک اتفاقاتی است. خطاهایی را خواهید دید باید عفو کنید. «وَ الْكاظِمينَ الْغَيْظَ وَ الْعافينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنين‏» (آل عمران/134). این هم نکته پنجم، هزینه ها را به جان خریدن.
نکته ششم: حضرات فرمودند حسن خلق یعنی الفت، یعنی بستری برای پیوند برقرار کردن و بستری برای الفت دیگران فراهم کردن. گاهی اوقات شما ارتباط برقرار می کنید، گاهی اوقات باید اجازه بدهید یک کسی می خواهد ارتباطی با شما برقرار کند. فقط این نیست که یک موقع حال خود من خوش است حوصله دارم می خواهم روابط ایمانی برقرار کنم. نخیر یک جایی شما حوصله ندارید ولی یک کسی با شما کار دارد. این است که جهاد فی سبیل الله می شود. هم الفت بگیرید، هم اجازه بدهید که با شما الفت بگیرند. این هم نکته ششم.
نکته هفتم: حضرت فرمودند حسن خلق سه پایه دارد. طیب کلام یعنی کلام مناسب داشتن. این که می گویم برخورد انسان لطیف می-شود که کجا کدام حرف را به برادر خود بزنم یک جایی باید سکوت کنم، عبور کنم، الان وقت حرف زدن نیست. چه قدر ما روایت در مورد سکوت داریم. ما گاهی اوقات متوجه نمی شویم این سکوت برای چه هست؟ یکی از ارکان تنظیم روابط سکوت است. ما گاهی اوقات یک حرف را یک موقع می توانیم به برادر خود بزنیم بار دوم دیگر آن حرف گفتنی نیست. خلاصه یک بلیت دارید که بخواهید خرج کنید. خیلی باید دو دو تا چهار کنید و لطیف شوید که این جمله مال کدام زمان است و چه جوری بگویم، با چه ادبیاتی بگویم، کلی باید به خود پیچ بزنید که این حرف کجا به زمین می نشیند حضرت فرمودند حسن خلق 1 ـ طیب کلام، 2 ـ لین الجناح. یعنی برخوردهای شما، نگاه شما، خنده شما، اخ شما، نباید گزنده باشد، نباید طرد کننده باشد. نباید یک جوری باشد که من روابط با بخواهم بشکنم. ببینید ما گاهی اوقات اخم می کنیم. لازم است آدم یک جایی اخم کند ولی اخم شما با برادر دینی خود نباید شکننده باشد. باطن آن باید رحمت باشد. مگر نبی اکرم یک جایی اخم نکرده است. به عزیزان خود هم اخم کرده است. به بعضی از اصحاب خود. اهل بیت گاهی اوقات به اصحاب خود اخم می کردند ولی این اخم باید سازنده باشد نه شکننده. باید او بفهمد که باطن این اخم رحمت است. نباید له شود. حتی اگر انسان بخواهد یک جایی انسان یک چیزی را در برادر خود بشکند از جنس رحمت باشد که او بداند اگر فلان بت را در وجود او شکستم شما را نمی خواستم بشکنم، بت شما را می خواستم بزنم بشکنم. این است که درجات می شود واقعاً حسن خلق را ما یک امر ساده عرفی می گیریم. اصلاً این جوری نیست. حسن خلق امیرالمؤمنین (ع) است. حسن خلق سیدالشهداء است. قله امام است. انسان اگر به امام متولی شود آرام آرام قوای امام در انسان تجلی پیدا می کند تازه می فهمید برخورد رحمانی سر سفره امیرالمؤمنین (ع) یعنی چه؟
ملایی: یک کوچولو مرور کنیم. یکی طیب کلام شد، لین جناح بود
شریفیان: لین جناح بود، یعنی بال انسان گزنده نباشد. نرمی وجودی انسان. و 3 ـ حضرت فرمودند و حسن البشر، یعنی روی گشاده. واقعاً چهره بعضی ها را آدم می بیند آدم پس می زند.
ملایی: هیچ وقت خنده روی لب آنها نمی بینید.
شریفیان: درد دل دارم می کنم گاهی اوقات انسان در صف نماز جماعت سر به اطراف می چرخانید می خواهید تقبل الله به هم بگوییم از یک لبخند دریغ می کنیم. من و شما با هم نمازگذار یک مسجد هستیم، یک نماز را با هم شرکت کردیم. چه قدر ما با هم انس ایمانی داریم. به یک روابط باید تبدیل شود، روابط ایمانی. نباید جوری شود که یک جوان احساس کند فضای الفت دستگاه شیطان است. آن جا رفاقت را پیدا می کند. انسان باید سر سفره امیرالمؤمنین (ع) رفاقت را بفهمد. الْمُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ، یعنی حتی انسان اگر یک جایی حزنی هم به قلب خود دارد نباید روابط را به هم بزند. این هم نکته هشتم و نهم بود که خدمت شما عرض کردم.
چند تا نکته نهایی می خواهم بگویم که این دیگر به عنوان جمع-بندی پایان بحث حسن خلق است. عزیزان و رفقا و بینندگان محترم این را خوب دقت کنند. حسن خلق لهو و لعب نیست. لودگی نیست. ما گاهی اخلاق حسن را با مسخره کردن و مسخره بازی اشتباه می گیریم. قله حسن خلق امیرالمؤمنین (ع) است. حضرات معصومین حسن خلق آنها از جنس حقارت نبوده است. از جنس وقار است. از جنس سنگینی و احترام است. از جنس رحمت و دستگیری است. می گوییم حسن خلق خیال می کنیم مثلاً دو تا جوان خیال می-کنند ما خیلی با همدیگر اخلاق حسنه داریم. روابط آنها را می-بینیم روابط آنها روابط ایمان نیست در آن تحقیر است. در آن مسخره کردن این و آن است. ما گاهی اوقات جمع ها را می بینیم حتی جمع بچه مذهبی از دایره ادب بیرون است. شوخی می کنیم حتی آن کسی که با او شوخی کردیم می خندد ولی ته دل آن تلخی است. چون حریم او را شکستیم. اهل بیت با ما این جوری برخورد نکردند. ما گاهی حسن خلق را اشتباه می گیریم. حسن خلق وقار است، رحمت است، احیاء است، اکرام برادر مؤمن است. احترام است. ولی در عین حال روابط لطیف است، روابط رحمانی است، شیرین است. در آن آرامش و سکونت موجود است. اینها دقت است. این نکته اول.
نکته دوم: حسن خلق از ارکان ایمان انسان است، چند تا چیز برای من و شما درست می کند.
1 ـ باید برای حسن خلق خود و برادران خود دعا کنید. می-بینید ما برای رزق دعا می کنیم، ما برای رزق خود دعا می-کنیم، برای رزق برادرهای خود دعا می کنیم، مهمترین ارزاقی که باید برای آن دعا کنید این است که خدا به ما حسن خلق بدهد، روابط رحمانی به ما بدهد. جمع ما بوی امیرالمؤمنان (ع) بدهد. باید برای آن دعا کنید. کمبود خود را ببینید برای آن استغفار کنید. که خدایا من کم گذاشتم بر من ببخش. خود دست من را بگیر برای من پر کن. ما اگر خطای خود را نبینیم برای آن استغفار نمی کنیم. اصلاً قبول نداریم که این جزئی از زندگی ایمانی ما است. کمبود خود را قبول نداریم نه دعا می کنیم و نه استغفار می کنیم. باید دعا کنید، باید استغفار کنید. مکرر باید متذکر او باشید. عزیزان یک نکته ای را به شما بگویم، اگر یک بحثی جزء ارکان سلوک ایمانی ما است مکرر اندر مکرر روایات آن را باید بخوانید. نگویید من ده سال پیش این بحث را شنیدم. امروز دوباره به آن بحث نیاز دارید. من گاهی اوقات روایت های حسن خلق را می خوانم دوباره احساس می کنم که خدایا چه قدر این بحث مهم است، چه قدر خوب شد من دوباره این روایت را خواندم. همان روایت هایی که چند سال پیش خواندم. اصلاً ذکر یعنی همین. «وَ ذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرى‏ تَنْفَعُ الْمُؤْمِنين‏» (ذاریات/55) این تذکر است. ذکر فقط تسبیح دست گرفتن نیست. یک بار دیگر ادبیات اهل بیت را بر محور حسن خلق و روابط ایمانی ببینید که این چه قدر مهم است. خود را به این متذکر کنم. خیال می کنید من می خواهم ذکر بگویم نیمه شب بلند شدم می خواهم نماز شب بخوانم، ذکر الله داشته باشم. نماز که می خوانید انسان وسط قنوت نماز وتر خود باید متذکر کمبود خود شوید. بگویید خدایا من در این قصه کم گذاشتم. نیمه شبی انسان یک کتابی باز کند، یک بحثی را باز کند. چند تا روایت در مورد این مسئله بخواند، قلب انسان با این تکان می خورد. ما نیاز به تذکر داریم. بسیاری از این بحث هایی که ما می گوییم خیلی از عزیزان به شکل های مختلف شنیدند حالا ما سعی می کنیم در یک عمقی، در یک محتوای دیگری مسئله را مطرح کنیم. ولی واقعیت این است که ما نیاز به تذکر به این مباحث داریم. این هم نکته بعدی و مراقبه می-خواهد. آقایان دیدید 10 ساعت مراقبه می کنند. می گویند کشیک بکشید، مراقبه یعنی کشیک کشیدن. یعنی حواس خود را جمع کنید که امروز با برادران دینی خود چه کرده ام. امروز حال من گرفته بوده است هر برخوردی خواستم کردم. دوست من، برادر من، در مسجد، در هیئت، در فلان جلسه، در فضای کار خود، کسی که اهل امیرالمؤمنین (ع) است مراقبه کنید ببینید امروز نمره قابل قبولی دارید. این مراقبت می خواهد. این هم نکته بعدی.
نکته بعد، حسن خلق لا به لای گفتگو عرض کردم همیشه شرایط عادی ندارد. یک موقع حال شما خوش نیست. یک موقع حال طرف مقابل خوش نیست. یک موقع حال هر دو شما خوش نیست. کار پیچیده می شود. پیچیدگی و سنگینی آن را به دوش بکشید. این آن جایی است که جهاد ما رقم می خورد. به این قصه ساده نگاه نکنید. بزرگواران بحث رفق و مدارا را یادشان هست، حضرات فرمودند اگر در برادر مؤمن شما عیبی هست، به خاطر عیبی که در او هست روابط خود را تیره و تار می کنید، قطع می کنید قطع رحم یعنی همین. این روابط رحمانی را قطع می کنید بدانید اگر من امام معصوم بخواهم به شما نگاه کنم شما هم عیوبی دارید خوب است روابط خود را با شما قطع کنم. ما به خاطر عیوب گاهی اوقات روابط خود را قطع می کنیم. امام معصوم اگر قرار باشد به خاطر عیوب روابط خود را قطع کند امیرالمؤمنین (ع) با همه ما باید روابط خود را قطع کند. غیر از این است؟ حضرت فرمودند همین طور که ما عیوب شما را می بینیم و دست شما را می گیریم تا بزرگ شوید همان طور با برادر دینی خود باید ... رفق و مدارا روح آن همین است. یعنی دستگیری و تحمل عیوب برای بالا کشیدن برادر خود. این هم نکته بعدی.
دو تا چیز هست برای تشخیص این که من چه طور بفهمم چه برخوردی با برادر خود کنم؟ دو تا نکته می خواهم به شما بگویم. این خیلی حرف مهمی است. در واقع این ذره بین تشخیصی من است که بفهمم آرام آرام موازین من و ترازوهای من در برخورد با برادران دینی دقیق شود. ترازوها برخی باسکول است، تریلی روی آنها می رود، در اینها ده کیلو، بیست کیلو خطا اصلاً مهم نیست. اما اگر بخواهید طلا بکشید دیگر این ترازوها به درد نمی خورد. باید ترازوی شما دقیق شده باشد. این که می گویند علی میزان، یعنی با امیرالمؤمنین (ع) باید آرام آرام ترازوهای خود را دقیق کنید. دو نکته دارم عرض می-کنم 1 ـ انسان برای این که به دقت در روابط رحمانی و حسن خلق برسد یک چیز را باید نصب العین خود قرار دهد. آن هم امام خود است. چشم شما باید به امام حسین باشد. هر چه به امام دقیق تر نظر کنید روابط خود را با برادران خود بهتر تشخیص می دهید. چون امام شما همان جور با شما برخورد می کند. به مقداری که بفهمید که امام حسین با من چه برخوردی کرد آرام آرام یاد می گیرید که برخورد لطیف با برادر دینی یعنی چه. این خیلی حرف مهمی است. امام حسین را ببینید که وسط محرکه عاشورا چه طور دست حر را گرفت. ما جای امام حسین بودیم که نیستیم، قد و قواره این حرف ها هم نیستیم، اگر یک کسی یک چنین خطایی در مقابل ما کرده باشد این جور آغوش باز می کنید وقتی که می خواهد برگردد. ما دو نفر را می خواهیم با هم آشتی بدهیم جمع نمی شویم حاضر هستید برگردید؟ و حاضر هستید برای کسی که می خواهد برگردد آغوش باز کنید؟ اینها برخورد امام معصوم با ما نبوده است؟ پس چه طور ما این را در ادبیات دینی خود ... حسن خلق را می خواهید پیدا کنید نگاه کنید امام حسین را. امام حسین را دنبال کنید. روی امام خود ذره بین بیندازید ببینید چه جوری با شیعیان خود برخورد می کند. حالا من این را گذاشتم آرام آرام در ایام محرم از این مدخل به روابط اخوت نگاه کنیم که جنس روابط امام حسین را با اصحاب امام حسین در عاشورا اگر دنبال کنید جنس لطافت حسن خلق دست شما می آید. می فهمید که آدم چه جوری روابط رحمانی برقرار می کند. این نکته اول. نکته دوم: در روایات ما به ما گفته شده است جوری با برادر خود برخورد کنید که دوست می دارید برادر شما با شما برخورد کند. این یک قاعده است. اگر این قاعده در دست شما باشید بسیاری از صحنه-ها می توانید تشخیص بدهید. جای خود را عوض کنید ببینید چه چیزی را می پسندید. آن جنس پسند خود را در روابط خود بیاور. این خیلی مهم است. ما گاهی اوقات این نکته را در روایت خیلی خواندیم ولی تبدیل به قاعده تشخیصی در حسن خلق و روابط رحمانی خود نکردیم. برای من و شما قاعده نشده است.
ملایی: صدها، ده ها حداقل هر کدام یک بار، دو بار این جمله امیرالمؤمنین (ع) را خواندیم و مرور کردیم.
شریفیان: اصلاً روایات به این قاعده می گویند انصاف. می گویند انصاف داشته باشید یعنی همین. حالا ما قاعده انصاف را بعداً عرض می کنیم. یکی از قواعد روابط رحمانی انصاف است ولی من فقط این جا اشاره آن را کردم از این جهت که بزرگواران قاعده تشخیصی در دست آنها باشد.
ملایی: شیرین است آدم وقتی از مسیر خود بحث ها را می شنود و من از شما متشکر هستم. یکی ـ دو تا کار را آخر برنامه باید انجام بدهیم. قبل از هر چیزی قرآن را مرور می کنیم در خدمت شما و در خدمت بیننده های محترم بر می گردیم و ان شاءالله در خدمت حضرتعالی هستیم. بیننده های محترم سمت خدا خیلی از همراهی شما تا این لحظه متشکر هستم و می خواهیم قرآن کریم را ان شاءالله بخوانیم. هر که قرآن دارد صفحه 17 را نگاه کند و هر که ندارد بشنود و زمزمه کند. در ماشین، در خانه، خانمی که الان مشغول آشپزی هستید، حتی می خواهم بگویم کسانی که الان خادم های هیئت و تکیه امام حسین هستید احتمالاً یک تلویزیونی آن جا روی دیوار نصب است، دارد حداقل صدای آن پخش می شود و شما کارهای خود را می کنید این چند آیه در صفحه 17 قرآن کریم از سوره مبارکه بقره زمزمه شود به جان ما بنشیند و بر گردیم برای این که دقایق پایانی را با حاج آقای شریفیان باشیم. در خدمت قرآن هستیم.
صفحه 17 قرآن کریم
ملایی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. آیات 106 تا 112 سوره مبارکه بقره تلاوت شد و گوش جان سپردیم و ان-شاءالله جان ما مصفا شود و همیشه در خدمت و در محضر قرآن باشیم. حاج آقای شریفیان این جا هستند و دو ـ سه دقیقه پایانی سمت خدای امروز که دعوت می کنم کنار ما باشید.
شریفیان: بسم الله الرحمن الرحیم. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. بحث حسن خلق را خواستیم یک جمع بندی کنیم که از این بحث عبور می کنیم. دیگر ایام محرم است ما بحث خود را یک مقداری در باب امام حسین باید ببریم و نکاتی را در باب حضرت عرض می کنیم منتها ما از رنگ و بوی بحث اخوت و روابط ایمانی خارج نمی شویم. عاشورا را از این مدخل نگاه می کنیم. منتها یک نکته ای را خدمت بزرگواران عرض می کنم ان-شاءالله اگر توفیقی بود هفته آینده ان شاءالله این بحث را تکمیل خواهیم کرد، رزق هایی است که امام حسین برای ما رقم زده است و ما حتماً باید مترصد این باشیم. در روایات ما توضیح داده شده است مثل صیحه ریحان حضرت فرمودند امام رضا فرمودند شما با بکاء امام حسین حرکت کنید. با زیارت امام حسین حرکت کنید. با لعن بر دشمنان امام حسین حرکت کنید. با توجه به اصحاب امام حسین حرکت کنید و در آخر حضرت فرمودند با محبت امام حسین حرکت کنید. دست خود را در این ایام باید از این ارزاق محرم پر کنیم و این ان شاءالله توضحی دارد که اگر توفیقی بود و حیات ان شاءالله جلسه بعد عرض خواهم کرد.
ملایی: به امید خدا. خیلی متشکر هستم

حاج آقای شریفیان. شما را دعا می کنیم و می دانم شما هم ما را دعا می کنید.