حجت الاسلام شریفیان: علیکم السلام و رحمه الله. من هم خدمت شما آقای شریعتی و بینندگان محترم برنامهی خوب سمت خدا سلام و عرض ادبی دارم. خیلی تبریک عرض میکنم حلول ماه مبارک رمضان را. آقای شریعتی، ماه مبارک رمضان، من تصور خودم را دارم عرض میکنم، چطور در روایات ما است که وجود مقدس نبی اکرم وقتی که نزدیک اذان میشد حضرت مشتاق به رسیدن وقت میشد، وقتی که زوال میشد حضرت میفرمودند مثلاً «بِلال اَرحنا» دیگر راحتمان کن، وقت ملاقات رسیده است. من گاهی این تعبیرها را از وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیت میبینم تصورم را دارم میگویم، در روایت ندیدم، ولی خیال میکنم انتظاری که برای رسیدن وقت نماز میکشیدند کجا و انتظاری که برای آمدن ماه مبارک رمضان میکشیدند کجا. کسانی که انس و لطافت و رزقهای ماه مبارک رمضان را نه به شکل انباشت دریافت کردند بلکه احساساش هم کرده باشند برای ماه مبارک رمضان انتظار میکشند.
شریعتی: لحظه شماری میکنند.
حجت الاسلام شریفیان: لحظه شماری میکنند. و این هم از آن حقایق علمی عالم است آقای شریعتی. یعنی کسانی که اهل ما هستند و اهل صیام هستند این امور را درک میکنند و الا در ظاهر واقعاً امروز یک روزی است مثل روزهای دیگر.
شریعتی: بله، با دیروز چه فرقی میکند، ظاهرش همان است.
حجت الاسلام شریفیان: واقعاً هم آدم گاهی در خیابان عدهای را میبیند احساس میکند هیچ درکی از این مسئله ندارند، یعنی اصلاً متوجه نیستند یک اتفاقی افتاده است. دیروز داشتم با خودم فکر میکردم واقعاً خدا چطور غیب عالم را پوشانده است، این همه اتفاقات دارد در عالم میافتد چطور خدا اینها را پوشانده است و از ما ایمان خواسته است خداوند متعال. ایمان به غیب که حالا یک موقعی خدمت عزیزان عرض کردم. خیلی اتفاق بزرگی دارد میافتد و جز آیات و روایات هم از ماه مبارک رمضان پرده برداری نمیکند. به مقداری که آدم انساش با این معارف بیشتر بشود، یعنی با لفاظی و هنرمندی کار جلو نمیرود، هنرمندی پشت سر آیات و روایات باید حرکت کند که عمق این مسئله را با لطافت هنری آدم بتواند بیان کند. ولی آن مغز قصه، آن کُنه اتفاق، در ادبیات آیات و روایت است، آن جا را آدم باید دنبال بکند که انشاءالله حتماً در این ایام هم برنامهی شما، هم خود عزیزان در جاهای مختلف، دنبال کنند و از ارزاق این ایام بهرهمند بشوند.
شریعتی: انشاءالله. من دیشب داشتم فکر میکردم که چقدر ماه مبارک بزرگ است و چقدر عظیم است که ماه رجب و ماه شعبان با تمام عظمتهایشان مقدمه میشوند و ورودی این ماه هستند و این عظمت ماه مبارکی که انشاءالله بهرهمان همیشگی باشد و انشاءالله حضرت حق هم عنایتی بکنند. حالتان چطور است؟
حجت الاسلام شریفیان: الحمدالله.
شریعتی: انشاءالله که خوب باشید. از اخوت چه خبر؟
حجت الاسلام شریفیان: اخوت که خیلی خوب است، بحثاش خیلی بحث خوبی است.
شریعتی: و انشاءالله در ایام ماه مبارک تمرین بکنیم این برادری و همدلی را انشاءالله در کنار هم.
حجت الاسلام شریفیان: انشاءالله. این رمزی را که رهبر معظم در باب همدلی و مواسات فرمودند، من فقط به عنوان یک اشاره عرض میکنم، حتماً عزیزان و بزرگواران برای ماه مبارک رمضان در این قصه برنامه ریزی بکنند. رهبری همان موقع فرمودند این قصه مربوط به یک ماه و دو ماه نیست، ما یک موجی را ایجاد کردیم، یک حرکتی را ایجاد کردیم، بماند و در ماه مبارک رمضان حتماً باید یک ظهور و بروزی جدی داشته باشد که در روایات ما این ذکر شده است. بحث اخوت را ما خیلی بزرگواران عنایت داشتند و منت گذاشتند سر ما و خیلیها از من تقاضا کردند که این بحث را زود عبور نکنید، تفصیل این بحث مهم است، ما این بحث را به شکلهای مختلفی شنیدیم، روایاتی از آن شنیدیم ولی این بحث بحثِ پردامنهای است، کمتر به این شکل پرداخته شده است، لذا ما هم بنا بر این نداریم که این بحث را بخواهیم زود تمامش بکنیم. ولی یک نکتهای را میخواهم خدمت عزیزان و بزرگواران عرض کنم در باب اخوت، آن هم این است که ما از یک چیز در بحث اخوت باید حذر کنیم و ما نباید این کار را انجام بدهیم و انجام هم شده است، بزرگانی این کار را انجام دادند، که بخواهیم صرفاً مدام توصیه کنیم. توصیه به این که هوای برادران دینیتان را داشته باشید، روابطتان را تنظیم بکنید، که درست است، خیلی هم مهم است، ولی این حد از بحث که در محضر عزیزان و بزرگواران و بینندگان محترم شما که هست. آن کاری که ما باید انجام بدهیم تعمیق آن و تصویری است که اهل بیت دارند در این قصه ایجاد میکنند. من خیلی دنبال این قصه میگردم. بگذارید یک نکتهای را خدمتتان بگویم. ما در روایت داریم که یک کسی آمد خدمت نبی اکرم، گفت یارسول الله من میخواهم اسلام بیاورم. حضرت فرمودند اسلام بیاور، شرایط اسلام این است، حقیقتاش این است. میگوید عرض کرد خدمت حضرت که من اسلام میآورم ولی فلان گناه را بر من حلال کن، من اسلام میآورم ولی این را شما برای من استثنا کن.
شریعتی: برای من گناه نباشد.
حجت الاسلام شریفیان: برای من گناه نباشد. فحشا را برای من حلال کن. حضرت فرمودند که یک سوال از تو میکنم. سوال من این است که آیا میپسندی که با عزیز خودت همچین واقعهای رخ بدهد یا نه؟ دوست داری روابط مثلاً زن و مرد در یک فضای محترمی باشد؟ فضای احترام هم یک قواعدی دارد. میگوید فکر کرد، گفت نه، نمیپسندم. حضرت فرمودند چطور از من چیزی را میخواهی که خودت نمیپسندی. ما یک موقع میگوییم آدمها کار بد نکنند، اهل فحشا و منکرات نباشد، یک موقع حضرت یک تصویر برای ما ایجاد میکند، من را نسبت به آن واقعه انگار مشرف میکند، آدم تازه میفهمد که راست میگوید، من خودم از این کار بدم میآید.
شریعتی: از یک منظر دیگری نگاه میکنی.
حجت الاسلام شریفیان: اخوت این که میگویم تصویر میخواهد، یک رویا میخواهد.
شریعتی: زاویه دوربین را عوض میکند.
حجت الاسلام شریفیان: در روایات این گفته شده است برای ما، در روایات ما این مسئله گفته شده است که مثلاً اگر فلان کار را میکنید چه میشود، چیست، چرا این کار را باید انجام بدهی. این تصویر به ما خیلی کمک میکند. البته یک عدهای هستند با یک کلام دستور امام حرکت میکنند. امام میگوید شما نسبت به برادرت این گونه باش، «سَمعاً وَ طاعَتا»، همهی وجود خودش را تنظیم میکند. ولی گاهی اوقات انسان برای توعش، اطاعتاش، تبعیتاش، نیاز به یک تصویرهای کمکی دارد. آدم یک مقداری خلاصه واقعیتر این قصه را ببیند. واقعاً خیلی از لایههای اقدامهای ما غیبی است، ما کُنه مسائل را نمیبینیم، اگر ببینیم که دیگر ایمان نیست که، پردهها کنار رفته است. ولی این مهم است که یک جاهایی اهل بیت یک تصویرهایی به ما دادند که ما این تصویرها را که میبینیم یک ذره برایمان پررنگتر میشود. باز بگذارید یک مثال بزنم. ما گاهی اوقات نسبت به پدر مادرهایمان میدانیم باید اکرام داشته باشیم، احترام داشته باشیم و امثال این. ولی گاهی اوقات خدا یک یک جاهایی یک جلوهای از محبت پدر مادر به انسان نشان میدهد که انسان تازه میفهمد که من چقدر کم گذاشتم، چقدر این مهم بود. من خیلی اوقات وقتی که فرزندان بالاسر قبر پدر مادرشان دارند پدر مادرشان را خاک میکنند این تصویر را دیدم. تو قبلاً هم میدانستی باید پدر مادرت را اطعام کنی، اکرام کنی، احترام کنی، اینها را میدانستی. الان که پدر مادرت را دیگر واقعاً داری در خاک میگذاری تازه میگویی ای وای. انگار آن صحنه آدم یک چیزی میبیند آقای شریعتی که قبلاً نمیدید.
شریعتی: با تمام وجود درک میکند، حس میکند.
حجت الاسلام شریفیان: این که میگویم تصویر ایجاد میشود و انسان خوب آن را حس میکند که بتواند پای آن بایستد. واقعاً ما این دریافت و معرفت را که برایمان ایجاد میشود میتوانیم اقدامهای سنگین انجام بدهیم. این که میبینیم اصحاب امام حسین آن گونه کنار امام حسین ایستادند اینها یک تعریف دیگری از امام دارند، یک تصویر دیگری از امامت برایشان تعریف شده است که میتوانند این گونه استقامت کنند. این مهم است. در اخوت هم ما دنبال این میگردیم. این را به عنوان یک نکتهای گفتم، از این میخواهم عبور کنم. ولی این را بزرگواران از ما مطالبه کنند بعداً، چون بحث را ما بعداً باید به نحوی ادامه بدهیم.
شریعتی: یعنی اگر عمیقتر به بحث اخوت نگاه بکنیم از یک منظر و از یک زاویهی دیگر، قصه فرق میکند، یک چیز دیگر میشود.
حجت الاسلام شریفیان: بله. یک نکتهای را من جلسه قبل گفتم، این را میخواهم تکمیل کنم. این ماند و حیف است. بحث اخوت را ما یک نکاتی در موردش گفتیم، از ریشههایش گفتیم، از جنس روابط مومنین با همدیگر گفتیم، از ارتباط ما با امیرالمومنین در کنار همدیگر گفتیم، گفتیم اخوت یک ابوتی است، یک پدر و مادری هستند، یک جوری ما با هم برادر میشویم، یک نوری در عالم است میتابد، قلوب را نورانی میکند، اتصال این نور و روح است که ما را به هم متصل میکند و بحثهایی بود که از آنها گفتگو کردیم. در سوره مبارکه آل عمران فرموده بود: «وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمیعاً وَلا تَفَرَقُوا». آن آیات فرموده بود که شماها یادتان باشد، «وَاَذکُرُوا نِعمَتَ اللهِ عَلَیکُم إِذ کُنتُم أَعدَاءً فَأَلَّفَ بَینَ قُلُوبِکُم فَأَصبَحتُم بِنِعمَتِهِ إِخوَانًا». شبیه به این تعبیر بود که ما با نعمت خودمان و آن حقیقت هدایتی که فرستادیم شما را با هم برادر کردیم، شما دسته جمعی به آن محوری که شما را جمع کرده است معتصم باشید. که عرض کردم امام است، حقیقت دین است، متجلی در امام است، به آن معتصم باشید، آن را چنگ بزنید، اخوت شما با تمسک به امام حفظ میشود، با تعلق به امام حفظ میشود. به مقداری که به دنبال امیرالمومنین حرکت کنید روابطتان متفاوتتر میشود، به مقداری که محبتات نسبت به امیرالمومنین بیشتر بشود برادر دینیات را اصلاً میتوانی بیشتر دوست داشته باشی. حالا من گذاشتم یک موقع در مورد محبت باید بحث بکنیم، خیلی بحث مهمی است. این آیات خیلی آیات مهمی است. یک نکتهای در این آیات بود، آن هم اهمیت بندگی جمعی ما بود. همین جا یک نکتهای را بگویم.
شریعتی: بندگی جمعی یعنی نماز جماعت و ماه مبارک و اینها؟
حجت الاسلام شریفیان: اینها تجسدهای آن است. ببینید ما تقریباً در هر ساحتی از ارتباطهای ارتباطمان با خدا که وارد میشویم ساحت جمعیاش را پیدا میکنیم، اصلاً انگار خدا ساحت فردی ندارد، عبادت فردی من مندک است، منحل در عبادت جمعی ما است، بلکه عبادت تاریخی ما. یعنی ما وقتی داریم پرستش میکنیم نمیتوانم جامعه خودم را نبینم، بلکه نمیتوانم تاریخ خودم را نبینم. من متصل هستم به تاریخ امیرالمومنین و متصل هستم به تاریخ عصر ظهور، من بندگی دارم میکنم و بندگی من ارتباط دارد با ظهور حضرت حجت. ما بندگی میکنیم که چه بشود، یک اتفاقاتی در عالم باید بیفتد که مهمترین آن ظهور است. شما نماز شب میخوانید چه دعایی میکنید؟ دعا میکنید فقط برای خودتان. چقدر ما در روایت داریم که دعا کردن برای دیگران یک آثار فوق العادهای دارد که قابل مقایسه نیست با دعا کردن برای خودتان، آن که به شما میدهند در دعای جمعی قابل مقایسه نیست با دعای فردی. اینها اتصالهای بندگی جمعی ما است. بندگی جمعی فقط این نیست که ما کنار هم جمع بشویم، بندگی جمعی فقط نیست. این خیلی مسئلهی مهمی است که یک جاهایی تجسدهای جمعی، الان اربعین است با آن عظمت، بندگی جمعی، زیارت جمعی ماست.
شریعتی: یعنی مشابه پیاده روی اربعین را میتوانیم در ساحتهای مختلف بندگی تجربه بکنیم.
حجت الاسلام شریفیان: و دشمن به این حمله کرده است. این نکتهای بود که من جلسات قبل اشاره کردم. دشمن خوب این را میفهمد که جمع را باید بزند. حالا یک نکتهای را میخواستم بگویم. ببینید ما دو سال است الان درگیر کرونا هستیم، بی تعارف. بسیاری از جلسات بزرگ معنوی ما یا تعطیل شد یا کمرنگ شد. امسال یک فرصتی برای ما فراهم شد، امسال در ورودش نه موجی فعلاً هست و نه فعلاً خبری است، فعلاً فروکش کرده است و با یک رعایتهایی میتوانیم آن چه که در این دو سال از دستمان رفت جبران کنیم. «لَئِن شَکَرتُم لَاَزیدَّنَکُم». بعضی از بزرگوارن آقای شریعتی، به خاطر کهولتشان، مریضیشان، در آن موقع که کرونا هم نبود ممکن بود در بعضی از جلسات نروند ولی قلباً متصل به جلسات بودند، دلشان میخواست که در جمع معتکفین حرم امام رضا باشند، دلشان میخواست که در جمع احیاگران لیلة القدر حرم حضرت معصومه باشند.
شریعتی: همیشه با حسرت نگاه میکردند به این اتفاقات.
حجت الاسلام شریفیان: امسال همهی ما، حتی کسانی که به عذری نمیتوانند بروند، برای جلسات دعا کنند، برای عبادتهای جمعیمان در ماه مبارک دعا کنند، یک جوری امسال ماه مبارک رمضان را طی بکنیم که خداوند متعال به شکرانهی شکری که به جا آوردید، به جواب آن شکری که از نعمت امکان بندگی جمعی که امسال خدا برای ما فراهم کرده است به جا آوردید، خدا یک رزقی به ما بده که دیگر ما درب حرمها را بسته نبینیم، دیگر ما خلوتی جمکران را نبینیم. آقای شریعتی، سالهای قبل که آن ابتدا حرمها بسته شد، جمکران بسته شد. من به خاطر برنامههایی که داشتم میرفتم، حرم میرفتم، جمکران میرفتم. جمع میزدید 10-15 نفر در حرم بودند.
شریعتی: بله، خیلی دردناک بود.
حجت الاسلام شریفیان: ماه مبارک رمضان بود آن سال، من میرفتم حرم برنامهای بود و آن جا چند رکعت نماز میخواندم و میرفتم برای سحری خانه. آن قدر برای من تلخ بود. در مسجد مقدس جمکران آقای شریعتی، سه نفر بودند، دو تا فیلم بردار، یک سخنران. نیمهی سحر ماه مبارک رمضان، مسجد مقدس جمکران.
شریعتی: حرم حضرت رضا هم همین طور بود.
حجت الاسلام شریفیان: همین طور بود. بعد جالب است، حالا به عنوان خاطره دارم میگویم. پرندهها آمده بودند داخل مسجد، پرندهها مسجد را پر کرده بودند. خیلی برای من عجیب بود. و من نگاه میکردم میدیدم صدای خواندن این پرندهها سکوت مسجد را شکستند.
شریعتی: جای همهی آن زمزمهها و مناجاتها.
حجت الاسلام شریفیان: من چند شب پیش که مشرف شدم حرم حضرت معصومه برای نماز و زیارت، این زوار و حضور زوار را دیدم حقیقتاً دعا کردم خدایا دیگر من آن صحنه را نبینم، دیگر آن صحنه را نبینم که کسانی بودند آقای شریعتی، من میرفتم مسجد جمکران شبهای ماه مبارک عدهای از مومنین میآمدند دور مسجد جمکران بیرون نردهها، زیراندازهایشان را انداخته بودند، نشسته بودند دعا میخواندند، در بیابانهای اطراف، در خیابانهای اطراف جمکران. و دلشان میخواست بیایند داخل مسجد نمازشان را بخوانند. این که میگویم شکر این ایام را به جا بیاورید از این جهت دارم عرض میکنم. اگر ما بحث اخوت و عبادت جمعیمان را داریم بحث میکنیم ماه مبارک رمضان فرصت است عبادت جمعیمان را تقویت کنیم، دعاهایمان، جمعهایمان، لیله القدرهایمان، مراسمهای ختمخوانی و امثال اینها. همیشه این مسئله برای ما است ولی امسال بعد از یک دورهی فرغتی، دورهی وصالی است، شکر این را به جا بیاورید، شکر این را به جا بیاورید که انشاءالله خداوند متعال کم که نکند هیچ، انشاءالله بیشتر بشود.
شریعتی: انشاءالله. خیلی خوب. انشاءالله همین اتفاق بیفتد. حال و هوای ماه مبارک رمضان را داریم نفس میکشیم. این ماه به نظرم با آن نکاتی که در مقدمه فرمودید نیاز به مراقبت دارد، یعنی باید یک سری اتفاقاتی بیفتد که ما حقیقت این ماه را درک کنیم، مراقبتمان را بیشتر بکنیم تا سهممان را از برکت این ماه زیادتر بشود. دوست داریم از فضیلت این ماه، از این مراقبتها، برای ما بگویید.
حجت الاسلام شریفیان: ما در ماه مبارک رمضان حتماً بحث اخوت را به یک شکل دیگری باید دنبال کنیم، مختصات ماه مبارک رمضان فرق میکند. من بحث اخوت را در ماه مبارک رمضان این جور میبینم که ما به مقداری که نقصهای خودمان را، کمبودهای خودمان را، در ماه مبارک رمضان ببینیم، آقای شریعتی میتوانیم از فضای ماه مبارک رمضان استفاده کنیم. همه به دنبال استفاده از ماه هستیم. غیر از این است؟
شریعتی: نه.
حجت الاسلام شریفیان: همهی کسانی که برنامه شما را دارند میبینند علی القاعده نشستند که درباره ماه مبارک رمضان و ارزاق ماه بشنوند. غیر از این نیست.
شریعتی: ببینند سهمشان از این ماه چقدر است.
حجت الاسلام شریفیان: از این ماه چه میخواهند که فی الجمله هم برای عزیزان مشخص است. منتها یک نکتهای میخواهم بگویم آن هم این است که این بحث رسیدگی به برادران دینی، روابط رحمانی بین مومنین، ترمیم و اصلاح روابط بین خودمان، این بحث را به عنوان مسئلهی استغفار و دعا در ماه دنبال کنید. ما چه زمانی استغفار میکنیم؟ وقتی قبول کنیم خطا داریم، وقتی کمبود را قبول کنیم. من تا وقتی کمبودم را قبول نکنم دعا نمیکنم، استغفار نمیکنم. تا فاصلهام را با آن چیزی که ما باید ترسیم کنیم تا قبل از ظهور، درستش باید بکنیم تا قبل از ظهور، تا الان فاصله را نبینیم اصلاً برایش دعا نمیکنیم. من تا وقتی که ندانم خودم یک بیماری دارم، بچهام یک مشکلی دارد، خانوادهام یک دردی دارد، من برایش دعا نمیکنم. دعا قصد میخواهد، باید متوجه او باشیم، اضطرار خودت را احساس کنی. ما اصلاً خودمان را مضطر باید ببینیم تا دعا کنیم. «اَمَّن یَجیبُ المُضطَر اِذا دَعا وَ یَکشِفُ السُوء»، آن سو و بدی و خطایی که داریم، شکافی که داریم، نقصی که داریم را، اگر احساسش نکنیم آقای شریعتی نه استغفار حاضریم از آن بکنیم و نه برایش دعا میکنیم.
شریعتی: مثل این فراز دعای عرفه که حضرت میفرماید: «وَ اَوقِفنی عَلی مَراکِزِ اضطِراري»، بفهمم اضطرار کجاست.
حجت الاسلام شریفیان: بدانم من نیاز دارم. مسیر حرکت به سمت ظهور، «وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلی الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» اصلاً بدون این شدنی نیست. در ماه مبارک رمضان یک چیزی آقایان دارند تحت عنوان مراقبه، مداقه، میگویند کشیک نفسات را بکش، بنشین بواب درِ قلبت بشو، ببین در قلبت چه خبر است، چه میرود میآید، چه کم داری. آدم تا این دقتها و مراقبتها را نکند دعاهایش لطیف نمیشود. در دعایی پشت سر زیارت امام رضا است، همهی عزیزانی که حتماً رفتند حرم خواندهاند، استغفار حیا، استغفار توکل، استغفار توبه، استغفار ایمان، استغفار تقوا. یعنی در شأنی از شئونی زندگیمان ما دوباره باید استغفار کنیم.
شریعتی: کم گذاشتیم.
حجت الاسلام شریفیان: کم گذاشتیم در توکلمان، در توسلمان، در ارتباط با برادر دینیمان، در دستگیریمان، در اطعاممان، در انفاقمان، در محبتمان، رحمانیتمان، حسن خلقمان و امثال اینها. تا من آقای شریعتی درد میکشم از این که جوان میآید میگوید حاج آقا من حالم خوب نیست ولی قبول نمیکند که مشکلاش چیست. درد را میکشد مثل آدمی که میرود پیش پزشک درد میکشد ولی قبول نمیکند، دکتر میگوید این مثلاً به خاطر فست فود خوردن است، حاضر نیست دست بردارد، قبول نمیکند.
شریعتی: میگوید میدانم ولی میارزد.
حجت الاسلام شریفیان: نه، ولی واقعاً ما گاهی اوقات ما قبول نداریم مشکل داریم در این قصه، قبول نمیکنیم. اعتراف یعنی اصلاً همین. چقدر به ما گفتند اعتراف به ذنب، به گناهت اعتراف کن. اعتراف به گناه نیامدیم دستگاه اعتراف راه بیندازیم از این و آن اعتراف بگیریم که خداوند متعال چه نیازی دارد. این اعتراف ما نقطه اتصال ما به خدا در آن نقطه است. ما در ماه مبارک رمضان یکی از مهمترین وظایفمان، حالا بحث اخوت یک رکن و یکی از مهمترین بحثهای ماست ولی این را به عزیزان عرض میکنم به عنوان یک امر عمومی. خودتان را دو دو تا چهار تا بکنید، اصلاً مراقبه کنید، چه خبر است، چه کار دارم میکنم، کجا دارم آسیب میبینم. باور کنید آقای شریعتی آدم مراقبت میکند دنبال میکند، احساسش میکند که من فلان کار را کردم همچین معلوم نیست درست هم باشد، فلان جا فلان حرف را به همسرم زدم. گاهی اوقات در فضای گفتگو و لجبازی سفت هم میایستم میگویم نه، حرف من حق بوده است. در خلوت خودت دو دو تا چهار تا کن، واقعاً این قدر سفت است؟ این قدر روشن است که کار تو درست است؟ آن جنس رفتارت با مردم، با برادر دینیات، با همسرت، با فرزندت. من این را در درون خودم دیدم، تجربه کردم، آدم خلوت خیلی هم روشن نیست. عنایت دارید چه عرض میکنم؟
شریعتی: بله.
حجت الاسلام شریفیان: انصاف خیلی بحث مهمی است، انصاف. ما انصاف داشته باشیم نسبت به خودمان، سر خودمان شیره نمیتوانیم بمالیم که، این بحث بحث مهمی است. من میخواستم یک نکتهای را خدمت عزیزان عرض کنم. من خیلی امروز با خودم فکر میکردم که واقعاً برای شروع ماه مبارک رمضان انسان دلش میخواهد اگر بیدار هم نشده است اول ماه بیدار بشود، مثل یک نسیمی که در بهار میآید درختها را بیدار میکند، عنایت خداوند متعال به طبیعت انسان را بیدار کند، آدم دلش میخواهد ماه مبارک رمضان بیدار بشود، خدایا من بفهمم چه خبر است، من عقب نمانم. نگاه کردم دیدم شاید یکی از مهمترین کارهایی که ما باید بکنیم این است که بگذاریم آن نسیم نبی اکرم در ابتدای ماه مبارک رمضان به قلبمان بوزد. حضرت چند خطبه دارند که من خیال میکنم این دریچهی ورود انسان به ماه مبارک رمضان است. خطبههای پیامبر اکرم، ابتدای ماه مبارک رمضان. حضرت دارند میگوید ایها الناس، «ایُها الَّذینَ آمَنُوا»، بگذارید به شما خبر بدهم من خبر دارم چه خبر است، من میدانم غیب عالم چیست، «وَ ما هُوَ عَلیَ الغَیبِ بَضَنین» آن کسی که مشرف بر عالم است وجود مقدس نبی اکرم است، غیب عالم را خداوند متعال در اختیار او قرار داده است که در عالم جاری بکند و مردم مومن به این غیب بشوند. این خطبههای حضرت از این جهت خیلی مهم است. ما گاهی اوقات اینها را سرسری میخوانیم. این خطبههای حضرت در ابتدای ماه مبارک رمضان اگر انسان بگذارد که این نسیم واقعاً بوزد به قلب انسان، آرام آرام انسان را زنده میکند، حساسیتهای انسان نسبت به ماه مبارک رمضان بیدار میکند. خیلی تعابیر حضرت فوق العاده است. من دلم میخواست یک چند جملهای را از خطبهی حضرت خدمتتان بخوانم. حالا یک مقداری از آن را عرض میکنم، اگر قرآن قرار بود برویم شما بفرمایید.
شریعتی: نه، بفرمایید، میشنویم.
حجت الاسلام شریفیان: این خطبه خطبهی بسیار معروفی است که وجود مقدس امام رضا در عیون اخبار رضا، مرحوم صدوق به سند صحیح از امام رضا دارند نقل میکنند که حضرت فرمود پدرم امام کاظم، «اَن آبائِهی»، دانه به دانه از وجود مقدس امیرالمومنین حضرت فرمودند: «اِنَّ رَسُولَ الله خَطَبَنا» رسول خدا برای ما خطبه خواند. که چه؟ «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ» برکت، رحمت، مغفرت، که اینها هر کدام توضیح دادنی است. برکت یعنی کم آن هم زیاد است، یک لحظهاش خیلی کارها با آن میشود کرد. ما گاهی اوقات دنبال یک فرصتهای طلایی میگردیم برکت یعنی این. ماه رحمت است، خداوند متعال رحمت خودش را در این ماه درهای رحمت خودش را باز کرده است و ماه مغفرت است. «شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ» بالاترین ماهها، « وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَیَّامِ» روزهای آن بهترین روزها است. خیلی دلم میخواهد آقای شریعتی این جملاتی که داریم میخوانیم احساس کنیم صدای نبی اکرم به ما دارد میخورد، صدای حضرت در ماه مبارک رمضان به ما خورده است.
شریعتی: این جا هم نیاز به آن تصوری که شما اشاره کردید دارد.
حجت الاسلام شریفیان: حس کنید خودتان را ایستادید در جمعی که ... . «وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیَالِی» شبهای آن بهترین شبها است، «وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ». چه تاکیدی دارد حضرت. در یک تعبیری این خطبه یک نقل دیگری هم دارد. مرحوم سید در اقبال و اینها نقل کردند. آن جا به نظرم میدیدم این تعبیر را که حضرت فرمودند فضیلت ماه مبارک رمضان نسبت به بقیهی ایام مثل فضیلت انبیای الهی به بقیه مردم است.
شریعتی: اصلاً قابل قیاس نیست.
حجت الاسلام شریفیان: اصلا قابل قیاس نیست. «هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ» دعوتتان کردند به مهمانی خدا، آماده شدهاید برای مهمانی خدا. ما گاهی اوقات این جور تصویر میکنیم که کسی ماه رجب و شعبان را درک نکرده باشد، خودش را آماده نکرده باشد، مهمانیاش خراب است. این جوری نیست. اینها درجات آمادگی انسان است. وجود مقدس امام رضا در روایت معروف ریان، عذر میخواهم، در روایت اباسط در عیون.
شریعتی: آخرین جملهی ماه شعبان.
حجت الاسلام شریفیان: حضرت فرمودند اگر درک نکردی ماندی همین ایام را درک کن. خیلی از عزیزان ما الان پای تلویزیون نشستهاند، آنهایی که امکان روزه داشتند این 2-3 روز را روزه بودند. ما خیلی با حالت یاس و ناامیدی وارد ماه نشویم، نه. ماه مبارک رمضان بهترین ایام است. خداوند متعال مهمانی که حتی به آلودگی بیاید در روایت دارد شب اول، اگر اشتباه نکنم در ذهنم است، شب اول ماه مبارک رمضان کسی اگر شب بیدار باشد، جوشن کبیر بخواند و امثال این، خداوند متعال شبِ اول «اِتقِ مِنَ الله» را به او میدهد، شب اول او را از آتش آزاد میکند. دیگر بقیهی ماه دیگر در بهشت داری سیر میکنی، از آتش آزاد شدی، دیگر سیر تو در بهشت است. «وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَةِ اللَّهِ» خدا شماها را مورد اکرام خودش قرار داده است. آقای شریعتی، کریم کیست؟ دست دهندهای که با تو کاری ندارد که چه داری، چه وضعی داری. کریم سوال نمیکند که این چه وضعی است که آمدی، سوال نمیکند از گدا که این چه وضعی است. میگوید مشکلات چیست. «أَهْلِ کَرَامَةِ» یعنی مورد تکریم خدا واقع شدهای در این ماه. «أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ» نفستان تسبیح است، «وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ» خوابتان عبادت است، «وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ فَاسْأَلُوا اللَّهَ رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلَاوَةِ کِتَابِهِ» با نیت صادق و قلب طاهر همهی عزیزان و بزرگواران، حضرت دارند این را به ما میگویند. با نیت صادق و قلب طاهر همین الان از خداوند بخواهیم خداوندا ما را موفق به عبادت در این ماه بفرما، ما را موفق به اعمال بزرگ ماه مبارک رمضان بگردان. این که میگوید نفستان تسبیح است، دعایتان مستجاب است، خوابتان عبادت است، اینها شوخی نیست. این برای هر کسی نیست، مربوط به مومن است، نفس مومن عبادت است، کافر که عبادت صادر نمیشود که. این نشان میدهد انسان وقتی در فضای ماه مبارک رمضان قرار میگیرد و مومن است، یک طلاقی با این ماه میکند، نفساش هم رنگ و بوی ماه دارد، خوابش هم... . واقعاً هم همین طور است. الان عزیزانی که میخوابند خوابشان معطوف به روزهشان است، به عباداتشان است. خدا برنامهی ما را خودش عوض کرده است ولی دیگر نفس ما هم شده است تسبیح، نفسی که نفس روزهدار است، به احترام دستور خداوند متعال «کُتِبَ عَلَیکُم الصیام» لبهای خودش را بسته است، چشمهای خودش را بسته است، از اکل شرب دوری میکند، از محارم سعی میکند دوری بکند، نفساش همیشه تسبیح است. بهشت است دیگر، بهشت همین است. از خدا بخواهد «أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ» موفق به روزه بشوید، «وَ تِلَاوَةِ کِتَابِهِ» انستان را با قرآن در این ماه بیشتر کنید. حالا انشاءالله جلسهی بعد میخواهم مفصل در مورد قرآن صحبت کنم. یکی از ارزاق مهم ما در ماه مبارک رمضان قرآن است. تلاوت کتاب را بخواهید. بعد از آن فرمودند: «فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ» بدبخت آن کسی که از غفران و رحمت خدا در این ماه بیبهره شده است، رزق را تا دمِ در خانهات آوردند حاضر نیستی آن را بگیری. «وَ اذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ عَطَشَهُ» تشنه میشوید، گرسنه میشوید، مراقبت کنید از روز قیامت. یک روزی است که عدهای تشنهاند، گرسنهاند، مراقبت کنید، دستهای انسان یک روزی است که خالی است، دستهای خودتان را پر کنید. بعد از این جا روابط مومنین؛ «وَ تَصَدَّقُوا عَلَی فُقَرَائِکُمْ وَ مَسَاکِینِکُمْ وَ وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ» بزرگانتان را احترام کنیدف، «وَارْحَمُواصِغَارَکُمْ» به کوچکترهایتان رحم کنید، «وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ». ماه مبارک رمضان است، این دستورها همیشگی است ولی موطن اصلیاش، فرصت فوق العادهاش، ماه مبارک رمضان است. «وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ» صله رحم به جا بیاورید. افطاریها خیلی صله رحم است. ما خیال میکنیم صله رحم افطاری دادن مثلاً ما برای فقرا خرج بکنیم این لزوماً بهتر است. این جوری نیست، گاهی اوقات شما یک افطاری میدهید صله رحم است. یک عدهای که مدتها است ندیدهاید، ارتباطهایی که نزدیک به قطع بوده است، وصلاش میکنید. «وَ احْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا عَمَّا لَا یَحِلُّ النَّظَرُ إِلَیْهِ أَبْصَارَکُمْ وَ عَمَّا لَا یَحِلُّ الِاسْتِمَاعُ إِلَیْهِ أَسْمَاعَکُمْ» گوشهایتان را مراقبت کنید، شما روزهدرا هستید. حضرت فرمودند: «یومَ صَومِکُم» شبیه «یَومِ اَفطارِکُم» نباشد. روزی که انسان روزه است با روز معمولیاش باید فرق بکند. «وَ تَحَنَّنُوا عَلَی أَیْتَامِ النَّاسِ یُتَحَنَّنْ عَلَی أَیْتَامِکُمْ» به یتیمان رسیدگی بکنید که به یتیمهایتان رسیدگی بشود. این یک قاعده است آقای شریعتی، من این را بعد به عزیزان اشاره میکنم. نگران بچههایتان هستید به بچههای دیگران رسیدگی کنید، نگران عفت خانوادهتان هستید عفت دیگران را نگه دارید، نگران این هستید که یک جایی رزق شما تنگ بشود تنگی رزق دیگران نگران باشید. این قاعده است. «وَ تُوبُوا إِلَی اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ» گناهانتان را بگیرید کفِ دستتان بیاورید درگاه خدا، توبه کنید. «وَ ارْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ» دستانتان را بلند کنید در مقابل خدا، نشان بدهید که هم مطالبه دارید و هم دستانتان خالی است، به خدا بگویید که خدایا من دستم خالی است، اگر احساس کند دستت پر است دستت را پر نمیکند. حضرت فرمودند آن هم دعا در اوقات «فِی أَوْقَاتِ صَلَاتِکُمْ» وقتهای نماز، اول وقت نماز. «فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَی عِبَادِهِ یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یُعْطِیهِمْ إِذَا سَأَلُوهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ» خدا جوابتان را میدهد، خدا جوابتان را خواهد داد. «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ» گیر افتادهاید، باز کنید غول و زنجیر را. «اِنَّا لِلکافِرینَ أَغلالاً وَ سَعِیرًا» ، تعبیر سوره انسان است، اشتباه دارم میگویم. «اِنَّا أَعتَدنا لِلکافِرینَ سَلَاسِلَ أَغلالاً وَ سَعِیرًا»، گیر میافتد انسان در دستگاه کفر و کفر آدم را میبندد. باز کنید در این ماه غول و زنجیر را. «لِثاقَلتُ اِلی الاَرض» یعنی این، گاهی اوقات آدم بسته میشود. «وَ ظُهُورَکُمْ ثَقِیلَةٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ» پشتهایتان، گُردههایتان، از باری که جمع کردید سنگین شده است. «فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ» با طول سجدههایتان کم کنید این بار را. میبینی اذیت هستی پشتت سنگین است، گردهات کلی بار داری میکشی، میبینی خستهای، میبینی حالت خوب نیست. چقدر آقای شریعتی امروز درست شده است برای این که حال خوب، حال خوب یعنی چه.
شریعتی: آرامش.
حجت الاسلام شریفیان: الفاظی که هر کسی برای خودش نسخه دارد و در دکّان درست کرده است. نبی اکرم دارند میگویند با طول سجده این بار را پایین بیاور.
شریعتی: حال دلت را خوب کن.
حجت الاسلام شریفیان: خوب میشوی. احساس کن این سجده که میکنی خیلی یک ذره آدم آقای شریعتی، احساس خوش سجده را پیدا بکند دیگر رهایش نمیکند. میگوید نبی اکرم وقتی سر به سجده میگذاشت بعد از طول سجده تازه صورت میچرخاند سمت راست روی خاک میگذاشت، سر میچرخاند سمت چپ صورت را روی خاک میگذاشت. تعفیر به این میگویند، صورتش را به خاک میکشید. حضرت میگویند با طول سجدههایتان بارتان را سبک کنید. «وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ» خدا به عزت خودش قسم خورده است، «أَنْ لَا یُعَذِّبَ الْمُصَلِّینَ وَ السَّاجِدِینَ» نمازگزار و اهل سجده را خدا اذیت نمیکند. «وَ أَنْ لَا یُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ» و آن روزی که قلبها نگران هستند آن روز قلبهای ما نگران نیست. این تعبیر را میخواهم بخوانم. میگوید رسول خدا شروع کردند، وجود مقدس امیرالمومنین. میگوید حضرت، الله اکبر.
شریعتی: ما 2-3 دقیقه فرصت داریم تا پایان برنامهی امروز.
حجت الاسلام شریفیان: امیرالمومنین در جمع بودند. این تعابیر را دیگر فرصت نیست، خودِ عزیزان دنبال کنند. امیرالمومنین در جمع بودند، حضرت بلند شدند، سوالی کردند، رسول خدا جواب دادند. میگوید جواب حضرت این بود که حضرت فرمودند بهترین کار چیست، رسول خدا فرمودند بهترین کار دوری از حرام است. بعد میگوید رسول خدا شروع کردند به گریه. میگوید امیرالمومنین فرمودند «یارسول الله ما یَبکیک» چرا شما گریه میکنید؟ رسول خدا میگوید: «یا عَلی اَبکي لِما یُستَهَلُ مِنکَ هذه الشَهر» به خاطر اتفاقی که در این ماه برای تو میافتد دارم گریه میکنم، برای ضربتی که به فرق مقدس تو ضربه میزند گریه میکنم. «کَاَنِّي بَکَ» کانه خودم دارم میبینم، «وَ اَنَّ تَصَلی رَبَکَّ» داری نماز میخوانی، «وَ قَد بِعَثَ اَشغَل اَوَّلینَ وَ الآخَرین» یک ملعونی شمشیر بر فرق تو خواهد زد و محاسنت به خون سرت میشود. «قالَ یا امیرالمُومنین» میگوید حضرت فرمودند: «یارَسُول الله ذلِکَ مِن سَلامَةِ مِن دیني» آن موقع علی در مسیر ایمان است؟ سوال را ببینید. سوال انسان همین است. بچهتان را میخواهید دانشگاه بفرستید، مدرسه بفرستید، ازدواج میخواهد بکند، زندگیتان را میخواهید ترسیم بکنید، سوال اصلی این است: «سَلامَةِ مِن دیني» دین من سالم است؟! حضرت فرمودند بله این گونه است، ولی یا علی «مَن قَتَلَکَ فَقَد قَتَلَ» هر که تو را کُشت مرا کشته است، «مَن اَقبَضَني فَقَد اَقبَضَني» هر کسی کینهی تو را گرفت کینهی من را به دل گرفته است، «وَ مَن سَبَّکَ فَقَد سَبَّکَني» هر کسی تو را سب کرد من را سب کرده است. بعد از این فرمودند: «لَحمُکَ مِن لَحمی، دَمُکَ مِن دَمي» تو نفس منی، جان منی. بعد حضرت فرمودند دستتان را از علی (ع) جدا نکنید. این ماه همهی حرفهایی که زدیم یک نکته آقای شریعتی دارد. وجود مقدس امیرالمومنین باطن این ماه است. انستان، محبتتان، نسبت به امیرالمومنین، لحظه لحظهی این ماه به دنبال امیرالمومنین حرکت کنید.
شریعتی: انشاءالله. و انشاءالله این پدر مهربان دستِ ما را بگیرد در این آشفته بازار دنیا انشاءالله گم نشویم و انشاءالله همراه او در این سیر جمعی به تعبیر شما انشاءالله هم مسیر باشیم. خیلی از شما ممنون و متشکرم حاج آقای شریفیان. دعا بکنید و انشاءالله خداحافظی بکنیم.
حجت الاسلام شریفیان: خدایا به آبروی محمد و آل محمد همهی ما را در محور امیرالمومنین دستهای همهی ما را در عبادات جمعی پر و پر رزق و پر نعمت و پر خیر و برکت بگردان. و بهترین رزقها و تقدیرها را برای ما در ماه مبارک رمضان و در لیالی قدر رقم بزن.
شریعتی: انشاءالله. خیلی ممنونم از توجه شما. برای صدقهی ابتدای هر ماه قمری میتوانید در طرح قربانی ما، قربانی اول ماه مبارک رمضان، همراه بشوید. میتوانید به سایت ما، کانال ما، مراجعه بکنید یا عدد 14 را به 20000303 ارسال بکنید، درگاههای پرداخت و نحوهی مشارکت برایتان ارسال خواهد شد. مشرف بشویم به ساحت نورانی قرآن کریم. باید خداحافظی بکنیم. دوستان عزیزم امروز صفحهی 494 را در بهار قرآن تلاوت میکنند. آیات نورانی سوره مبارکهی زخرف تا فردا که انشاءالله با حضور حاج آقای فرحزاد به شما سلام خواهیم کرد شما را به خداوند بزرگ و متعال میسپارم. «وَ آخِرُ دَعوَانا أَنِ الحَمدُ لِلهِ رَبِّ العَالَمِینَ، وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطاهِرین». التماس دعا.صفحهی 494 قرآن کریم