حجت الاسلام تراشیون: سلام علیکم و رحمة الله، عید حضرت عالی هم مبارک باشد، تبریک و تهنیت عرض می کنم این ایام سراسر نور را محضر بینندگان خوبمان، همکاران محترم شما.
ان شاءالله که این ایام به کام باشد و پیش رو هم که ماه شعبان که سراسر نور است.
آقای شریعتی: ان شاءالله از فرصت باقی مانده ی ماه رجب این ماه بزرگ الهی، ماهی که بارش رحمت الهی را از ابتدا تا انتهای آن همگی شاهد بودیم. بر کویر خشکیده ی دلهایمان ان شاءالله قدر بدانیم برای هم دعا کنیم که ان شاءالله با سلامت و عافیت وارد ماه شعبان المعظم بشویم.
راجع به مدارا صحبت می کردیم حاج آقای تراشیون خیلی نکته های خوبی را شنیدیم الحمدلله رب العالمین بحث ما ناتمام ماند و وعده داده بودید که امروز ان شاءالله ادامه ی بحث را خواهیم شنید، با دل و جان می شنویم.
حجت الاسلام تراشیون: بله، بسم الله الرحمن الرحیم
و الحمدلله رب العالمین درود می فرستم بر نبی مکرم اسلام و اهل بیت آن پیامبر بزرگوار.
عرض ادب و احترام هم دارم به محضر ولی نعمتان حضرت ولی عصر.
بله همان طوری که حضرت عالی هم اشاره فرمودید یکی از شاخص های مهمی که در بهبود روابط زن و شوهر می تواند یاری رسان باشد همین مدارا گری یا سازگاری است که ما بالاخره در زبان هایمان جاری است که خیلی هم به کار می بریم شاید به نظر من یکی از بیشترین الفاظ پر تکرار در اختلافات خانواده ها این است که بروید باهم دیگر سازش کنید و سازگاری داشته باشید و حقیقت هم همین هست و باید یک مقداری به موضوع مدارا و سازگاری در زندگی مشترک بیشتر توجه کنیم. من امروز می خواهم راهکارهایی را بیان کنم برای ایجاد این سازو کار مدارا گری در خانواده ولی قبل از آن یک چند نکته ای را عرض کنم و ورود پیدا کنیم به راهکارها.
ببینید مثلاً توی روابط انسانی شما نمی توانید دوتا آدمی که کاملاً منطبق با هم باشند را پیدا کنید. نمی شود پیدا کرد و لذا اینجا باید یک ساز و کاری ترسیم بشود که این ها بتوانند آن خلأها را جبران کنند.
آقای شریعتی: و در کنار هم قرار بگیرند.
حجت الاسلام تراشیون: و زندگی بهتری را داشته باشند. حتی در زندگی های اجتماعی، این ساز و کارها می تواند صبر باشد، می تواند گذشت باشد، یعنی این ها باید حتماً ورود پیدا بکند به زندگی. یعنی اگر یک کسی بگوید من صبور نیستم، اهل گذشت نیستم، اهل مدارا نیستم شک نکنید که این فرد یک فرد پر مشکلی در زندگی اش خواهد بود. چون بالاخره نمی توانیم اطرافیانمان را بگوییم عیناً منطبق بر آنی باشید که من می خواهم، من دوست دارم باشید. یا نه اصلاً خود انسان ها گاهی اوقات واقعاً نمی توانند آن چیزی که مطلوب است را به آن دسترسی پیدا کنند در مراحل اول. ممکن است در گذر زمان با تجربه کسب کردن، تلاش، مهارت، استعانت از خداوند متعال، به بخشی از این مطلوب ها دست پیدا بکنند که دیگران را بتوانند رضایتشان را جلب بکنند. ولی به صورت طبیعی نه.
آقای شریعتی: ولی حاج آقا خیلی جاها ما خودمان، خود دلخواهمان نیستیم.
حجت الاسلام تراشیون: بله، اتفاقاً یک جاهایی باید نسبت به خودمان هم مدارا داشته باشیم، نسبت به خودمان هم سازگاری داشته باشیم.
لذا آن افرادی که مثلاً دیدیم یک مقداری کمال طلب هستند، افرادی که ایده آل خواه هستند این ها می بینید که دائم با خودشان هم مشکل دارند و درگیر هستند و فشارهای عصبی مثلاً یک بخشی از افرادی که امروز مراجعه می کنند به مراکز مشاوره همین دست از آدم ها هستند.
یعنی افرادی که دوست دارند خیلی بالا باشند ولی توجه به ظرفیت و توان خودشان ندارند یا حداقل این است که اگر می خواهد خیلی بالا باشد باید اصل  تدریج را رعایت کند تا به آن مرحله برسد. می خواهد دفعی از همان اول آنی باشد که خودش می خواهد.
پس ببینید حتی ما نسبت به خودمان هم اینطوری که حضرت عالی فرمودید نمی توانیم آنی باشیم که می خواهیم لذا باید با خودمان هم مدارا کنیم. در تربیت فرزندانمان هم همین است یعنی اگر من بخواهم فرزندم تربیت کنم اگر با او مدارا نداشته باشم دائم باید داد و بیداد کنم.
یک موقعی ما در مباحث تربیتی به مادران من می گویم ببین مادری که در خانه دائم دارد داد و بیداد می کند، فریاد می زند این باید یک واکاوی در نوع رفتار خودش داشته باشد.
حتی مثال می زنم می گویم یک مادری که روزی دو سه بار سر فرزندش فریاد می زند این شک نکنید یک مشکلی دارد مادر نه بچه، نه اینکه مشکل لزوماً یک موقع هایی بیماری و فلان نه یعنی لِم کار را یاد ندارد، روش را یاد ندارد که مدام داد و بیداد می کند.
لذا باید گاهی اوقات حتی به من می گویند که مثلاً خب حالا یک مادر مجاز است روزی چند بار داد بزند؟ می گویم شما درباره ی هفته ای چند بار بیایید بپرسید که آقا یک بار مجاز هست یا نه ماهی یک بار یعنی اصلاً این نیست که ما فکر بکنیم تربیت را می توانیم با داد و بیداد و هوار کردن و ناراحتی کردن و قهر کردن حل بکنیم.
تربیت خودش دوباره روش می خواهد و لذا ما می گوییم مدارا خیلی کمک می کند برای اینکه انسان بتواند تطبیق بدهد خودش را با آن محیطی که دارد زندگی می کند و بعدش هوشمندانه و زیرکانه تغییرات را شکل بدهد. این نکته ی اول بنده که باید بینندگان خوبمان به آن توجه داشته باشند.
نکته ی دوم اگر ما مدارا را از روش های ارتباطی مان در محیط خانه حذف کنیم عملاً بدانید که نمی توانیم به یک انجام خوبی برسیم یعنی اصلاً زندگی پا نمی گیرد. یعنی من ببخشید این تعبیر را به کار می برم اگر زن و شوهری اهل مدارای باهم دیگر نباشند چه بهتر که مجلس ختمی برای زندگی مشترک آن ها تشکیل بدهند و یک فاتحه ای بخوانند آنجا. نمی شود یعنی اگر ما فکر کنیم مدارا را می توانیم حذف کنیم حالا من ان شاءالله دلایل روایی آن را، راهکارهایی که تقدیم می کنم عرض می کنم یعنی شما وقتی نگاه می کنید می بینید خود پیامبر، پیامبر مدارا بود یعنی شما ببینید پیامبر چقدر خدمت شما عرض کنم که افرادی را که می خواست هدایت بکند، افرادی را که می خواست در مسیر خدا قرار بدهد واقعاً مدارا می کردند یعنی اگر پیامبر می خواست سختگیری جدی داشته باشد، یعنی حالا آن به تعبیری آن کمال طلبی مطلق را داشته باشد نمی شد و لذا خود حضرت می فرمایند که این مدارا اصلاً نصف ایمان است باید وجود داشته باشد.
و خودشان احق به این نصفه ی ایمان هستند که باید در وجودشان این مدارا حتماً شکل بگیرد.
حالا در زندگی های اجتماعی ما همینطور است، در زندگی خانوادگی همینطور است و لذا اگر ما مدارا را ورود به زندگی خودمان ندهیم نمی توانیم اصلاً زندگی مان را پیش ببریم. و بزرگان دینی مان را ما می بینیم همینطور بودند.
من یک موقعی سرگذشت برخی از علمای دینی را می خوانم، بزرگواران را می خوانم می بینم واقعاً یعنی با فرزندانشان، با همسرشان واقعاً آن همراهی را می کردند مدارا را داشتند.
آقای شریعتی: در سخت ترین شرایط.
حجت الاسلام تراشیون: حتی بانوانی که عالمه بودند این ها همینطور. خدا رحمت کند مرحوم مجتهده ی امین وقتی شما زندگینامه ایشان را می خوانید خب همسر ایشان تحصیلات چندانی نداشتند یعنی تحصيلات ایشان در حد چون ظاهرا کسب و کاری داشتند در حد همان محاسبه گری و کارهای حساب و کتاب کسب و کارشان بود. این بانوی بزرگوار وقتی وارد خانه میشد دیگر میشد همسر ایشان نه قرار بود علم خودش را به رخ او بکشد.
آقای شریعتی: با تمام عظمتی که داشتند.
حجت الاسلام تراشیون: بله، ببینید این یعنی همان اصل مدارا و لذا اگر ما مدارا را نداشته باشیم اصلاً نمی توانیم زندگی مان را به پیش ببریم، جلو ببریم.
یک نکته ی سوم و آخری را هم بگویم و بعد ان شاءالله راهکار عرض کنیم.
در مدارا یک نکته ای که وجود دارد آن باور ما هست به این اصل مدارا یعنی باید باور بکنیم که زندگی تا در آن مدارا وجود نداشته باشد نمی شود آن را جلو برد. در تربیت تا مدارا نباشد، در مسائل اجتماعی تا مدارا نباشد نمی شود کار را جلو برد.
یعنی گاهی اوقات وقتی انسان ها اهل مدارا و سازگاری نباشند حتی آن بخش هایی که می توانند خوب زندگی کنند کنار هم دیگر آن هم از بین می رود.
و لذا حداقل این است که ما مدارا می گوییم یک داشته ای و اندوخته ای بر ما دارد که بتوانیم از آن ویژگی های مثبت طرف مقابلمان، آن محاسن طرف مقابلمان به خوبی بهره ببریم.
اما راهکارها، ببینید اگر ما بخواهیم مدارا را در خودمان شکل بدهیم باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
اولین نکته این است که اصلاً خود سازگاری و مدارا را یک امر معنوی بدانیم یعنی بدانیم این یک امری است که به انسان رشد می دهد یعنی این نکته می تواند کمک بکند. چون می دانيد گاهی اوقات آدم ها تا یک چیزی را باور نداشته باشند سراغ آن نمی روند، در خودشان تقویت نمی کنند. مثلاً ما تا پزشکی را قبول نداشته باشیم درمان او در ما ممکن است اثر نداشته باشد یا اصلاً به دستورالعمل های او عمل نکنیم. ولی وقتی باور داریم می گوییم رفتم پیش او و آمدم اصلاً بخشی از مشکلاتم انگار حل شد.
آقای شریعتی: چون اعتماد می کنید.
حجت الاسلام تراشیون: بله، حتی در مشاوره ها ما همین را داریم وقتی فرد به مشاور خودش اعتماد می کند می رود اتاق مشاوره می آید اصلاً مشاوره می گوید من این جلسه فرصت نکردم به این راهکار بدهم ولی از خودش می پرسی چطور بود می گوید خیلی خوب بود الحمدلله وضعیت ظاهرا بهتر شده است یعنی آن باور می تواند انسان را سوق بدهد به سمت آن موضوع.
و لذا ما باید این را اولاً باور کنیم اصلاً مدارا خودش یک امر معنوی است، یک امر دینی است که ما این همه در روایاتمان بر آن تأکید شده است.
نکته ی دومی که ما باید به آن توجه کنیم این است که باز باور کنیم که با مدارا می توانیم دنیا و آخرتمان را سعادتمند کنیم یعنی این خودش یک راهکار برای تقویت ایجاد مدارا در انسان.
روایتی هم داریم از وجود مبارک نبی مکرم اسلام که می فرمایند هر کسی را بهره ای از مدارا باشد قطعا بداند که بدون شک آخرت او و دنیای او تضمین شده است یعنی اگر ما بهره ای از این مدارا را داشته باشیم آخرتمان را داریم تضمین می کنیم دنیایمان را هم تضمین می کنیم.
اتفاقا ما در اطرافیان هم نگاه می کنیم می بینیم همینطور است وقتی یک مردی یا یک زنی در محیط خانه اهل مدارا است می بینیم واقعاً انگار نگاهش به زندگی مثبت است یعنی دارد از آن توانمندی های خوب و ویژگی های مثبت طرف مقابلش به خوبی بهره می برد. حتی فرزند را، ولی وقتی نگاه نه وقتی انسان مدارا نداشته باشد نگاهش هم منفی می شود. نگاه منفی هم یعنی اینکه انسان نمی تواند زندگی اش را سامان دهی بکند یعنی حتی آن بهره های مثبتی که می تواند از آن ببرد را از دست می دهد در نگاه منفی.
آقای شریعتی: حاج آقا می توانم مثال بزنم به اینکه اگر اهل مدارا نباشی مثل یک شاخه ی خشک و شکننده هستی که هیچ کاری از تو بر نمی آید.
حجت الاسلام تراشیون: بله، تازه خودت را هم نابود میکنی. و لذا مدارا اصل آن این است که می تواند انسان را هم در دنیا سعادتمند کند هم در آخرت.
آقای شریعتی: چون منعطفی.
حجت الاسلام تراشیون: بله، انعطاف در انسان، انعطافی که ما را مجاز دانستند. اگر در خاطر بینندگان خوبمان باشد ما در هفته ی قبل یک خط قرمزی را فقط قائل شدیم تا جایی که انسان به گناه نیفتد.
آقای شریعتی: حدود الهی.
حجت الاسلام تراشیون: بله، این را باید مراقبت بکنیم. ولی یک جایی من مدارا می کنم دارم به گناه می افتم این نه دیگه این دیگر ما مجاز به ورود به آن خط قرمز نیستیم.
آقای شریعتی: بله چهارچوب دارد.
حجت الاسلام تراشیون: بله، این را همیشه، ولی تا این طرف به ما اجازه دادند خود اهل بیت دارند به ما توصیه می کنند. ماها می دانید گاهی اوقات جناب آقای شریعتی عزیز حتی در نظام های دینی و مسائل دینی، موضوعات اخلاقی یا رفتاری و اجتماعی که دین به ما توصیه می کند گاهی اوقات گزینشی عمل می کنیم. مثلاً آن چیزی که باب طبع ما هست خیلی خوب است حالا ببینیم چی می شود.
در حالی که نه همان ببینیم چه می شود گاهی اوقات می بینی زندگی را زیر و رو می کند و انسان را می تواند پیش ببرد.
لذا این اعتماد باید باشد، ببینید مثلاً یکی از کارهایی که شیطان می کند و افرادی که واقعاً شیطان فکر هستند می خواهند انسان ها را گاهی اوقات به این باور برسانند که تو خودت عقل کلی، یعنی هرچی خودت می فهمی برو عمل کن. نه یک جایی واقعاً توی نظام آفرینش جهان بینی دینی این نیست. یک چیزهایی ممکن است باشد که ما نفهمیم و اتفاقا چیزهای خیلی خوبی باشد که اینجا باید با تعبد پذیرفت و به آن عمل کرد. ما گاهی اوقات در مشاوره ها مثلاً به مراجعه کننده می گوییم هرچند نباید خیلی این را تأکید کرد، می گوییم الان این حرفی را که می گوییم اگر قبول کنید و نسبت به آن تعبد داشته باشید برود در زندگی تو ببین اثر آن را می بینی یا نه.
خب این ها کلام ما که نیست کلام خود اهل بیت است. مثلاً برو مدارا کن، یک تعبیری را من آخر برنامه ی گذشته به کار بردم که مقام معظم رهبری توصیه هایی که به جوان ها دارند گاهی اوقات می گویند بله مدارا آنجایی نیست که حالا طرف مقابل یک گوشه آسیب دیده است، مدارا یک جایی است که تو می بینی مثلاً طرف مقابل باب طبع تو هم ممکن است نباشد با او کنار می آیی، زندگیت را جلو می بری که بعداً ما در روایات هم می بینیم دقیقا همین نکته تأکید جدی بر آن شده است.
خب این هم نکته ی دوم، اما نکته ی سوم برای اینکه مدارا را ایجاد کنیم ما نیاز به تکرار، تمرین و مراقبت داریم یعنی بدانیم هر ویژگی خوبی که می خواهد در انسان ایجاد بشود آن تکرار و تمرین و مراقبت خیلی مهم است. ممکن است مثلاً یک خانم یا آقایی بگوید من امروز یک مدارایی نسبت به طرف مقابلم کردم نتیجه نگرفتم می گوییم بله بالاخره موضوعات اخلاقی و رفتاری مثل خمره ی رنگ رزی نیست که مثلاً ما ببریم تو بیاوریم بیرون بگوییم رنگ آن تغییر کرده است. یعنی گاهی اوقات مثل بافت است یعنی باید با حوصله این تار و پودها را در هم تنید تا بتوان آن شکل را دید. یعنی ما هم گاهی اوقات مدارا را باید استمرار در آن داشته باشیم تا بتوانیم در طرف مقابلمان به تدریج آن تغییرات را ببینیم و در زندگی مان هم تغییر را حس کنیم.
پس در زندگی یک اصلی باز اینجا مهم است که ما اگر بخواهیم زندگی مان را بهبود ببخشیم حتماً باید صبور باشیم و لذا من گاهی اوقات زوجهای جوانی که پیش من می آیند برای توصیه گرفتن، یا مسائل مشاوره ای و این ها یکی از نکاتی که به آن ها می گویم که اصلاً زندگی زن و شوهر باید یک مبنایی داشته باشد و خدا طلب یک ویژگی را بکند و آن چیزی نیست جز صبر یعنی باور کنید جناب آقای شریعتی اول به خودمان بزنیم آقایان زندگی با ما مردها صبر می خواهد، زندگی با زن هم صبر می خواهد ولی نه این صبر مضموم ها نه صبر زیرکانه و هوشمندانه.
آقای شریعتی: و صبر سازنده.
حجت الاسلام تراشیون: بله، و اگر این وجود نداشته باشد ما ضربه می خوریم لذا شما آدم های عجول را ببینید معمولاً نه در شغل خودشان موفق هستند، نه در علمشان موفق هستند، نه در زندگی مشترک موفق هستند، نه در فرزند پروری و تربیت فرزندشان موفق هستند و لذا این صبر یک اصلی است باید طلب بکنیم یعنی بخواهیم از خدا و این را هم در خودمان تمرین بدهیم. چرا؟ صبر گاهی اوقات مقدمه ی آن مدارا هم می تواند باشد یعنی ما هم مدارا را به واسطه ی صبر در خودمان شکل بدهیم هم اینکه این استمرار تا بتوانیم به نتیجه برسیم.
ببینید اصلاً اینطوری من عرض کنم اگر ما یک آینده نگری را می خواهیم در زندگی مان داشته باشیم که یک آینده ی خوبی نه یک آدم درب و داغون افسرده حالا من نتیجه ی پژوهشی را هم جلوتر عرض خواهم کرد به بینندگان خوبمان. این است که اگر ما مدارا را نداشته باشیم در زندگی مشترکمان قطعا حتی خودمان هم از لحاظ روحی، جسمی، فکری آسیب جدی می بینیم یعنی نه اینکه فقط فکر کنیم به طرف مقابل.
این هم پس تکرار و تمرین را هم داشته باشیم.
نکته ی پنجم گاهی اوقات تغافل، تجاول حتی باید وجود داشته باشد یعنی اگر این روحیه تغافل یعنی نادیده گرفتن نسبت به یک خطایی در طرف مقابل این نتیجه ی آن می شود مدارا. حالا من روی تغافل و نادیده گرفتن هم این را عرض کنم گاهی اوقات حتی ما می بینیم طرف مقابل ممکن است یک گناهی را مرتکب شده است. ولی واقعاً این گناه تعمدی نبوده است، عمدی در آن نیست.
گاهی اوقات ممکن است حتی نه به صورت موقت حالا به تعبیر ما گول خورده و این کار را انجام داده است. مدارای من می تواند او را از این عبور بدهد ولی یک موقعی می بینید نه من مدارا نمی کنم، پافشاری می کنم بیا معذرت خواهی کن بگو غلط کردم، اینجا بنویس امضا کن و انگشت بزن دیگه این کار را نمیکنی او را اصلاً به لج می اندازی نهایت چی می گوید؟ می گوید من همینم که هستم میخوای بخواه نمیخوای نخواه یعنی وقتی ما مدارا را انجام نمی دهیم می بینیم به این نتیجه می رسیم طرف مقابل را در قهقرا می بریم، در مسیر غلطی او را سوق می دهیم.
ولی افرادی که اهل تغافل هستند ما حتی تو تربیت فرزند هم همین را می گوییم، می بینیم خیلی از خطاهای بچه ها ممکن است یک بار انجام بشود و از آن بگذرند ولی به شرط اینکه ما یک تغافلی کرده باشیم.
آقای شریعتی: و او بفهمد که ما تغافل کردیم یا نه نیازی نیست؟
حجت الاسلام تراشیون: یک موقعی ممکن است بفهمند یعنی متوجه شده من این اشتباه او را فهمیدم ولی به روی او نیاوردم ممکن است حتی سازندگی بیشتری هم داشته باشد. اما اگر این تکرار دارد می شود ما نمی گوییم دیگر اینجا تغافل لزوماً بشود، اینجا می گوییم برو ببین دلیل آن چیست؟ دلیل این خطایی که انجام داده است چیست. این بچه ای که هر روز مشق می نویسد یک روز را می شود تغافل کرد ولی ما نمی توانیم هر روز تغافل کنیم.
آقای شریعتی: باید برویم دنبال ریشه های آن.
حجت الاسلام تراشیون: بله، ریشه را باید پیدا کنیم و ببینیم چی هست.
یکی از نکاتی که من به نظرم باز اینجا لازم است ما به آن توجه کنیم آن تجاهل نسبت به موضوع است مثلاً چی؟ فرد می آید می گوید من فلان خطا را مرتکب شدم اینجا چیکار کنم؟ ما می گوییم که خودت میدانی میخوای یک مطالعه کنی، یک فکری درباره ی آن بکن که چیکار کنی یعنی خودش را به یک سمتی سوق بدهیم که برود علم آن را به دست بیاورد، دانایی آن را به دست بیاورد.
لذا در روایت هم داریم آقا امیرالمؤمنین می فرمایند حکیم نیست آن کسی که مدارا نکند با کسی که چاره ای جز مدارا با او وجود ندارد. یعنی گاهی اوقات می بینیم حتی من باید یک چشم پوشی مستمر داشته باشم تا بتوانم چیکار کنم؟ از این عیب او را عبور بدهم یک موقع هم می بینید نه واقعاً برخی از آدم ها جناب آقای شریعتی تجربه هم دست داده است که باید به آن ها فرصت داد تا تغییر بکنند. ولی نه در گناه حرکت بکنند مثلاً ببینید یکی ممکن است یک بد خلقی دارد حالا این بد خلقی از سر چیست؟ مثلاً وضعیت اقتصاد نامناسب است نمی خواهد به او گیر بدهی و اذیتش کنی  با او راه بیا، لذا این مدت را عبور کن یک موقعی هر روز می آید و یک بداخلاقی می کند و باهاش یک مدارایی بکن.
حالا تمام این ها خصوصاً در حوزه ی خانواده آقای شریعتی یک پیامی دارد و آن این است که حفظ نظام خانواده خیلی مهم است یعنی برای همین به ما خیلی رخصت می دهند که هر جوری شده نگهش دار و اصلاً اینجا می شود آن خط فاصله بین ما و جهان غرب. من حالا بد نیست اینجا محضر بینندگان یک ترسیمی داشته باشم ببینم نقطه ی تقریباً مشترک ما با غرب چیست؟ آن نقطه ای که ما با آن ها تفاوت داریم چیست؟ ببینید آن ها بله می گوید آقا در انتخاب همسر براساس ملاک های خودتون بروید دقت کنید، وارد زندگی بشوید. اگر در زندگی دیدی طرف مقابل تو اشتباه کرد برو مشاوره هم برو، مشورت هم بگیر و یک مقدار تلاش هم بکن اصلاح بشود اما اگر اصلاح نشد خدا به تو یک عمر که بیشتر نداده است جدا شو، برو یک تجربه ی جدید. تا ببینید آن جایی که برو راهکارها را پیدا کن، مشورت بگیر.
آقای شریعتی: این ها وجه اشتراک ما است.
حجت الاسلام تراشیون: بله، ولی به نقطه ی چهارم که می رسیم می گوییم نه ما این نیست که سریع بگوییم زندگی را از هم بپاشیم.
ما حالا شاید برخی از مشاورین رو این جمله ای که من بگویم یک تأملی داشته باشند ولی اجازه بدهیم بگوییم محضر بینندگان خوبمان. من حالا نمی خواهم مدعی باشم مشاور هستم ولی خب دوستان اعتماد می کنند، می آیند مشکلات خودشان را مطرح می کنند باورتان نمی شود آقای شریعتی تو این سالیانی که من بالاخره با مردم سر و کار داشتم تا حالا به نتیجه نرسیدم که یک خانواده را بگویم شما از هم جدا بشوید و شاید مثلاً در آن مراکزی که قبلاً می رفتیم مشهور بود می گفتند هر کی می خواهد طلاق بگیرد برود پیش فلانی یعنی باور کنید من نسخه ی طلاق برای هیچ کسی نپیچیدم.
بعد دلیل آن هم چیست؟ با همین نگاه دینی نگاه می کردیم مثلاً گاهی اوقات می گفت حتی مشکلات جدی داشت مثلاً همسر یک اختلال پیچیده ی مثلاً روانی داشت آقا جدا بشویم؟ من می گفتم ببین من می توانم یک راهکاری را برای تو باز کنم که همین همسر بیمار تو سکوی رشد و پرش تو باشد، پرستار او شو، از او مراقبت کن. خب مگر نمی شود؟ چرا شدنی است.
آقای شریعتی: آهان یعنی عینک را که عوض میکنی یک دفعه اصلاً یک چیز دیگر می شود.
حجت الاسلام تراشیون: بله، اگر دیدیم که این سکوی رشد ما است.
چطور تو گاهی اوقات می گوید پرستاری اینقدر ارزش دارد، اینقدر بزرگان ما توصیه ی به پرستاری از بیمار کردند که گاهی اوقات برخی از بزرگواران چند سال عبادتشان را حاضر هستند به یک شب پرستاری یک پرستار عوض بکنند. الان تو فرصت برایت ایجاد شده است با این نگاه ورود پیدا بکن.
خب حالا این نکته ای هست یعنی در دین اسلام این فرصت را برای رشد برای ما قرار دادند، این هم دقيقاً آن ایدئولوژی دینی ما هست چرا؟ چون ایدئولوژی دینی ما بالاخره فراتر از دنیا هم دیده می شود دیگر فقط دنیا نیست.
شما ببینید در روانشناسی غرب برخی محورها وجود دارد مثلاً یک آقایی هست حالا من اسمش را نمی آورم مشهور است به پدر روانشناسی است. خب این اصلاً یکی از دیدگاه های محوری او این است که انسان آفریده شده برای لذت بردن. خب شما وقتی این نگاه هست، این نگاه ها دیگه چه انتظاری دارید. بعد می گوید نشد خب برو پیش یکی دیگر با یکی دیگر باش تو همین تفکری که می بینیم هم جنس بازی رواج پیدا می کند، ارتباط با حیوان رواج پیدا می کند چون می گوید محور تو برای لذت است دیگر برای لذت آمدی خوش باش.
ولی در نظام فکری اسلامی اینطور نیست تو آمدی اینجا بندگی کنی.
آقای شریعتی: یک مسئولیتی داری.
حجت الاسلام تراشیون: بله، ساخته بشوی. گاهی اوقات در سختی تو ساخته میشوی، رشد پیدا میکنی، بنده میشوی. شما اهل بیت علیهم السلام را ببینید خب در کنار اینکه از این دنیا استفاده کردند آیا سختی تحمل نکردند؟ گاهی اوقات شما می بینید بیشترین شدائد برای اهل بیت علیهم السلام بوده است، سختی ها برای آن ها بوده است چون در آن رشد هست. لذا روزی نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم به وجود مبارک حضرت زهرا سلام الله علیها فرمودند زهرا جان بهای بهشت تحمل سختی دنیاست یعنی اینجا سختی دارد باید تحمل کرد نمی شود بگوییم آقا راحت.
بعد ببینید این دنیا محل گذر است، یک مسافرخانه است آمدیم که برویم و لذا باید ببینیم چیکار کنیم.
یا مثلاً گاهی اوقات من برای نوجوانان این مثال را می زنم می گویم دیدید می گویند الدنيا مزرعة الآخره، دنیا بالاخره زمینی کشتی است برای آخرت، یک موقعی به ما یک زمینی می دهند من میروم یک گوشه ای شروع می کنم خاک بازی کردن و گل بازی کردن خب این فرصت را از دست دادم یک موقعی نه از این زمین بهره می برم و سختی هم دارم می کشم، این را شخم میزنم، بذر می پاشم، آبیاری می کنم، مراقبت می کنم، محصول آن را برداشت می کنم، درو می کنم وقتی محصول را دیدم لذت می برم.
آقای شریعتی: داری یک کاری می کنی و داری جلو می روی.
حجت الاسلام تراشیون: ولی آنجا نه برخی دنیا را هم در حد یک خاک بازی و گل بازی می بینند. برو خوش باش بالاخره خاک بازی هم لذت دارد دیگر، گل بازی هم لذت دارد.
و لذا این را ما باید مراقبت بکنیم که تو این دام خدایی نکرده نیفتیم.
آقای شریعتی: بسیار خوب، خیلی از شما ممنون و متشکرم.
حاج آقا احیاناً مدارای ما با خانم یا مدارای خانم با آقا همسرش مدیریت مرد یا زن را در خانه زیر سؤال نمی برد؟
حجت الاسلام تراشیون: ببینید اصلاً این خودش یک شکل از مدیریت است یعنی ما مدیریت را نمی دانیم چیست گاهی می گوییم مدیریت داد و بیداد کردن، کسی نتواند نتُق بکشد، به هرکی هر چیزی گفتیم بگوید چشم. یک موقعی می بینیم نه مدارا جنس آن همین است یعنی چشم پوشی بکنی.
آقای شریعتی: آهان یعنی خودش یک بخشی از مدیریت است.
حجت الاسلام تراشیون: بله، دقیقا همینطور است.
آقای شریعتی: حالا برمی گردیم ان شاءالله ادامه ی فرمایشات حاج آقا را خواهیم شنید.
برای مشارکت در قربانی ماه شعبان المعظم با تمام انوار نورانی و مقدسی که در این ماه قدم روی چشم ما گذاشتند، اعیاد شعبانیه، نیمه ی شعبان ان شاءالله عزیزانمان همراه بشوند. کانال ما در سروش و ایتا و همینطور سایت ما و کد دستوری *780*3131# برای دریافت هدایا و صدقات و نذورات شما ان شاءالله قربانی این ماه البته دو تا قربانی در ماه شعبان داریم مثل سنوات گذشته که ان شاءالله اتفاقات خوبی در این ماه رقم بخورد.
خیلی خوب صفحه 462 را امروز باهم تلاوت می کنیم آیات نورانی سوره ی مبارکه ی زمر، امروز وارد چزء 24 قرآن کریم خواهیم شد. آیات را بشنوید برمی گردیم با احترام همراه شما هستیم و در کنار شما بفرمایید خواهش میکنم.
صفحه462قرآن کریم
آقای شریعتی: سلام به مدینه منوره، سلام به نبی مکرم اسلام، سلام به بقیع نورانی، سلام به مشهد الرضا ان شاءالله که زیارت این مشاهد مشرفه نصیب تک تک شما بشود خیلی خوشحال هستیم که همراه شما هستیم ممنونم از لطف و همراهی و همدلی شما.
یک ختم قرآن هفتگی هم ما داریم دوستانی که می خواهند در این ختم قرآن همراه باشند می توانند به کانال ما در سروش و ایتا مراجعه کنند و همراه بشوند که ان شاءالله خیر و برکت و ثواب آن برسد به همه ی آن هایی که حق بزرگی به گردن ما دارند برای قربانی هم که اعلام کردیم و اشاره ی قرآنی امروز را حاج آقای تراشیون بفرمایند و ان شاءالله ادامه ی فرمایشات ایشان را با دل و جان بشنویم.
حجت الاسلام تراشیون: اگر اجازه بفرمایید من آیه ی 36 را یک اشاره ای کنم. گاهی اوقات این تصور در انسان ها ایجاد می شود که ما نه خودمان یا خدایی نکرده ضلالت خودمان نداریم در حالی که این نه اصلاً مقدمه ی هدایت و ضلالت انسانها در اختیار خودشان است. یعنی ما با اعمال خودمان، کردارمان، نیتمات، رفتارمان، کلاممان آن ضلالت یا هدایت را برای خودمان به ارمغان می آوریم.
و لذا باید توجه داشته باشیم که انسان کاملاً موجود مختاری است و باید بر اساس آن زمينه های فکری و تربیتی که برای آن ایجاد می شود هدایت خودش را، سعادت خودش را یا خدایی نکرده اگر در مسیر حق قرار نگیرد ضلالت و گمراهی خودش را به نوعی بخرد و به دنبال بياورد.
امیدواریم ان شاءالله توجه به اعمالمان کنیم، رفتارمان بکنیم و بدانیم نقش اساسی انسان در سعادت او خودش دارد ان شاءالله.
آقای شریعتی: بسیار خوب.
این هفته ها داریم راجع به مدارا صحبت میکنیم و شاه بیت صحبت های حاج آقای تراشیون این بود که حفظ نظام خانواده خیلی مهم است حتی اگر مشکلات سختی سر راه ما قرار بگیرد. و آن هفته هم من گفتم به ما یاد دادند با دوستان مروت با دشمنان مدارا، حالا در خانه قرار است مدارا کنیم یک سری نکاتی دارد و یک سری مهارت هایی لازم دارم که داریم در این جلسات باهم مرور می کنیم و باز هم صحبت های شما و حسن ختام برنامه.
حجت الاسلام تراشیون: بله، چند نکته را به عنوان راهکار بیان کردیم آخرین نکته این بود که گاهی اوقات نیاز به این است که ما یک تغافلی کنیم، یک خطایی را از  طرف مقابلمان می بینیم چشم پوشی کنیم و بدانیم برخی از خطاها به نوعی محل گذر است فرد از آن عبور می کند و برمی گردد ان شاءالله در مسیر خودش قرار می گیرد.
اما در خانواده یک نکته ی دیگری به عنوان یک نکته ی بسیار مهمی باید به آن توجه بشود که این می تواند خودش مدارا را تولید بکند و آن درک متقابل است. یعنی زن و مرد بدانند که بالاخره فقط در انسانیت مشترک هستند.
سایر ویژگی های آن ها واقعاً مثل هم نیست.
من گاهی اوقات به خانم ها و آقایان می گویم که گاهی اوقات حتی ما در دیدن مثل هم نیستیم یعنی متفاوت هستیم یعنی ممکن است خانمها یک چیزهایی را ببینند که ما آقایان نبینیم.
من گاهی اوقات به آقایان می گویم که مثلاً شما الان اگر ازتون بپرسند پرده ی خانه ی خواهرتون چه رنگی است؟ می روید تو فکر که اصلاً این پنجره دارد خانه ی آن ها یا ندارد پرده دارد یا ندارد.
نمی توانند بگویند من خیلی از آقایان این سوال را پرسیدم. ولی شما از خانم همین آقا بپرسید گل بشقاب خانه ی خواهر شوهرت چه رنگی است می گوید دقیق با جزئیات.
بعد چون نوع نگاه متفاوت است خب ببینید وقتی این دو موجود اینقدر با هم دیگر متفاوت هستند آیا می توانند دقيقا منطبق بر هم بشوند می گوییم نه شدنی نیست.
آقای شریعتی: حاج آقا یک وقتایی در خانه دو برادر با یک تربیت با یک محیط، با یک پدر و مادر اصلاً زمین تا آسمان باهم فرق می کنند.
حجت الاسلام تراشیون: حالا چه برسد دو جنس متفاوت.
آقای شریعتی: آره دو جنس از دو خانواده.
حجت الاسلام تراشیون: بله و لذا اینجا کاملاً همه ی ما معتقد هستیم که این دو متفاوت هستند.
خب چه چیزی، چه عاملی می تواند زمینه ای را فراهم بکند که این ها بتوانند بهتر کنار همدیگر زندگی کنند آیا چیزی غیر از مداراست؟ یعنی یک جایی واقعاً باید مدارا بکنیم با همدیگر.
بعد می دانید خود مدارا آقای شریعتی اگر آن باور را داشته باشیم به ما حس خوبی هم می دهد. یعنی مدارا خودش یک قدرت است. همان طوری که در بخش قبلی گفتیم یک ابزار مدیریت است. یعنی این نیست که ما فکر کنیم مدارا داریم می کنیم هی داریم زجر می کشیم و اذیت می شویم. نه خودش یک نقطه به نوعی رشد است برای انسان است و انسان حس خوبی پیدا می کند.
یعنی مثلاً وقتی من باور داشته باشم اگر روز تولدم را آقای ما یادش رفت این دلیل بر این است که من را دوست ندارد. یعنی واقعاً ممکن است عاشق من هم هست ولی مرد گاهی اوقات به این جزئیات خیلی توجه نمی کند در خیلی از خانه ها وقتی دخترها یک مقدار بزرگتر می شوند آن ها یادآوری می کنند مثلاً تولد مامان هست بابا یادت نشود امروز گل بخری یعنی اگر چند تا پسر در خانه باشند شاید به این راحتی یاد ش نباشد.
یعنی تفاوت هاست که در بین اين دو جنس وجود دارد.
و لذا باید این مدارا شکل بگیرد و خیلی نمونه های زیادی یعنی. واقعا آدم خیلی مواقع در مشاوره ها هم می گویند امر این کلید واژه مهم را دختران و پسران جوان ما، زن و مردهایی که بالاخره چندین سال است باهم دارند زندگی می کنند. باور داشته باشند خیلی از مشکلات کنار می رود.. یعنی همین اصل مدارا را.
من بدانم طرف مقابل من گاهی اوقات ممکن است نداند آن طوری که باید و شاید با من رفتار کند. دلیل آن بر این نیست که نمی خواهد و دوست ندارد.
من گاهی اوقات به آقایان می گویم که این رفتار با خانمت انجام می دهی خوب نیست می گوید آره ولی من هم واقعاً نیتم خیر بود. یعنی نمی خواستم اذیتش کنم فکر می کردم این او را خوشحال می کند ولی خیلی ناراحت شد.
حالا این را من برای مزاح عرض کنم یک موقعی که خانم و آقایی آمده بودند خانم می گفت آقای تراشیون من جلوی تلویزیون نشسته بودم داشتم تلویزیون می دیدم یک مرتبه دیدم یک پتو افتاد روی من و دارم کتک میخورم. آقامون دارد می گوید این جشن پتو است و دارم برایت جشن می گیرم. خب ببینید این واقعاً نیت او خیر است ها یعنی فکر می کند الان خانمش را می تواند خوشحال کند چون بالاخره شما دیگر بین اردوها یا می روند سربازی این ها اصلاً دیگر باید خیلی باهم رفیق می شوند این کارها را می کنند.
این می خواهد او را خوشحال کند ولی نمی داند جنس همسرش طور دیگر است.، نه تنها خوشحالش نمی کند شاید تنفر هم در او ایجاد بشود.
ولی اگر آن خانم این اصل مدارا را بداند که نه شوهرم نمی خواسته منو اذیت کند این تفاوت های من و خود ش را نمی شناسد که این رفتار را انجام می دهد.
خیلی راحت کنار می آید شاید یک خنده ای هم بکند و بعدش یک شوخی هم با او بکند.
و لذا این می تواند چیکار کند؟ کمک بکند به زندگی
پس در یک روایتی هم باز از وجود مبارک آقا امیرالمومنین داریم این روایت خیلی روایت خوبی است من می گویم اگر این روایت را ما به آن باور داشته باشیم و عمل کنیم خیلی از مشکلات ما حل است.
حضرت فرمودند در هر حال با همسرت مدارا کن، در هر حال هالی ها.
بعد در ادامه فرمودند علاوه بر این با او معاشرت زیبایی هم داشته باش، همنشینی خوبی هم داشته باش تا زندگی تو باصفا بشود.
یعنی ببینید دوتا عامل را حضرت در این روایت می فرمایند عامل صفای زندگی بین زن و مرد است یکی مدارا کردن و در کنار مدارا ان همنشینی خوب و زیبا داشتن. یعنی شما اگر مدارا را از زندگی بکشید بيرون همانی که عرض کردیم صفا هم از زندگی می رود بیرون دیگر نمی توانیم زندگی با صفایی را داشته باشیم. و لذا ببینید اصل مدارا باید حتماً ما پافشاری کنیم من خواهشم از بزرگترها همین است. ببینید پدر و مادرها خیلی می توانند نقش داشته باشند. گاهی اوقات ما پدر و مادرها سالیان سال زندگی کردیم و یک تجربیاتی را کسب کردیم و این ها را به عنوان نقطه ضعف بچه هایمان می دانیم.
در حالی که نه برگردیم به 15 سال، 20 سال قبل زندگی خودمان می بینیم گاهی اوقات شاید خودمان هم بدتر از آن ها بودیم. و لذا اینجا نباید این را به عنوان یک نقطه ی منفی برای آن ها در نظر بگیریم.
نه توصیه کنیم، باهم دیگر کنار بیایم، ابن اشتباه واقعاً اشتباه نیست گاهی اوقات خودش یک نوع دوست داشتن است.
مثلاً یک موقعی یک آقایی می گفت من یک پولی داشتم حاج آقا رفتم یک ماشینی خریدم می گفت خانمم تا دید من با ماشین آمدم ناراحت شد. می گفت اصلاً یکی از انگیزه هایی که این ماشین را من خریدم برای اینکه خانمم را خوشحال کنم ولی اصلا خوشحال نشد بعد دیدم به من یک حرفهایی هم زد تو بی فکری، اصلاً پول نباید دست تو داد، شروع کرد ما را بمباران کردن.
خب ببینید او نیتش واقعاً خیر بوده است درسته غلط از آب در آمده است، اینجا آن مدارا می تواند جواب بدهد.
آقای شریعتی: آخه این رفتارها کم کم انگیزه ی آدم را برای زندگی می گیرد.
حجت الاسلام تراشیون: بله یعنی دیگر فرد اصلاً حسی برای اینکه بخواهد طرف مقابلش را خوشحال بکند نخواهد داشت.
آقای شریعتی: همینطور که مدارا میکنی طرف مقابل تو هم باید یک مقدار بالاخره بفهمد که تو داری مدارا میکنی و خودش را بکشد بالا دیگر اینطور نیست.
حجت الاسلام تراشیون: بله آن دیگر باید از روش خودش استفاده بشود. مثلاً ببینید ما الان بر اساس آمار جناب آقای شریعتی حدود 90 درصد دختران و پسران ما که ازدواج می کنند یک کتاب تو حوزه ی شناخت مهارت های زندگی مشترک نخواندند ما می توانیم واقعاً انتظار داشته باشیم؟ آیا ما آمدیم این ها را واقعاً روی آن کار کنیم که مثلاً می گویم الان شما برخی مغازه های بزرگی را می بینید که مثلاً جهیزیه سراست که جهیزیه می فروشند. یعنی می بینید برای خانه همه چیز را به فکر هستند یعنی از آن بادبزن گرفته تا مگس کش، تا یخچال و فریزر همه چیز.
آقای شریعتی: ولی یک کتاب مهارت زندگی.
حجت الاسلام تراشیون: بله، ولی یک غرفه آنجا نیست که بگویند این عنوان کتاب هم خیلی مهم است انتخاب کنید و بخوانید. چون کتاب واقعاً دانایی می آورد، کتاب هایی که ما لازم داریم، کتاب های مهارتی که می دانیم باید این ها را مطالعه کنیم تا سطح زندگی ما بالا برود.
آقای شریعتی: و آن وقت است که میتوانی از این وسایل با دل خو ش استفاده کنی.
حجت الاسلام تراشیون: دقیقا همینطور است ولی شما گاهی اوقات به تعبیر قدیمی ها آفتابه لگن هفت دست شام و ناهار هیچی. زندگی ها به هم می ریزد یعنی می خواهم بگویم که این را باید روی آن کار کرد اینکه ما یکی دو هفته پیش من پیشنهاد دادم واقعاً روی آن فکر کنند شهردارهای ما، شوراهای شهر ما، یک جاهایی ثابت، پر رفت و آمد اصلاً معرفی کتاب هایی در حوزه ی خانواده.
ما که می دانیم دارد آمار طلاقمان هر سال می رود بالا، ما که می بینیم آمار ازدواجمان هر سال دارد می آید پایین. ببینید یک بخشی هم عرض کردم ممکن است اقتصادی باشد ولی واقعا همه ی آن نیست. امروز شما خانواده هایی را می بینید که هیچی کم ندارند ولی الان تو مرز طلاق هستند یعنی برخی ها می بینید واقعاً زندگی آن ها دارد اداره می شود ولی مشکل یک چیز دیگر است که ما باید این را به آن توجه کنیم.
آقای شریعتی: زیر ساخت های فرهنگی ما متاسفانه.
حجت الاسلام تراشیون: بله، لذا این را باید روی آن یک مقداری کار کرد بالاخره اندیشمندان هر شهری، هر محله ای بنشینند، حتی گاهی اوقات شما می بینید یک روستا شورایی دارد آنجا فکر کنند یعنی نگویند ما طلاق نداشتیم در روستایمان ولی امروز دیگر همه جا دارد فراگیری در عین حال دارد یک پارچه می شود نمی توانیم بگوییم آقا 5 سال بعد روستاهای ما همین خواهد بود.
و لذا این سطح آگاهی خانواده ها باید بالا بیاید.
اما من نکته ی آخر را هم عرض کنم،
یکی دیگر از نکاتی که می تواند مدارا را در خانواده اصلاح کند یک نگاه بلند مدت است یعنی مدارا را شکل بدهد در خانواده ها نگاه بلند مدت است یعنی ما بدانیم که مدارا گاهی اوقات حتی منجر به سلامت جسم افراد می شود، سلامت روح.
و لذا ديگر پژوهش را گفتم وعده دادم که عرض کنم خدمت بينندگان ما انجام شده است تحت این عنوان که یک بررسی انجام شده است در خانواده هایی که مدارا صورت نمی گیرد بیماری قلبی بیشتر است، بیماری های دیابت افزایش پیدا می کند، مشکلات روحی و روانی افزایش پیدا می کند، انواع و اقسام اضطراب ها افزایش پیدا می کند در این خانواده ها و لذا ما می خواهیم بگوییم خود اصل مدارا منجر به سلامت فرد هم در زندگی دنیایی او می شود یعنی منجر می شود ان شاءالله طول عمری پیدا کند، عمر با عزت و در عین حال افرادی که در کنار او دارند زندگی می کنند فرد سالمی را ببینند. شما می بینید گاهی اوقات بچه های ما، همسر ما، حقشان است کسی که با او زندگی می کنند توجه به سلامت خودش داشته باشد و سالم زندگی کند.
آقای شریعتی: بسیار خوب، آن نکته ای را هم که من گفتم به نظرم خیلی نکته ی مهمی است که اگر ما مدارا می کنیم، اگر شما با من مدارا می کنید رفتار نادرست من را تغافل می کنید و از آن رد میشوید منتهی این نباید باعث سوء استفاده من بشود. یعنی من باید خودم را بالا بکشم و از این فرصتی که شما به دادید درست استفاده کنم.
حجت الاسلام تراشیون: اتفاقا ببینید خود اصل مدارا آن ویژگی ها و ساختار آن زمینه ی سوء استفاده را نباید فراهم بکند یعنی چی؟ یعنی به این معنا که طرف مقابل حس بکند که من جلوگیری دارم می کنم از شرمندگی او نمی خواهم او را شرمنده کنم. نمی خواهم منت هم بگذارم سر او یعنی این هم توجه دارم نه می خواهم تحقیرش کنم نه پرو بشود یعنی یک حد میانه ای را با مدارا می خواهم چیکار کنم؟ پیش ببرم و جلو ببرم.
آقای شریعتی: و این مدارای من مدارایی است که سازنده است در زندگی.
حجت الاسلام تراشیون: بله همینطور است.
آقای شریعتی: خیلی ها می گویند چرا این لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا آن آرامشی که باید در محیط خانواده باشد اتفاق نمی افتد، چرا محقق نمی شود، چرا یک وقت هایی زندگی سخت می شود. نکاتی که ما چهارشنبه ها با حاج آقای تراشیون داریم مرور می کنیم و مطرح می کنیم ان شاءالله این مهم را در زندگی تک تک عزیزانمان محقق بکند.
برای اطلاع از مباحث ما در روزهایی که سمت خدا ما خدمت شما هستیم می توانید به سایت ما مراجعه کنید، به کانال ما هم همینطور، فایل های صوتی و متنی آنجا موجود هست و ان شاءالله مورد استفاده عزیزانمان قرار بگیرد.
دعا کنید و خداحافظی کنیم.
حجت الاسلام تراشیون: خدایا خداوندا نسل ما را صالح، شایسته، اهل نماز، اهل قرآن، اهل محبت به اهل بیت قرار بده.
آقای شریعتی: الهی آمین.
خیلی ممنونم از توجه شما فردا ان شاءالله با حضور حاج آقای عاملی به شما سلامی دوباره خواهیم کرد.
تا داشته ام فقط تو را داشته ام،
با یاد تو قد و قامت افراشته ام،
بوی صلوات می دهد دستانم،
از بس که گل محمدی کاشته ام.
برویم مدینه و با دل و جان سلام کنیم به پیامبر خوبی ها، رحمة للعالمین نبی مکرم اسلام و ان شاءالله همه ی ما مشمول دعا و شفاعت حضرت بشویم.
تا فردا و تا سلامی دوباره متشکرم از شما.