حجت الاسلام میرهاشم: سلام علیکم و رحمۀ الله. عرض ادب و سلام علیکم به بینندگان عزیز و سروران عزیز. در خدمت شما هستم. در همین شروع برنامه به ذهن من رسید که هر کسی خود را مدیون آقا قمر بنی هاشم میداند یک قدمی برای یاد حضرت ام البنین بردارد خصوصاً امروز که روز یادبود وفات حضرت ام البنین هم هست ما هم در شروع برنامه اگر اجازه بفرمایید و بینندگان عزیز هم اگر اجازه بدهند یک عرض ادبی هم خدمت حضرت ام البنین مادر حضرت ابوالفضل و هم وجود مبارک امام زمان و مادر ایشان را هم یاد کنیم که «بِيُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَى وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْض ‏وَ السَّمَاء» اگر اجازه بفرمایید همه با هم برای مادر آقا اباالفضل العباس و مادر امام زمان یک صلوات هدیه بفرماییم.
شریعتی: برنامه امروز را گفتیم پیشکشی باشد به محضر حضرت ام البنین بانوی وفا و ادب و انشاءالله امروز از او خواهیم شنید با بیان شیوای حاج آقای میرهاشم عزیز.
حجت الاسلام میرهاشم: بسم الله الرحمن الرحیم. اعوذ بالله من الشیطان اللعین الرجیم. یک بحثی را که به ذهن میرسد خیلی مواقع از آن کل انسانها غفلت میکنند و اخیراً در بین خانواده های مذهبی خیلی غفلت شده است خصوصاً در بین خانمهای مذهبی غفلت شده است در مورد فضلیت زن و آن زنی که صاحب کمالات و خوبی است حول چه محوری این را میشود بیان کرد که کدام محور، محور اصلی است. این خیلی مواقع مورد غفلت قرار میگیرد یا به آن توجه نمیشود یا از روی عمد و قصد اصلاً بیان نمیشود. ریشه خیلی حرفهای زیادی از متفکران که بحثهای زیادی را در اخلاق و فرهنگ و خیلی چیزها ایجاد کرد یک واژهای به نام آرته بود یا بعضیها فضلیت گفتند. مثلاً فضلیت این چیز یا آرته این چیز یا شاید بتوانیم بگوییم خوب بودن این چیز به چیست. حسن آن به چیست. اینها تفاوتهایی هم دارد. مثلاً همان واژه آرته هم برای اشیاء است هم برای انسان گاهی اوقات به کار برده میشود. مثلاً آرته این چاقو چیست. این کمالات و فضلیت این چه میتواند باشد. واژه فضلیت را معمولاً برای انسان که اختیار دارد به کار برده میشود. حالا در همین جا این انسان با فضلیت یا آرته انسان یا فضلیت انسانی این بحث است که به چه چیزهایی است. یک بحثی هم وجود دارد از همین جا که فضلیت خانمها به چه چیزی است؟ این خیلی مهم است که مورد بحث قرار بگیرد. آرته زنها و خانمها و بانوان گرامی چه هست؟ گاهی اوقات در این جا یک بحث غلطی مطرح میشود بحث انزوا، گوشه نشینی، عزلت نشینی بانوان که قطعاً غلط هست. ولی گاهی اوقات در این بحث هم دچار افراط و تفریط میشویم. فضائل زیادی درباره خانمها و زنها میشود برشمرد. فضائل انسانی بسیار بالایی میشود برشمرد و درست هم هست. ولی یک چیز خیلی مهمی از آن غفلت شده است و آن مادر خوب بودن است. از این خیلی غفلت شده است. خیلی فضائل برای خانمها میشود بیان کرد ولی گاهی اوقات در بین صحبتها این فضلیت که شاید بالاترین فضائل و شاهکار برای یک خانم باشد این اصلاً دیده نمیشود که مادر باشد. این خیلی فضلیت است. به او میگوییم شغل شما چیست؟ میگوید بیکار. بیکار یعنی چه. شما بالاترین مادر داخل خانه، یا همسر خوب بودن یا مادر خوب بودن یا در خدمت خانه بودن، این برای بانوان بزرگوار فراموش میشود. شما شاهکار خلقت را دارید انجام میدهید. گاهی اوقات یک شخص یک اختراعی میکند، یک تحولی در جهان ایجاد میکند خیلی هم برکات دارد، گاهی اوقات غافل میشویم که آن سازنده او چه آدم بزرگواری بود که توانست چنین چیزی را به وجود بیاورد و چه قدر به بشریت خدمت کرد. چه تحولی ایجاد کرد. ما گاهی اوقات از آن غفلت میکنیم. حالا حساب بفرمایید کسی که برق را ایجاد کرد چه قدر مردم از او ممنون هستند، کسی که این خدمات را در اختیار قرار دارد چه قدر مردم از او ممنون هستند. ولی حالا حساب بفرمایید که مادر یک موجود هوشمند متعالی را در دامن خود پرورش میدهد و بزرگ میکند و به جامعه تحویل میدهد مثل آقا اباالفضل العباس. این شاهکار خلقت یک دفعه اصلاً فراموش میشود. این که این مادر بودن چه کار بزرگی بوده است و چه تحولی ایجاد کرده است. خود آقا اباعبدالله الحسین. هفته دیگر ولادت حضرت زهرا (س) هم هست این هم نباید غفلت شود یکی از شاهکارهای وجود مبارک حضرت فاطمه زهرا مادر بودن است. خدا انشاءالله هیچ کس را شرمنده این خانواده شهدا، جانبازان عزیزمان، راهی که رفتند همه وجود را گذاشتند. تا آخر عمر هم بدانید اینها بالاخره آن تعلقی که به آن بچه بود تا آخر عمر همراه آنها است ولی در راه خدا دادند. انشاءالله بقیه یاد بگیرند و به وظیفه خود عمل کنند. کسی سمت و مسئولیت گرفت روی این خون شهدا، روی زحمت این خانواده شهدا و جانبازان خدمت نکرد بداند در همین دنیا بدبخت میشود چه برسد به قیامت. حالا ممکن است بعضی از آنها مردم نفهمند. خدا ضمانت کرده است، اهل بیت هم به ما یاد دادند ظلم در همین دنیا جواب خود را میگیرد چه رسد به قیامت. این شاهکار مادر شهید نباید فراموش شود. این شاه بیت نباید تمام شود. به این خیلی باید توجه کنیم به عنوان بالاترین فضلیت. عیبی ندارد برای خانمهای بزرگوار خیلی فضائل وجود دارد باید هم باشد، مانعی هم ندارد. ممکن است خیلی شغلها و کارها بگوییم ولی بالاترین شغل بحث مادر بودن است که شاهکار تولید میکند، تربیت میکند، رسیدگی میکند و تحویل میدهد. این نباید فراموش شود. خود مادر بودن مهم است چه برسد مادر خوب بودن. این خیلی مهم است. در همین محله اتابک یکی از گنده لاتهای آن جا را دیدم و یک سوالی من از او کردم گفتم انگار شما دو طیف هستید. دو گروه هستید. گفت چه طور؟ گفتم بعضی از شماها مرام دارید. خیلی هم مرام دارید خیلی مرد هستید. ولی بعضیها هیچ اعتمادی به آنها نیست. رفیق را در خانه خود دعوت میکرد و چاقو میزد. او به من گفت. گفت ما دو طیف هستیم، چون دو دسته هستیم بعضیها سر سفره مامان بزرگ شدند. این مادر بودن خیلی مهم بوده است. سر سفره او بودن خیلی اثر داشته است. البته گاهی اوقات آن مادرها از آن طرف میافتند. یعنی مادر به معنای آن مادریت نیست به معنای خباثت است. آن دیگر عوض میشود. ولی این مادر به معنای عاطفه، این مادریت به معنای نگهبانی، این مادر هر چه کمالات داشته باشد اثر دارد. خواهش من این است که خیلی دقت کنیم در خانمهای مذهبی هم کمتر به این بحث توجه شده است بحث عظمت و شکوه مادر بودن است. من یک موقع میگفتم ای کاش موقعی که از حاج قاسم تجلیل میشود از مادر و همسر حاج قاسم عزیز ما هم تجلیل بشود. وقتی از شهدا یاد میشود از مادر و همسر شهدا هم یاد بشود. اینها به برکت این مادرها این کارهای بزرگ را توانستند بیافرینند.
شریعتی: چه دامنی است که از این دامن عباس، عباس میشود.
حجت الاسلام میرهاشم: این شاه بیت و شاهکار وجود حضرت ام البنین معلوم میشود. کار بزرگی که ایشان انجام دادند. فرزندان خارق العاده ای که در دامن ایشان تربیت پیدا کردند و ایشان در خدمت آنها بودند. حالا یک موقع من به رفقا میگفتم روی این تحقیق کنید که این کنیه ام البنین چه زمانی به جناب ام البنین داده شد؟ نام ایشان فاطمه بود کنیه ام البنین. منتها سند بیاوریم. سند از قدما. این را برای چه میگویم من یک احتمال میدهم که کنیه ام البنین، مادر پسران یا مادر فرزندان این امیت و نگهداری فرزندان در ایشان خیلی تجلی داشت یک موقع ممکن است بگوییم بعد از این بود که 4 تا پسر را یعنی سالهای سال حضرت اباالفضل و 3 پسر دیگر بعد از آن ام البنین گفته باشند. من یک احتمال دیگر میدهم که گفتم روی این تحقیق و پژوهش بشود اصلاً وجود مبارک حضرت ام البنین از آن اولی که در خانه مولی رفتند برای حسنین (ع)، برای امام حسن و امام حسین و برای تمام اولاد امیرالمؤمنین مادر بودند و مادری کردند. از آن اول امام حسن و امام حسین (ع) نگاه به ایشان آن احترام خاص بوده است و از آن طرف نگاه ایشان فدایی آنها بودند. این خیلی مهم است. این فضلیت و این نکته توجه نمیشود. گاهی اوقات یک جامعه به طور کامل اصلاً عوض میشود. به دو سو میآید. به دو طرف میرود. اصلاً کامل عوض میشود. به خاطر این است که مادر تا حدی که توان داشته است این بچه را درست تربیت کرده است این بچه آمده است یک تحول ایجاد کرده است این جا توجه به فضلیت و عظمت مادر گاهی اوقات در این محیطها فراموش میشود. پس یکی این مادریت که در وجود مبارک حضرت ام البنین است در خانواده شهدا یا مادرهای شهدا است و یکی هم بحث همین فضلیت مادر، مادر خوب بودن که این دیگر به اوج میرسد. وجود مبارک حضرت ام البنین من یک مقدار از ویژگیهای ایشان را از بعضی از کتابها مثل اعیان الشیعه و بعضی از کتابهای یک مقدار قدیمیتر مثل شهید اول در بعضی از نقلها یا بعضی از کتب حدود قرن 3 و 4 یک چند تایی را اشاره میکنم. این که اشاره میکنم یک بررسی سندی هم مفصل نیاز دارد. ولی سعی کردیم از اعیان الشیعه یا تنقیح المقال مرحوم ممقانی و از این بزرگوران یک ویژگیهایی را بیان کنیم. وجود مبارک حضرت ام البنین مادر کاملی بودند. و این خیلی در کمال فرزندان اثر داشته است. برای این که حضرت ام البنین مادر کاملی باشند یک خصوصیاتی خود ایشان داشتند اکتسابی که کسب کردند، یک خصوصیاتی هم به برکت نیاکان ایشان بوده است. این را برای چه عرض میکنم؟ این را برای این عرض میکنم که یک موقع یک کسی میگوید که ما که اصل و نسب درست حسابی نداریم دیگر به درد نمیخوریم. آیه قرآن فرمود: «يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّت‏» (روم/19) یک موقع است که ممکن است از یک آدم خیلی بد ممکن است یک آدم خوبی در بیاید. آن آدم خوب روی خود کار میکند یک فرزندان خوبی تربیت میکند، آن فرزندان خوب همین طور نسل اندر نسل پایه گذاری یک نسل جدید میشود بعد خوبها همین طور ادامه پیدا میکند یک دفعه میبینید بعد از 100 تا نسل به برکت این که شما سنت خوبی را پایه ریزی کردید یک نفر آنها جزء 313 نفر یار امام زمان میشود. یعنی کسی این غصه را نخورد که ما که پدر ما، مادر ما، اطرافیان ما، نه خود شما این به کرم خدا و عنایت خدا و توجه خدا و اینها است. شما یک مرتبه از خوبی را میتوانید انجام بدهید بعد انشاءالله اولاد شما، نوه های شما در یک نسلی، مرتبه خوبی بعدی، بعدی، بعدی تا این که یک شخصی قابلیت پیدا میکند بتواند یار وجود مبارک حجت بن الحسن المهدی بشود. واقعاً یک چنین چیزی امکان دارد. در اعیان الشیعه علامه امینی از منیه  الطالب آن جا میفرماید که مولی امیرالمؤمنین به جناب عقیل فرمودند که یکی کسی که اصل و نسب داشته باشد، از بزرگان و دلاوران باشند این را من میخواهم که به برکت او یک فرزند که آن فرزند هم همان نجابت، همان بزرگواری و دلاوری را داشته باشد. این جا جناب عقیل میفرماید که از بین این بزرگان و خوبان و نیاکان خیلی خوب این از قبیله بنی کلاب جناب فاطمه بنت حزام ایشان را معرفی میکنند. این جناب فاطمه بنت حزام از اجداد خود شعرهای تراز اول هم داشتند. هنرمند تراز اول هم بودند. ادیب بودند. خلاصه این جریان به یک نوعی نشان میدهد که ایشان عالمه هم بودند و در این جریان رشد پیدا کردند. آن موقع به این معنا رسانه نبوده است. خود این شعرها رسانه ای بودند. آن ادیب بودن خود یک رسانه ای بود. یکی از کسانی که در جهان اسلام غوغایی به پا کرد برای ماندگاری کربلا حضرت ام البنین است. اشعار نابی که ایشان دارد بسیار فصیح و بسیار عالی است. «لا تدعوني ويك أمّ البنين». آن شعرهای نابی که داشت و هر روز مجلس عزایی که در بقیع ایشان به پا میکرد. یعنی با فرزند آقا اباالفضل عباس یعنی با نوه خود که او را بر میداشتند و قبرستان بقیع میبردند و شعر میخواندند. حتی آن جا دارد که همه جمع میشدند و گریه میکردند. خیلی از افراد خبیث مدینه که مروان بود میگفتند او هم میآمد جلوی خود را نمیتوانست بگیرد اشک میریخت. ولی ماندگاری کربلا به برکت وجود مبارک حضرت ام البنین، وجود مبارک زینب کبری (س) که کار بزرگی انجام دادند و مجلس روضه ای که هر روز جناب حضرت ام البنین داشتند در ماندگاری کربلا خیلی اثر داشت. در وجود مبارک حضرت ام البنین یکی آن مادر بودن و یکی مادر خوب بودن است. یکی از ویژگیهای غیر اکتسابی این که از خانواده اصیل و نجیب بودن است که این خیلی مهم است. در آدم اثر میگذارد. ریشه درست است. در آخر الزمان که روزهای آخر عمر شیطان است گفت خدایا تا یوم یبعثون به ما وقت بده. ندا رسید تا وقت معلوم که ظهور حضرت است او فهمیده است آخر الزمان است همه جور حمله دارد میکند. آرامش را میگیرد، اطمینان را میخواهد بگیرد. هر چه پریشانی است دارد ایجاد میکند. همه کار انجام میدهد. هر چه هم آدم دارد، دارد به خط میکند که ظلم کنند. خیانت کنند. تجاوز کنند، حقوق را پایمال کنند. یکی هم این بحث نجابت و اصالت را از خانواده بگیرد. اصالت و نجابت از خانواده گرفته بشود، آن مادریت تحت شعاع قرار بگیرد بچه هایی که در آن جا رشد پیدا میکنند به فکر دفاع نیستند. به فکر به داد رسیدن نیستند. دفاع از حرم و حریم و دفاع از سلامت، این به داد رسیدن مردم، دفاع از حقوق مردم نیستند. دیگر اینها رشد نمیکنند یک آدمهای لاابالی هستند که چون در یک جای خوبی رشد پیدا نکردند نجابت خاص ندارند، اصالت خاص ندارند. این کار شیطان است. که انشاءالله هیچ موقع هم موفق نمیشود. انشاءالله همیشه یک کسانی هستند که این توجه به بحث خانواده و تعالی او را مدنظر دارند.
دوم: این که در محیط خانوادگی خوب رشد کردن این خیلی مهم است. که این محیط خوب در وجود مبارک حضرت ام البنین هست. خود در محیط خوب و آبا و نیاکان خوب بودن و مشهور به خوب بودن باشد، اولاد او هم همین طور. آقا قمر بنی هاشم در عالم زبانزد میشود. در وفا، در صفا، در کلام، در کمال.
همه آن چه خوبان همه دارند تو یک جا داری. یک جایی اخ المواسی میشود. به یک مقامی میرسد که آقا ابی عبدالله الحسین غمخوار حقیقی او، آن کسی که به برکت او یک آرامشی میگیرد آقا قمر بنی هاشم است. یا یک جایی بنفسی انت برای آقا دارد. مثلاً امام معصوم درباره آقا اباالفضل میفرماید بنفسی انت. «رَحِمَ اللَّهُ الْعَبَّاس‏». خیلی باید توجه به مادر شهدا خیلی مهم است. کار بزرگی اینها کردند. این خانوادههای شهدا، خانواده های جانبازان عزیز کارهای خیلی بزرگی انجام دادند. نباید غفلت شود. دومین نکته در مورد مادر خوب این که در یک محیط خانوادگی خوب ایجاد کرده است، رشد کرده است، بچه های خود را هم در آن محیط قرار بدهد این خیلی مهم است. این اثر بحث خانمها خیلی عجیب است. خانم به عنوان دختر خانه محیط را خیلی میتواند نجات دهد. به عنوان مادر یا همسر خیلی اثرات مهمی دارد. و حتی اثر انحرافی دارد. این که عرض کردیم شیطان وسط آمده است، چون میداند این جا خیلی کارهای بزرگ میخواهد انجام دهد. در کربلا تقابل تربیت مادرها است. این خیلی مهم است یک طرف ام وهب است، مادر شهید و همسر او که آمده است و مدد کرده است. یک طرف عبیدالله بن زیاد و ابن مرجانه است. یک نفر میگفت این دو نفر است، گفتیم نه یک نفر است. گفت پس چرا وابن مرجانه آمده است؟ گفتیم به خاطر این که اثر مادر را توجه بدهد. اثر تربیت مادر یزید روی یزید چه اتفاقی ایجاد کرد. اثر تربیت وابن مرجانه را واقعاً آدم ببیند. جناب ام البنین از قبیله بنی کلاب است. جالب است در همین قبیله یک زنی رشد پیدا میکند که لاابالی و بی حیاء و بی عفت است که یک خصوصیاتی برای او بیان میکنند این وقتی مادر هم میشود مادر شمر بن ذی الجوشن میشود. از همین قبیله است. این جا یک نکته عرض کنم که چه طور میشود در یک قبیله یک جا یکی جناب حضرت ام البنین مادر آقا اباالفضل بشود در همان قبیله بنی کلاب یک کسی مادر شمر بن ذی الجوش بشود. این جور پستترین آدمها و ذلیلترین آدمها شکل بگیرند. این یک پیام خیلی عجیبی برای ما دارد و آن این که یک کسی نمیتواند بگوید من در یک خانه ای بودم یا در یک فامیلی بودم یا در یک قبیله ای بودم که در آن جا اصلاً آدم خوب نبود. قبل از این که خدمت شما بیایم راننده ما سوال میکرد حاج آقا یک مقدار نسبت به نماز خود سست شدم چه کار کنم؟ چرا این جوری شدم؟ گفتم ببینید همنشین شما، محیط شما، دوست هایی که با آنها هستید چه تیپهایی هستند. احتمالاً آنها عوض شدند. خیلی روی آدم اثر دارد. وقتی آن رفیقهای خوب شما عوض بشوند همان لحظه شیطان میآید میگوید همه بد شدند. گفت حاج آقا دقیقاً همین است. گفت در ذهن مدام میآید که همه بیدین شدند. همه بد شدند. این یأس القاء میکند و امید را از آدم میگیرد. یواش یواش در ماشین این احساس من بود که حس کردم این نمادهایی که برای دین بود یا برای شهدا بود این را یک کم شل کنم. که بعد من آن جا من بحث شجاعت را به مناسبت مطرح کردم. در این قضیه قبیله بنی کلاب دارد نشان میدهد نمیتواند امثال مادر شمرها نمیتوانند افراد لاابالی بگویند ما آدمهای اهل حیاء و عفاف را ندیدیم. ما افراد مقید را ندیدیم. فرمود خدا در همه زمانها حتی در آخر الزمان در هر صنفی، در هر شغلی، در هر جایی که مشغول هستید حتماً یک خوب آن جا گذاشته است. آن خوبها هم دنبال شما است که همدیگر را پیدا کنید. «الرَّفِيقَ ثُمَّ الطَّرِيق‏» به سمت خوبیها حرکت کنید. آدم فقط باید چشم خود را باز کند.
پیش چشمت داشتی شیشه کبود     زین سبب عالم کبودت مینمود
نمیشود بگوییم من در یک دانشگاهی هستم یا دانش آموزی هستم یا در یک محله ای هستم یا در یک فامیلی هستم که همه بد هستند نه. قطعاً در آنها اولیاء خدا هست. خوبانی پیدا میشود. در روایت دارد که بر شما حجت میشود. اتفاقاً آنها هم دنبال شما هستند همدیگر را پیدا کنید برای به کمال رسیدن. در خوابگاهی که داریم، در محلی که داریم، در محل کاری که داریم، در صنفی که داریم در شهری که داریم در کشور ما، قطعاً خوبها را گذاشتند اینها پرچم خوبان عالم را بلند نگه میدارند. پرچم مکتب اهل بیت را بلند آوازه نگه میدارند. آنها هم دنبال شما هستند. همدیگر را پیدا کنید. شیطان نمیگذارد. شیطان کاری که میکند خیلی به هم میریزد. فرمود این محیطی که درست میکنید برای ارتقاء خیلی مهم است. در روایت دارد «إِيَّاكُمْ وَ خَضْرَاءَ الدِّمَن‏» در انتخاب همسر خود بپرهیزید. بپرهیزید از کسی که گیاه گل روی مزبله است. در محل زباله ها یک گلی در میآید از آن بپرهیزید. سوال کردند که یا رسول الله مراد شما چه بوده است؟ فرمود: «الْمَرْأَةُ الْحَسْنَاءُ فِي مَنْبِتِ السَّوْء» یک کسی که زیبایی دارد ولی در محیط بد رشد کرده است. این کسی که زیبایی دارد ولی در محیط لاابالی گری بزرگ شده است این شما را از بین میبرد. و فقط زیبایی دارد نه هیچ فضیلت دیگری. در محیط بدی هم رشد کرده است. این شما را داغون میکند، شما را از بین میبرد. از این قضیه بپرهیزید. خیلی مهم است. وجود مبارک حضرت ام البنین محیط، محیط خارق العاده ای بود. برای فرزندان ایشان هم همین کار را کردند. تقابل کربلا هم تقابل همین مادرها بود.
ویژگی دیگر را جناب مقرم در کتاب خود از شهید اول دارد بیان میفرماید. من باز این را تأکید کنم که بحث فضیلت مادر خوب بودن این نباید فراموش بشود. چندین سال پیش من یک موقع تدریس میکردم. سر درس که تدریس میکردم دیدم یکی از طلبه ها خیلی طلبه خوبی است. درسخوان و مودب است. دست به خیر هست. هم درس او خیلی عالی است هم ادب او خیلی عالی است. شاید بیش از بیست سال پیش بود، یک بار ایشان ما را منزل خود دعوت کرد. من وارد منزل ایشان شدم همین طور سر من پایین بود متوجه شدم برادر ایشان که آمد و سلام و اینها کرد از بعضی جهتها خیلی مناسب نبودند. گفت حاج آقا داخل اتاق خود ما بیایید. بعد به او گفتم فلانی بعضی از خصوصیاتی که من در اطرافیان و خانواده شما دیدم ظاهراً به این جریان شما نمیخورد. شما فرق میکنید. گفت حاج آقا مادر من، من را زیاد نزد مادربزرگ من گذاشته است. این ویژگیها، ویژگیهای مادربزرگ من است و من با او بزرگ شدم. به برکت مادربزرگ نماز اول وقت من ترک نشد. به برکت مادربزرگ خدمت به مردم ترک نشد. این بحث خیلی اثر دارد. از شهید اول این نقل را مقرم آورده است که بانوی صاحب فضائل بودند. فضلیتهای زیادی در وجود مبارک ایشان بود. یک مادری عالمه باشد، درس خوانده باشد، فهمیده و صاحب کمال باشد این اثر دارد. گاهی اوقات میشود مادری درسهای ظاهری را نخوانده است ولی حکیم است. حکیمه است. نباید از این غافل شویم که گاهی اوقات میشود علی الظاهر مادرهای ما، مادربزرگهای ما اینها علی الظاهر مدارک عجیب و غریب دانشگاهی و اینها را شاید نداشته باشند ولی از دهان آنها در میبارد. اصلاً بعضی مواقع حرفهایی که میزنند عین متن حدیث است. عجیب حرفهای حکیمانه این بزرگان میزنند. خیلی عجیب است. آن هم به برکت درست که حرکت میکنند یک عقلانیت عجیبی در وجود آنها میآید. فرمود: وجود مبارک ایشان معرفت است نسبت به اهل بیت. مخلص بودن در راه اهل بیت است. مطیع اهل بیت بودن و اصلاً به یک نوعی و به یک جایی رسیدن که گویا شخصیت مستقلی برای خود در مقابل اهل بیت قائل نبودند. وجود مبارک اهل بیت هم که «عادتکم الاحسان و سجیتکم الکرم» هست. اهل بیت دست بگیر ندارند. حتی این صلواتی هم که میفرستیم به خود آدم بر میگردد. همیشه کرم دارند، همیشه دست عطا دارند. به طبع میبینید جزء محترمترین انسانهای نزد اهل بیت حضرت ام البنین است. که نقل است اعیادی بود خدمت حضرت امام میآمدند و بعد خدمت حضرت ام البنین و عرض ادب نسبت به ایشان میکردند.
ویژگی دیگری که نباید فراموش شود این که احساس حضرت ام البنین احساس مسئولیت و تکلیف در مقابل دین واقعی خدا داشتند. این که در هر زمانی دشمنان میخواهند اثری از دین باقی نماند. به هر قیمتی که شده است. این که وجود مبارک حضرت ام البنین و نسلی که پرورش دادند، فرزندی که پرورش دادند این احساس مسئولیت نسبت به این که دین حقیقی، دین ناب، آن اسلام ناب این آسیب نبیند. آن مکتب اهل بیت آسیب نبیند.
ویژگی دیگر ایشان بحث خانواده محوری است. 5 محور را رفقا الحمدالله خوب دارند کار میکنند بحث تمهید، مقدمات برای تأسیس خانواده که چه قدر خوب است آدم پاک زندگی کند تا پاکان و الطیبات لطیبین، پاکان برای به پاکان، خوبان به خوبان رسیدن، تأسیس خانواده به چه صورت باشد که در این قضیه مولی امیرالمؤمنین دارد یاد میدهد. خیلی مهم است انسان چه جور همسری را انتخاب کند. سوم بحث تعالی خانواده است، چهارم تحکیم خانواده، پنجم توسعه، این 5 محوری که در بحث خانواده باید لحاظ شود و این جا داریم میبینیم که وجود مبارک مولی و حضرت ام البنین دقت داشتند. این بحث خانواده محوری را داریم، در آیات سوره مبارکه زمر هم خیلی زیبا است میفرماید «فَاعْبُدُوا مَا شِئْتُم مِّن دُونِهِ» (زمر/15) شما آزاد هستید. در این دنیا آزاد هستید که هر چیزی را انتخاب کنید. سر سپرده هر کسی دوست دارید باشید. بنده هر کسی دوست دارید باشید، آزاد هستید. «فَاعْبُدُوا مَا شِئْتُم مِّن دُونِهِ»(زمر/15) میخواهید خدا را انتخاب کنید میخواهید هر کس دیگری را. آزاد هستید. منتها ای رسول ما یک چیز بگو «قُلْ إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ» (زمر/15) حواس شما باشد که خود را نبازید. سرمایه خود را نابود نکنید. این که سر سپرده و برده هوای نفس خود یا غیر خدا باشید این شما را زمین میزند. در همین دنیا اواخر عمر خود متوجه میشوید این راه را که رفتید اشتباه کردید غیر از بندگی خدا. این هوا و هوسها، انحرافها، برده این و آن بودن، سر سپرده این مدل و آن شخص بودن این خیلی به شما آسیب زد. این را در همین دنیا پیدا میکنید «أَلَا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ» (زمر/15) در همین دنیا میفهمید. گاهی اوقات دق میکنید و به دیگران خبر نمیتوانید بدهید وارد برزخ و قیامت خسران زده میشوید. این بحث که انسان خود و خانواده خود را حفظ کند و توجه داشته باشد یک بحث خیلی مهمی است که میتوانیم از ویژگیهای وجود مبارک ام البنین و هر خانواده موفق به این ویژگی توجه دهیم.
شریعتی: خیلی از شما ممنون و متشکر هستم. امروز از حضرت ام البنین گفتیم انشاءالله نظر لطف حضرت ام البنین و حضرت اباالفضل العباس شامل حال ما بشود. صفحه 417 را امروز با هم تلاوت کنیم ثواب آن را هم هدیه کنیم به روح بلند حضرت ام البنین و چهار فرزند ایشان و در رأس آنها حضرت اباالفضل العباس (ع). آیات پایانی سوره مبارکه سجده را امروز تلاوت میکنیم. صفحه417قرآن کریم

شریعتی: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. به حضرت شاهچراغ و همه شیرازیهای عزیز سلام میکنیم. با احترام همراه شما هستیم و اشاره قرآنی را کوتاه حاج آقای میرهاشم بفرمایند.
حجت الاسلام میرهاشم: «وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا» این جا یک نکته کوتاهی عرض کنم. بحث این که هر کسی در این دنیا بخواهد یا نخواهد ویژگی انسان این است یک امامی، یک الگویی، یک پیشوایی باید داشته باشد که این را خود آدم انتخاب کند حالا میخواهد این امام، امامی باشد که به سمت خوبیها، انسانهای کامل، اهل بیت و خدا دعوت کند یا امامی باشد که به سمت مستکبرین و به سمت شیطان صفتان و شیطان زشتیها دعوت کند. بعد هم میفرماید این امامی که انتخاب میشود امامی که امام هدایت است و دوری از گمراهی و ضلالت است در این راه صبر و مقاومت هم فراموش نشود. این راه بالاخره تلخیهایی دارد، شیرینیهایی دارد، مقاومت در این راه و صبر در این راه فراموش نشود. خیلی متشکر.
شریعتی: سلامت باشید، خیلی از شما ممنون و متشکر هستم.