بسم الله الرحمن الرحیم. «اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ حُجَّه بن الحَسَن صَلَواتک عَلیه وَ عَلی آبائه فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ نَاصِراً وَ دَلِيلًا وَ قَائِداً وَ عَوْناً وَ عَيْناً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِيهَا طَوِيلا. راجع به ارتباط با حضرت ولی عصر(س) من خیال می‌کنم که بحث خوبی باشد که در عصر غیبت کبری هستیم. آیا این ارتباط ممکن است و اگر ممکن است اثباتاً چه جور ارتباطی محقق می‌شود؟ این بحث را خدمت بینندگان عزیز ارائه می‌دهیم. با یک مقدمه‌ای که اساساً فلسفه‌ی وجود حجت روی زمین برای چه است؟ آیا در میان مردم به صورت عینی باشد. خداوند متعال انبیا را فرستاد و میان مردم بوده است و با مردم بوده است و با مردم صحبت می‌کرده است و مردم را ارشاد می‌کرده است و راهنمایی می‌کرده است و راه سعادت را به آن‌ها نشان می‌داده. در ادامه‌ی نبوت، امامت هم همین طور، خداوند متعال بعد از پیامبر، امامت را که در حقیقت ادامه‌ی نبوت هست، امام را قرار داد تا مردم بتوانند مراجعه کنند و بتوانند مسائل خود را سؤال کنند و بتوانند از امام استفاده کنند. در وجود امام مثل وجود پیغمبر لطف است و چه طور شد که امام پشت پرده‌ی غیبت رفت و از دیدگان مخفی شد و برای یک زمان نامعلومی که نمی‌دانیم کی فرار می‌رسد، این بزرگوار خواهد آمد. مرحوم شیخ صدوق (رحمه الله علیه) کتابی به نام «اکمال الدین و اتمام النعمه» که کتاب خوبی است و بیش از هزار سال قبل نوشته شده است. ایشان در مقدمه‌ی این کتاب می‌فرماید که من یکی از شب‌ها ولی عصر را در خواب دیدم که در بیت الله الحرام هست. من را صدا زدم و من خدمت ایشان رفتم. مرحوم صدوق یک مؤلف پر تألیفی بود. سیصد عنوان تألیف داشت و می‌گشته است و روات را پیدا می‌کرده است. یک مدتی به خراسان آمده است. قمّی صدوق است که محمد بن علی بن بابویه. یک مدتی به خراسان آمده است و یک مدتی هم به نیشابور آمده است. رواتی که از فضل بن شاذان روایت نقل کرده‌اند، این‌ها را پیدا کرده است و این کتاب «عیون الاخبار رضا» را نوشته است. متأسفانه کتاب‌های صدوق همه‌ی آن به دست ما نرسیده است. شاید بیست عنوان از این سیصد عنوان به دست ما رسیده است. بقیه‌ی آن از بین رفته است. حالا در اثر این‌که در آن زمان که چاپ نبوده است و یک نسخه بوده است و قدر آن را ندانستند ولی خب همین مقدار که به ما رسیده است، مثل «من لا یحضر الفقیه» مثل «عیون الاخبار رضا» مثل «اکمال الدین» مثل «معانی الاخبار» مثل «ثواب الاعمال» مثل «الامالی» ایشان، «خصال» ایشان که این‌ها کتاب‌های ارزشمندی هست. در مقدمه‌ی کتاب اکمال الدین علت تألیف این کتاب را ذکر کرده است. می‌فرماید که من یک شب خواب دیدم که آقا حضرت ولی عصر در بیت الله الحرام هستند و در کنار من ایستادند. سلام کردم و به من فرمودند که شما در مورد ما کتابی را تألیف نمی‌کنید؟ عرض کردم که آقا نوشتم. فرمودند که یک کتابی که غیبت ما در آن کتاب مطرح شود. تا حکمت غیبت برای مردم مشخص شود. لذا این کتاب اکمال الدین را ایشان نوشته است و در این کتاب اکمال الدین که متن آن عربی است و البته به فارسی هم ترجمه شده است مسئله‌ی غیبت حضرت و روایاتی که در این رابطه رسیده است، آن‌ها را مطرح کرده است که چرا امام(ع) که وجود او باید میان مردم باشد و مردم او را ببینند و از او استفاده کنند، برای چه پشت پرده‌ی غیبت رفتند. حالا در کتاب‌های کلامی و کتاب‌های اعتقادی مثل شرح تجدید مرحوم خواجه نصیر (رحمه الله) دارد که «وجوده لطفه و عدمه منا» وجود او لطف است و وجود او در عالم باعث آرامش و سکون است. همین مقدار که انسان می‌داند که یک صاحبی دارد و یک واسطه‌ای بین خدا و خلق است. وجود امام لطف است ولی «عدمه منا» نبود امام زمان از ما است و نه از نبود ایشان. خداوند متعال یازده تا حجت را بعد از پیغمبر فرستاد. «ما منا الا مقتول الا مسموم» این یازده امام را یا با شمشیر به قتل رساندند یا با زهر مسموم کردند و قرار است که دین اسلام یک دین ابدی باشد. همان طوری که یک دین فراگیر است و همه‌ی جهان را «هدی للناس» «رحمه للعالمین» «کافه للناس» «نذیر للبشر» نه برای خطه و برای جزیره العرب، رحمه للعالمین و کل عالم و از نظر زمان هم «الی یوم القیامه» «ان الدین عندالله الاسلام» خب خدای متعال حجت دوازدهم را ذخیره قرار داد برای آن روزی که بشر تشنه‌ی حجت خدا باشد، حضرت تشریف می‌آورند. لذا این روایت که در کافی است که امام باقر(ص) می‌فرماید که وقتی حضرت حجت تشریف می‌آوردند «وضع الله کما عقولهم و احوالهم» عقل‌ها و خردها کامل می‌شود و مردم تشنه‌ی ولی عصر می‌شوند و این وضعیت جهان را که مشاهده می‌کنند که به جایی نرسیده است ولو این همه اعلامیه‌ی حقوق بشر و سازمان ملل متحد، این‌ها نتوانسته است که آرامش و عدل را برای مردم به ارمغان بیاورد، آن وجود مقدس است. عقل‌ها که کامل شد ایشان تشریف می‌آورند و مردم از حضرت ولی عصر استقبال می‌کنند. بنابراین «عدمه منا» آن زمینه وقتی مهیا شد، حضرت حجت تشریف می‌آورند. حالا که ایشان در میان مردم هست و مردم ایشان را می‌بینند و نمی‌شناسند «عَزِيزٌ عَلَيَّ أَنْ أَرَى الْخَلْقَ وَ لَا تُرَى‏» (إقبال الأعمال (ط - القديمة)، ج‏1، ص: 298) به یکی از نواب حضرت عرض شد که مردم حضرت را می‌بینند؟ ایشان در جواب فرمود که «نامفهوم 12:42» يَعْرِفُ النَّاسَ وَ لَا يَعْرِفُهُ النَّاس‏» صاحب این امر مردم را می‌بیند و مردم هم ایشان را می‌بینند. بالاخره ایشان حج تشریف می‌آورند و به زیارت پدران خود تشریف می‌آورند. ایشان مردم را می‌بیند و مردم هم ایشان را می‌بینند با این تفاوت که ایشان مردم را می‌شناسند اما مردم ایشان را نمی‌شناسند. آیا ارتباط با حضرت هم ممکن هست که در عصر غیبت با ایشان ارتباط برقرار کنیم یا نه. این مسئله‌ای که به آن خواهیم پرداخت. بعد از آن‌که حضرت وجود خارجی دارند و سال دویست و پنجاه و پنج در سامرا متولد شدند و پدر بزرگوار ایشان امام حسن عسکری است و مادر ایشان حضرت نرجس خاتون است و الان در قید حیات هستند و حیات ایشان را همان طوری که خداوند متعال حیات بعضی از انبیا را هنوز دارد مثل حضرت خضر و مثل حضرت عیسی و مثل حضرت ادریس و الیاس و این چهار بزرگواری که حیات آن‌ها قبل از حضرت مهدی بوده و قبل از اسلام بوده است، هنوز ادامه دارد و قدرت بالغه‌ی حق می‌تواند که حیات حضرت ولی عصر را هم حفظ کند تا آن روزی که قرار است که ایشان تشریف بیاورند و ظهور کنند. بنابراین قدرت الهی است و الا انسان به طور طبیعی نمی‌تواند این مقدار عمر کند. هر چه در مورد حضرت عیسی و انبیای دیگر راجع به ادامه‌ی حیات آن‌ها گفته می‌شود، ما همان را راجع به حضرت مهدی می‌گوییم و می‌گوییم که این خارق العاده است. همان خدایی که چوب را در دست حضرت موسی حیوان جاندار می‌کند، همان خدایی که این قدرت را به حضرت عیسی(س) می‌دهد که مرده را زنده کند، همین قدرت را هم دارد که یک کسی را زنده نگه دارد. راجع به حضرت یونس(س) که پیامبری بوده است که مبعوث به اهل نینوا شده است. بعد از آن‌که ایشان در شکم ماهی رفتند خب طبیعتاً معده‌ی هر حیوانی چیزی را که داخل آن می‌رود، آن را می‌پزد و هضم می‌کند. مواد لازم را می‌گیرد و بقیه‌ی آن را دفع می‌کند. خدای متعال می‌فرماید که «فَلَوْ لا أَنَّهُ كانَ مِنَ الْمُسَبِّحينَ» (صافات/ 143) «لَلَبِثَ في‏ بَطْنِهِ إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُونَ» (صافات/ 144) اگر در آن‌جا نگفته بود که «أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمين‏» (انبیاء/ 87) ما ایشان را در آن‌جا تا روز قیامت نگاه می‌داشتیم. قدرت الهی است. این قدرت الهی را وقتی انسان در این جهان به عیان می‌بیند، کاری ندارد که یک انسان را زنده نگه دارد پس حضرت ولی عصر میان مردم حضور دارد. در مشاهد مشرفه می‌آید. ایام حج، حج به جا می‌آورد. آیا ارتباط با حضرت هم ممکن است؟ عرض می‌کنیم که بله. وقتی که وجود دارند بله. منتهی چه نوع ارتباطی می‌شود با حضرت ولی عصر داشته باشد و کدام آن محقق شده است و میان این ارتباطات بهترین نوع ارتباط چه نوع ارتباطی است. یک نوع ارتباط، ارتباط رؤیایی است. انسان حضرت را در خواب ببیند. این نکته را هم من عرض می‌کنم که یک حدیثی از وجود مقدس پیغمبر اکرم است که آن بزرگوار فرمود که کسی که من را در خواب ببیند، من را دیده است. «من رأنی فقد ارانی ان الشیطان لا یمثل می» شیطان نمی‌تواند در تمثال من ظهور و بروز پیدا کند. یعنی پیغمبر را وقتی در خواب می‌بینید از رؤیاهای صادقه است. ائمه هم همین طور هستند. می‌شود ائمه را در خواب دید و می‌بینند و خواب‌های فراوانی در این رابطه دیده شده است که هر کسی ممکن است که خواب دیده باشد. البته خواب نمی‌تواند منشأ حکم شرعی باشد. حتی یک فقیه که فتوا می‌دهد اگر در خواب دید که یک مسئله‌ای را نمی‌تواند بر اساس خواب فتوا بدهد. خواب پیغمبر حجت است، خواب امام حجت است اما خواب ما نمی‌تواند منشأ حکم باشد. ما راه حکم را فقط از طریق عقل و اجماع، قرآن و حدیث از این طریق است ولی برای خود انسان حجت است. عرض کردیم که شیخ صدوق، حضرت را در خواب دیدند. حضرت به ایشان فرمودند که در مورد ما کتابی بنویس. این نوع ارتباط هیچ مشکلی ندارد و اتفاق هم افتاده است که خیلی‌ها حضرت را خواب دیدند. یک نوع ارتباط، ارتباط سمعی بصری است که انسان امام را با چشم ببیند و سخن او را با گوش بشنود. این نوع ارتباط در عصر غیبت کبری با توجه به این‌که فلسفه‌ی غیبت این است که امام در میان جامعه نیست. قاعدتاً نبایستی باشد اما ما می‌بینیم که شخصیت‌های بزرگی مثل مقدس اردبیلی(رضوان الله تعالی علیه)، مثل سید بن طاووس(رضوان الله تعالی علیه)، مثل علامه بحرالعلوم(رضوان الله تعالی علیه) این‌ها انسان‌های بزرگی بودند. این‌ها ارتباط داشتند و این ارتباط چه بسا ارتباط سمعی و بصری بوده است یعنی هم امام را می‌دیدند و هم صدای امام را می‌شنیدند. نمی‌توانیم این نوع ارتباط را انکار کنیم. مثلاً راجع به سید بن طاووس نقل شده است که من یک وقتی در سرداب مقدس حضرت ولی عصر «سمعت صوت حجه» صدای حضرت را شنیدم. دیدم حضرت در آن‌جا دعا می‌کنند. آن‌جا منزل حضرت بوده است و عنایتی به آن‌جا دارند. قبر پدر و مادر ایشان آن‌جا است و قبر جد ایشان حضرت هادی آن‌جا است. تشریف برای زیارت آن‌ها می‌آورند و زیارت ائمه هم یکی از مستحبات اکیده است. خدای متعال ان‌شاءالله یک فرجی کنند که این راه عتبات عالیات باز شود. دل‌های ما تنگ شده است. ایشان می‌گوید که من صدای حضرت را در سرداب مقدس شنیدم و دعا می‌کردند و من گوش کردم که این دعا را داشتند می‌کردند. «اللَّهُمَّ إِنَّ شِيعَتَنَا خُلِقَتْ مِنْ شُعَاعِ أَنْوَارِنَا وَ بَقِيَّةِ طِينَتِنَا وَ قَدْ فَعَلُوا ذُنُوباً كَثِيرَةً اتِّكَالًا عَلَى حُبِّنَا وَ وَلَايَتِنَا فَإِنْ كَانَتْ ذُنُوبُهُمْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُم‏» (بحار الأنوار (ط - بيروت)/ ج‏53/ ص: 302) بعد به خدا عرض می‌کند که دعا در حق آن‌ها می‌کند که برای موفقیت آن‌ها دعا می‌کند. خب این بزرگوار صدای حضرت را در آن مکان شنیده است یا مشاهده‌ی حضرت که بعضی از بزرگان مشاهده کردند. خاطر من هست که این کتاب کشف المحجه لثمره المحجه کتاب سید بن طاووس است. کتاب اعتقادی و اخلاقی و عملی است و وصیت‌های سید به فرزند او است. کتاب به زبان عربی است و من این کتاب را ترجمه کردم و کتاب خوبی است. البته قبل از ما ترجمه شده است. این کتاب روان‌تر شده است. چون کتاب ترجمه شده‌ی آن برای پنجاه، شصت سال قبل بوده است. کتاب تحت عنوان معارف و اخلاق سید بن طاووس است. مرحوم آقا میرزای نوری می‌فرماید که «یظهر من کتابه کشف المحجه ان الباب لقائه الی الحجه المفتوح» برای ایشان در باز است. انسان بایستی یک سنخیتی با حضرت حجت داشته باشد تا ایشان را ملاقات کند. سید بن طاووس در حله زمین داشت و کشاورزی می‌کرد و باغ خرما داشت و اهل زکات بود اما زکات را چه طور می‌داد؟ معمولاً زکات را گندم را یک دهم می‌دهند و خیلی هم سفارش شده است که در زکات را در کنار نماز ملاحظه می‌کنید. یک دهم گندم را زکات بدهند. ایشان این یک دهم را برای خود برمی‌داشت و بقیه را به فقرا می‌داد. یک انسان این چنینی بود. به نیازمندان عنایت داشت. نمی‌شود چنین انسانی حضرت ولی عصر به او توجه نکند و عنایت نداشته باشد. این انسان‌ها باب لقاء برای آن‌ها باز بوده است و امام را زیارت می‌کردند و آن سنخیت را داشتند. سید بن طاووس شخصیتی است که فرمود که وقتی که من از دنیا رفتم قبر من را پایین پای مادر من بکنید. کسانی که پدر و مادر دارید قدر آن‌ها را بدانید و آن‌ها را احترام کنید. «الْجَنَّةُ تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَاتِ» (مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل/ ج‏15/ ص: 180) بهشت زیر پای مادران است. ایشان فرمود که من می‌خواهم قبر من پایین پای مادر من باشد. تا این حد احترام می‌گذاشت با آن علم و با آن شخصیت و با آن بزرگواری اما در برابر مادر این چنین بود. البته مورد عنایت حضرت ولی عصر است اما این‌که یک عده‌ای بلند شوند که یک ادعایی کنند که من با امام زمان ارتباط دارم. شما چه کردید که با امام زمان ارتباط دارید. باید یک سنخیتی باشد. «الطیبات و لطیبین» این بزرگواران ادعای ملاقات کردند اما در عصر غیبت نمی‌شود که عصر غیبت بنا بر غیبت است. یک عده‌ای از اوحدی دهر این‌ها سعادت تشرف پیدا می‌کنند چون این‌ها از نظر کمالات معنوی و عمل به جایی رسیدند که با حضرت حجت سنخیت پیدا کردند و این نکته را هم من می‌خواهم عرض کنم که آن بزرگوار عنایت دارد. آن بزرگوار عنایت دارد و این از ناحیه‌ی ما است. شما نور را وقتی کنار سیاهی بگذارید عبور نمی‌کند اما از شیشه‌ی شفاف خیلی راحت عبور می‌کند. ما باید پرده‌ها را کنار بگذاریم تا بتوانیم نور را بگیریم، تا بتوانیم فیض را بگیریم. فلذا فرمودند که شما با زبان پاک دعا کنید. با قلب پاک دعا کنید چون کلام پاک بالا می‌رود. راجع به ملاقات امام زمان هم همین طور است که باید امام زمان خالص شود و باید عمل را خوب کند و باید اخلاق را خوب کند، بله می‌تواند حضرت را ملاقات کند.

شریعتی: سالی که نکوست از بهارش پیداست. ان‌شاءالله امسال سال آخری باشد که ما این غیبت را داریم تحمل می‌کنیم. به نظر شما عصر ظهور و اتمام غیبت نزدیک است؟

حجت الاسلام نظری منفرد: امیدوار هستیم و ان‌شاءالله. نمی‌توانیم زمان را تعیین کنیم. روایات فراوانی داریم که «أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ انْتِظَارُ الْفَرَج‏» (كشف الغمة في معرفة الأئمة (ط - القديمة)/ ج‏2/ ص: 207) انسان باید منتظر باشد. منتهی به فرمایش شهید مطهری استاد ما که می‌فرمود که انتظار یک شرایطی دارد و همین انتظار معمولی کافی نیست. کسی که منتظر حضرت ولی عصر است، خود را با آن بزرگوار همراه می‌کند. مأمونی است که باید به آن حضرت اقتدا کند هم اعتقاداً و هم اخلاقاً و هم عملاً و خدای متعال وقتی چنین انتظاری داشته باشد افضل الاعمال انتظار فرج می‌شود.

اللهم صل علی محمد و آل محمد. اللهم عجل لولیک الفرج. و العافیه و النصر. خدایا این سال را سال خوبی برای همه‌ی امت‌های ضعیف قرار بده. خدایا امت‌های ضعیف را به حق حضرت ولی عصر که یار مستضعفین هست، یاری بفرما. خدایا این سال را سال موفقیت و سال برطرف شدن این ویروس برای مردم قرار بده. به عموم جامعه‌ی کشور ما بلکه همه‌ی مسلمان‌ها و بلکه‌ی همه‌ی نفوس سلامتی و صحت و عاقبت به خیری عنایت بفرما.

شریعتی: قرار روزانه‌ی امروز ما صفحه‌ی 120 قرآن کریم را توسط قراء جوان ما از مسجد مقدس جمکران بشنوید.