![]()
برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: امامت
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين دکتر رفيعي
تاريخ پخش: 08-07-94
احمدزاده: بسم الله الرحمن الرحيم و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين
يا علي آيينه دار سرنوشت *** وارث بوي خدا بوي بهشت
سلام عرض مي‌کنم خدمت شما بينندگان عزيز برنامه‌ي سمت خدا از نجف اشرف در خدمت يکي از کارشناسان و مهمانان هميشگي اين برنامه هستيم جاي آقاي شريعتي و دوستان در اين جا خيلي خالي است تمام تلاشم را مي‌کنم که بتوانم جاي اين دوست خوب را در اين برنامه پر بکنم قبل از هر چيز به همه‌ي دوستان در پخش شبکه‌ي سه سيما عرض مي‌کنم که نائب الزياره‌ي همه‌ي شما هستيم و امروز بچه‌هاي در آستانه‌ي خورشيد همراه باشيم با گفتگوي زيبايي که با آقاي دکتر رفيعي خواهيم بود خدمت آقاي دکتر رفيعي عرض سلام مي‌کنم خوشحالم در قالب اين برنامه در خدمت شما هستيم.
حاج آقا رفيعي: بسم الله الرحمن الرحيم عرض سلام دارم از کنار بارگاه شريف حضرت علي عليه السلام توفيقي شد ما امروز صح مشرف شديم نجف اشرف براي پخش زنده‌ي دعاي ندبه‌ي اين هفته از حرم حضرت امير و بنا شد اين جلسه را از حرم حضرت علي عليه السلام خدمت بينندگان باشيم در خدمت آقاي مجري: از همين جا به همه‌ي کارشناسان آقاي شريعتي دست اندر کاران برنامه‌ي سمت خدا عرض سلام دارم ياد و خاطره‌ي جان باختگان منا را گرامي مي‌دارم براي بيمارانشان آرزوي شفا دارم براي مفقودين آرزوي يافته شدن دارم و از خدا مي‌خواهم به آبروي حضرت علي که ما الآن از زيارت حضرت برگشتيم خدا مي‌داند که کنار ضريح ياد کردم از همه‌ي بينندگان عزيز دوستان بيننده بدانيد که ما اين جا نائب الزياره‌ي شما هستيم و از خدا مي‌خواهم همه‌ي شمايي که امروز داريد اين برنامه را دنبال مي‌کنيد در ثواب زيارت حضرت امير شريک باشيد ان شاء الله خداوند به شهداي عزيز ما که هفته‌ي دفاع مقدس هم بود علو درجات عنايت بفرمايد به بيماران و جانبازان شفا عنايت بفرمايد از خدا مي‌خواهم کمک بکند ولو اين جا پخش برنامه هم سخت است استديو نيست سر و صداي اطراف است بتوانم يک مقداري درباره‌ي غدير و فضائل حضرت امير عليه السلام صحبت کنيم.
مجري: اين روزها بحث غدير بحث بسيار داغي است از خدمت شما استفاده مي‌کنيم.
حاج آقا رفيعي: گاهي از اوقات از ما سوال مي‌کنند که استناد خود اميرالمومنين و ائمه به داستان غدير. چقدر بوده آيا اين جشن گرفتن يا اصل واقعه‌ي غدير مورد استناد خود حضرت علي هم بوده يا نه خود ائمه هم بوده يا نه من اجازه مي‌خواهم يک موضوعي را عرض کنم که شايد کمتر مطرح شده اولا حضرت امير در مدينه چندان شرايط برايشان مطرح نبود فراهم نبود که به بيان خطبه‌ي غدير و جريان غدير به صورت مفصل بپردازند حضرت زهرا سلام الله عليها دارد در تاريخ که وقتي از ايشان محمود بن لبيک پرسيد چرا شما اين قدر گريه مي‌کنيد حضرت فرمودند آيا مردم حادثه‌ي غدير را فراموش کردند يا در جريان جمل دارد حضرت علي به يکي از اهالي جمل فرمود آيا فراموش کرديد پيغمبر درباره‌ي من چه فرمودمَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ (الغدير، ج 1، ص 196) اما آن چيزي که عرض مي‌کنم اين است حضرت امير وقتي به کوفه آمد خلافت و حکومت به کوفه منتقل شد شرايط کاملا مساعدي پيدا شد براي اين که حضرت امير آن جا داستان غدير را مفصل مطرح بکند لذا ابن اثير در اسطل القابه و ساير منابع اهل سنت آمده که حضرت مردم را در ميدان عمومي کوفه جمع کرد و مفصل در مورد عرصه‌ي غدير صحبت کرد و آن جا فرمود چه کساني الآن در بين شما است که يادشان باشد که پيغمبر آن روز درباره‌ي من چه فرمود در کوفه حضرت علي به داستان و واقعه‌ي غدير مفصل استناد کرده اما مطلب دوم که گفتم شايد کمتر مطرح شده باشد مي‌خواهم به آن بپردازم اين است مرحوم شيخ طوسي اتفاقا اين جا هم کنار باب شيخ طوسي هستيم مقبره‌ي ايشان هم اين جا است کتاب مصباح المتهجد است ايشان نقل مي‌کند بحار و ديگران هم از ايشان نقل کردند يک روز عيد غديري مردم در طوس خدمت امام رضا آمدند که ايشان جشن مفصلي گرفت تمام مردم را آن روز اطعام کرد غذا داد و به تمام کساني که روز عيد غدير آمدند ديدنشان عيدي داد اين که الآن سادات روز عيد غدير عيدي مي‌دهند بدانند اين کار سنت امام رضا بوده به تمام مردم عيدي داد و اين نکته را مي‌خواهم عنايت بفرماييد بعد آقا فرمودند که مردم جدم حضرت علي يک سال روز عيد غدير با جمعه يکي شد يکي شدن جمعه و غدير خيلي کم است من يادم نمي‌آيد بعد از انقلاب اين اتفاق افتاده باشد امسال اين طور است فرمود جدم حضرت علي يک سال که ظاهرا دو سه سال بعد از خلافت آقا بوده اواخر عمر آقا در کوفه بوده غدير و جمعه يکي شد جدم حضرت علي خطبه‌ي مفصلي خواند در مورد غدير و آن روز کل خطبه‌ي نماز جمعه اش را به غدير اختصاص داد من همين جا به آقايان ائمه‌ي جمعه جسارت نمي‌کنم ولي اگر بتوانند نماز جمعه‌ي روز غدير را که امسال تلاقي کرده به بخشي از اين خطبه بپردازند خيلي جالب است اين خطبه جداگانه هم چاپ شده يک بخش‌هايي اش را مي‌خوانم حضرت رضا فرمود جدم حضرت علي فرمود إِنَّ اللهَ تَعَالىَ جَمَعَ لَكُم مَعشَرَ المُؤمِنِينَ في هَذَا اليَومِ عِيدَينِ عَظِيمَينِ كَبِيرَينِ لاَ يَقُومُ أحَدُهُمَا إلاَّ بِصَاحِبِهِ لِيَكمُلَ عِندَكُم َجمِيلَ صَنِيعَتِهِ وَ يَقِفَكُم عَلىَ طَرِيقِ رُشدِهِ وَ يَقفُو بِكُم آثَارُ المُستَضِيئِينَ بِنُورِ هِدَايَتِهِ وَ يَشمُلَكُم مِنهَاجَ قَصدِهِ وَ يُوَفِّرَ عَلَيكُم هَنيءَ رِفدِهِ فَجَعَلَ الجُمُعَةَ َمجمَعاً نَدَبَ إِلَيهِ لِتَطهِيرِ مَا كَانَ قَبلَهُ (مصباح المتهجد، ص 680) مردم امسال خدا دو عيد بزرگ دو عيد با اهميت را براي شما جمع کرده کنار هم يکي جمعه و يکي غدير بعد آقا شروع کردند در اين خطبه‌ي بسيار عالي که اشاره مي‌کنم اولا در مورد خود اين روز صحبت کردند که اين روز چه روزي است من بخش‌هايي از اين خطبه را خدمت بينندگان عرض مي‌کنم فرمودند إِنَّ هَذَا يَومُ عَظِيمُ الشَّأنِ فِيهِ (همان) روز غدير روز بسيار با عظمتي است وَقَعَ الفَرَجُ وَ رَفَعَتِ الدَّرَجُ وَ وَضَحَتِ الحُجَجُ وَ هُوَ يَومُ الإيضَاحِ وَ الإِفصَاحِ عَنِ المَقَامِ الصَّرَاحِ وَ يَومُ كَمَالِ الدِّينِ وَ يَومُ العَهدِ المَعهُودِ وَ يَومُ الشَّاهِدِ وَ المَشهُودِ وَ يَومُ تِبيَانِ العُقُودِ عَنِ النِّفَاقِ وَ الجُحُودِ فرج امام زمان در اين روز واقع مي‌شود با جمعه يکي شده بوده آن سال بعد فرمودند امروز روز روشنايي است روز روشن شدن مقام و جايگاه امامت است روز تکميل دين است و روز عهد و پيمان بسته شده است و يوم البيان روز آشکار شدن است روز رانده شدن شيطان است روز از بين رفتن عقده‌هاي نفاق است حضرت اولا در بخش اول اشاره کردند به اهميت اين روز بعد حضرت علي عليه السلام فرمود در اين روز انفاق کنيد در اين روز قرض بدهيد به ديگران اگر مي‌خواهيد پولي قرض بدهيد در اين روز بچه ها را خوشحال کنيد در اين روز لباس پاکيزه بپوشيد که خود حضرت رضا عليه السلام در روايتي به اين موضوع اشاره کردند جميع کارهاي خوب را در اين روز انجام بدهيد من از بيان حضرت امير بخشي از اين کارهاي خوب را مي‌گويم همين خطبه‌اي که آقا در کوفه خواندند فرمود اين روز البِرِّ بِإِخوَانِكُم به همه نيکي بکنيد شما مي‌خواهيد عيدي بدهيد روز غدير بدهيد مي‌خواهيد مهماني کنيد روز غدير انجام بدهيد خدا را شکر کنيد دور هم جمع شويد اين خيلي مهم است به هم ديگر مهرباني بکنيد از هم بگذريد بعد فرمودند وَ َتهَادُوا نِعَمِ اللهِ كَمَا مَنَّاكُم بِالثَّوَابِ فِيهِ عَلىَ أضعَافِ الأَعيَادِ قَبلَهُ وَ بَعدَهُ إِلاَّ في مِثلِهِ وَ البِرُّ فِيهِ يَثمُرُ المَالَ وَ يَزِيدُ في العُمرِ وَ التَّعَاطُفُ فِيهِ يَقتَضِي رَحمَةَ اللهِ در اين عيد نعمت‌هايي که خدا به شما داده را به هم ديگر هديه بدهيد هر کسي هر نعمتي داده خدا به کسي باغ داده فاميل هايش را دعوت کند در آن باغ به کسي خدا پول داده هديه بدهد به بچه ها کتابي چاپ کرده بدهد به افراد بعد مي‌فرمايد نيکي در روز عيد غدير موجب مي‌شود عمر انسان افزايش پيدا بکند و مال انسان هم گسترش در بعضي از روايات داريم صدقه در روز غدير صد هزار برابر مي‌شود بعد حضرت فرمودند در اين روز هر چه در توان داريد براي خانواده تان و برادرانتان وسايل تهيه بکنيد مي‌خواهيد چيزي بخريد هديه‌اي بخريد روز غدير بخريد يعني روز غدير را روز نقطه‌ي عطفي در زندگي تان قرار بدهيد اين نکته‌ي اول بود که عرض کنم اين خطبه مستقلا چاپ شده تحت عنوان خطبه‌ي اميرالمومنين يک خطبه‌اي پيغمبر گرامي اسلام در روز غدير دارند که آن هم اخيرا ديدم خيلي منتشر مي‌شود و خوانده مي‌شود الحمدلله يک خطبه‌اي هم اميرالمومنين عليه السلام دارند که روز جمعه و غدير با هم شد حضرت تقريبا حدود بيست و هفت هشت سال بعد از حادثه‌ي غدير اين خطبه خوانده شده نکته‌ي ديگري که من امروز کنار حرم حضرت علي عرض مي‌کنم اين است که امام هادي عليه السلام هم يک زيارت دارند به نام زيارت غدير که عجيب است عزيزاني که نجف مشرف هستيد ما هم ان شاء الله به نيابت از شما اين را روز غدير مي‌خوانيم قرائت بکنيد آن‌هايي هم که در شهر خودتان هستيد مرحوم حاج شيخ عباس مي‌فرمايد لازم نيست انسان فقط حرم باشد جاهاي ديگر هم مي‌شود خواند فضائل حضرت علي حدود شصت آيه‌ي قرآن در اين زيارت غدير است يعني شصت آيه‌ي قرآن امام هادي استناد کرده به فضائل حضرت علي عليه السلام با بيان خاص امام هادي عليه السلام اگر بخواهم تعبيري داشته باشم امام هادي درباره‌ي امامت کلي زيارت جامعه را فرموده درباره‌ي امامت خاصه يعني حضرت امير زيارت غدي را فرموده به عبارت ديگر جمله‌اي است از يکي از دوستان شنيدم جالب است فرمود که مردم در زمان ائمه اگر مي‌خواستند از دينشان مطمئن شوند دسترسي داشتند خدمت امام مي‌رسيدند مي‌گفتند اين وضعيت دين ماست اگر اشکال دارد بفرماييد اگر درست است تصديق بکنيد مثلا حضرت عبدالعظيم حسني خدمت امام هادي رسيد يا بعضي از افراد خدمت امام باقر شدند امام هادي آمدند يک سندي درست کردند براي تصحيح اعتقادات ما به نام زيارت جامعه‌ي کبيره من و شما دسترسي نداريم به امام معصوم مي‌خواهيم بدانيم عقايد ما در مورد ائمه بايد چطور باشد زيارت جامعه‌ي کبيره اين الفاظي که در اين زيارت آمده باورهاي يک انسان شيعه و امامي مذهب است در مورد حضرت علي و ائمه يک چيز مکتوبي است لذا آدم شناسنامه‌ي خدا جوشن کبير است شناسنامه‌ي ائمه هم زيارت جامعه‌ي کبيره است اما من دو سه مطلب در مورد غدير مي‌گويم با ذکر اين نکته من دو هفته است در برنامه‌ي سمت خدا مي‌آيم بحث امامت را هم شروع کردم قول هم دادم به بينندگان به شبهاتشان پاسخ بدهم دو برنامه صحبت مي‌کنيم يک برنامه هم به شبهات پاسخ مي‌دهيم منتها اين برنامه آمديم نجف و نشد به آن وعده عمل کنيم ان شاء الله هفته‌ي آينده سعي مي‌کنيم به سوالاتي که بينندگان مي‌فرستند جواب بدهيم منتها آن چيزي که الآن مي‌خواهم بپردازم اين است يکي از سوالاتي که در ذهن خيلي ها است اين است که چرا حادثه‌ي غدير با اين عظمت عملا در طول تاريخ فراموش شد و چرا هفتاد روز بعد از رحلت پيغمبر گرامي اسلام به اين سهولت اين مسير عوض شد خدا رحمت کند مرحوم سيد شرف الدين ايشان با يکي از علماي اهل سنت مصر وارد مکاتبات شدند قرار شد آن آقا نامه بنويسد ايشان هم جواب بدهد حدود هفتاد تا نامه نوشت سيد شرف الدين هم جواب داد جمع شد کتاب خيلي با ارزشي است من اين را معرفي مي‌کنم خدمت بينندگان مباحثه‌ي مکتوب است به نام المراجعات همين جا در پرانتز مي‌گويم دوستان عزيز عنايت داشته باشند جريان غدير جريان تاريخي نيست صرفا جريان اعتقادي است ما هم همه‌ي گروه ها مذاهب را دعوت مي‌کنيم واقعا در مورد غدير جرياني که 110 صحابي نقل کرده شوخي نيست حالا 110 صحابي بوده که ما دسترسي پيدا کرديم و الا هزاران نفر آن روز بودند علامه اميني 110 صحابي آورده الغدير ايشان تلخيص شده در يک جلد يک آقايي ترجمه کرده کتاب هم خوب است بينندگان بخوانند سيد شرف الدين وقتي شصت هفتاد نامه را نوشت و او جواب داد او شيخ سليم در پاسخ گفت حرف‌هاي شما درست است است همه‌ي دلايل شما درست است قضيه‌ي ولايت اميرالمومنين از يوم الدار روزي که پيغمبر فاميل هايش را جمع کرد مطرح شده در حديث منزلت مطرح شده غدير هم در کتاب‌هاي معتبر آمده ولي آن چيزي که من را قانع نمي‌کند اين است که چرا بعد از رحلت پيغمبر گرامي اسلام اصحاب پيغمبر به جريان غدير وفادار نماندند اين سوال جدي است و من اين سوال را يک پاسخ اجمالي مي‌دهم تا برسيم به قرار قرآن وجود مقدس پيغمبر گرامي اسلام جريان غدير را مطرح کرد ولايت حضرت علي را هم مطرح کرد و اگر مطرح نمي‌کرد واقعا نقص بزرگي بود پيغمبري که جزئيات دين را بيان کرده مي‌شود براي بعد از خودش جانشين تعيين نکند و رها بکند اين جامعه را اما چرا بعد از رحلت پيغمبر گرامي اسلام اصحاب و کساني که در مدينه بودند التزام پيدا نکردند عملا تعدادي چرا سلمان ابي ذر مقداد امام حسن امام حسن حضرت زهرا اين ها محکم ايستادند دفاع کردند از قضيه ولي جريان چه شد که به اين سادگي تبريک گويان غدير فراموشش کردند شاعران غدير فراموش کردند حسان بن ثابت خودش شعر گفته در مورد غدير پاسخ اين است که ما بايد برگرديم شرايط مدينه‌ي آن روز را ببينيم مدينه‌ي آن روز وضعيت مردم به چه گونه‌اي است و شرايط به چه گونه است اشکالاتي که شده چه است حضرت علي شخصيتي است که در همه‌ي جنگ ها حضور داشته و در همه‌ي جنگ ها افرادي هم از سران کفار را به درک واصل کرد لذا يک ذهنيت اين طوري از ايشان داشتند يعني وقتي مطرح مي‌کردند اميرالمومنين مي‌گفتند همان که در بدر همان که در احد همان که در خيبر لذا اين ذهنيت براي اين ها خيلي هايشان کساني بودند که تازه مسلمان شده بودند ابوسفيان که در هشتم هجري مسلمان شده اين کسي است که قبلا در احد با پيغمبر جنگيده لذا حضور اين افراد جريان ولايت حضرت امير را عقب انداخت نگذاشت عملا اين جريان شکل بگيرد دوم خود قرآن مي‌فرمايد تعدادي از کساني که دور پيغمبر بودند منافق بودند اين صريح قرآن است سوره‌ي توبه اين را مي‌گويد وَمِمَّنْ حَوْلَكُم مِّنَ الْأَعْرَ‌ابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ (توبه/ 101) بعضي از مردم مدينه منافق اند و تو آن ها را نمي‌شناسي خدا مي‌فرمايد ما مي‌شناسيم به همين جهت در جنگ تبوک تعداد زيادي از منافقين را عبدالله بن ابي جدا کرد از پيغمبر در جنگ احد سي صد نفر از منافقين از اردوگاه پيغمبر جدا شدند حضور اين قشر اين هم دوم نکته‌ي سوم شبهه‌اي که آن جا مطرح کردند گفتند حضرت علي جوان است يک کسي باشد کارکشته باشد سابقه‌ي بيشتري داشته باشد.
مجري: در اعراب هم مسئله‌ي جوان بودن و شيخ و پير بودن خيلي اهميت داشت.
حاج آقا رفيعي: بله اين قصه هم مطرح شد و در کنار اين دو سه تا مسئله يک شبهه‌ي ديگري هم مطرح شد گفتند نبوت و امامت نمي‌شود هر دو در خانه‌ي بني هاشم باشد نبي از شما بوده به عبارت ديگر نگاه به قصه‌ي جانشيني پيغمبر نگاه به يک معصوم نبود نگاه به انتصاب از سوي خدا نبود به عبارت ديگر با اين شرايطي که من چهار پنج قصه‌اي که عرض کردم اين نتيجه گرفته شد حضرت امير تن نداد حضرت زهرا سلام الله عليها تن نداد به اين داستان و لذا بينندگان اين را دقت داشته باشند چه از برادران اهل سنت ما چه برادران شيعه‌ي ما چه ساير مذاهب و فرق اين برنامه‌ي فراگيري است اين را دقت داشته باشيد تمام زواياي تاريخ را بگرديد ببينيد حضرت زهرا سلام الله عليها در اين مدتي که بعد از پيغمبر زنده بود چقدر زنده بوده ايشان هيچ کس بيشتر از يک سال نگفته سه ماه هفتاد و پنج روز شش ماه حداکثر بگيريد يک سال احدي ننوشته که حضرت زهرا به امامت غير از حضرت علي تن داده باشد نمي‌شود که بي امام از دنيا رفته باشد مسلم است ايشان با وجود اعتقاد به امام چون اين روايت را منابع مختلف شيعه و سني دارند مَن مَاتَ بِغَيْرِ إِمَامٍ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً (کمال الدين، ص 409) حضرت زهرا به غير امام بوده؟ مَن اِمَامِهَا و لذا در لحظه‌ي آخر دفاع مي‌کرد از حضرت امير عليه السلام اين است که من تقاضايم اين است که مخصوصا جوانان عزيز ما کتاب‌هايي که در مورد غدير نوشته شده تلخيص غدير علامه اميني خود الغدير کتاب المراجعات سيد شرف الدين کتاب خوبي هم دوستان ما در قم نوشتند آقاي علي اصغر رضواني براي جوانان توصيه مي‌کنم کتاب ساده و قابل مطالعه است تحت عنوان غدير کتاب نسبتا خوب و رواني است مطالعه داشته باشيم بدانيم داستان غدير داستان هويت و مبنا است اين طور نباشد بگويند نبش قبر نکنيد گذشته را کلنگ نزنيد نه اين طور نيست امروز جوان ما مي‌خواهد نماز بخواند اگر پيرو مکتب غدير بود بايد بداند نمازش را حضرت صادق و حضرت علي چه گفته نه من بالاتر مي‌گويم امروز من کنت مولاه فمهدي مولاه هم است داستان استمرار است و مسئله‌ي امامت مسئله‌اي است که امام رضا عليه السلام وقتي آمدند در مرو يک خطبه‌اي خواندند اشاره کردند فرمودند موضوعي نيست که مردم در آن نظر بدهند لَا يَنَالَهُ عُقُولَ النَّاس مگر مي‌توانند در نبوت مردم نظر بدهند بگويند فلاني پيغمبر باشد کما اين که مي‌گفتند وقتي پيغمبر خدا آمد قرآن مي‌فرمايد گفتند چرا نبوت بر يک آدم پولدار نازل نشد «وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَذَا الْقُرْآنُ عَلَى رَجُلٍ مِّنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ» (زخرف/ 31) که ظاهرا منظورشان وليد بود چون وضع مالي اش خوب بود به همين دليل انتخاب‌هاي مردمي غالبا بي اشکال نيست از اول چه در گذشته چه در امروز اين است که ان شاء الله به وظايفمان در روز غدير عمل کنيم امسال که جمعه و غدير با هم شده براي فرج امام زمان خيلي دعا کنيم تمام کارهاي خوبي که مي‌خواهيم انجام بدهيم لباس خوب بخريم لباس خوب براي بچه مان قرار بدهيم هديه بدهيم در روز غدير قرار بدهيم غدير بايد نقطه‌ي عطف باشد در زندگي ما
مجري: خيلي ممنون به قرار روزانه رسيديم از آيه‌ي 1 تا آيه‌ي 42 سوره‌ي عبس صفحه ي 585 را امروز تلاوت خواهيم کرد اين صوت از نجف اشرف تقديم شما مي‌شود
اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم
سورة عبس
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـنِ الرَّ‌حِيمِ
عَبَسَ وَتَوَلَّى ?1? أَن جَاءَهُ الْأَعْمَى ?2? وَمَا يُدْرِ‌يكَ لَعَلَّهُ يَزَّكَّى ?3? أَوْ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ الذِّكْرَ‌ى ?4? أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى ?5? فَأَنتَ لَهُ تَصَدَّى ?6? وَمَا عَلَيْكَ أَلَّا يَزَّكَّى ?7? وَأَمَّا مَن جَاءَكَ يَسْعَى ?8? وَهُوَ يَخْشَى ?9? فَأَنتَ عَنْهُ تَلَهَّى ?10? كَلَّا إِنَّهَا تَذْكِرَ‌ةٌ ?11? فَمَن شَاءَ ذَكَرَ‌هُ ?12? فِي صُحُفٍ مُّكَرَّ‌مَةٍ ?13? مَّرْ‌فُوعَةٍ مُّطَهَّرَ‌ةٍ ?14? بِأَيْدِي سَفَرَ‌ةٍ ?15? كِرَ‌امٍ بَرَ‌رَ‌ةٍ ?16? قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَكْفَرَ‌هُ ?17? مِنْ أَيِّ شَيْءٍ خَلَقَهُ ?18? مِن نُّطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَ‌هُ ?19? ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَ‌هُ ?20? ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَ‌هُ ?21? ثُمَّ إِذَا شَاءَ أَنشَرَ‌هُ ?22? كَلَّا لَمَّا يَقْضِ مَا أَمَرَ‌هُ ?23? فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ ?24? أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاءَ صَبًّا ?25? ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْ‌ضَ شَقًّا ?26? فَأَنبَتْنَا فِيهَا حَبًّا ?27? وَعِنَبًا وَقَضْبًا ?28? وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا ?29? وَحَدَائِقَ غُلْبًا ?30? وَفَاكِهَةً وَأَبًّا ?31? مَّتَاعًا لَّكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ ?32? فَإِذَا جَاءَتِ الصَّاخَّةُ ?33? يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْ‌ءُ مِنْ أَخِيهِ ?34? وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ ?35? وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ ?36? لِكُلِّ امْرِ‌ئٍ مِّنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ ?37? وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُّسْفِرَ‌ةٌ ?38? ضَاحِكَةٌ مُّسْتَبْشِرَ‌ةٌ ?39? وَوُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْهَا غَبَرَ‌ةٌ ?40? تَرْ‌هَقُهَا قَتَرَ‌ةٌ ?41? أُولَـئِكَ هُمُ الْكَفَرَ‌ةُ الْفَجَرَ‌ةُ ?42?
ترجمه:
سورة عبس
بسم الله الرحمن الرحيم
چهره در هم کشيد و روي گردانيد، (?) از اينکه آن مرد نابينا نزد او آمد! (?) تو چه مي داني شايد او [در پرتو تعاليم اسلام از آلودگي] پاک و پاکيزه شود (?) يا متذکّر [حقايق] گردد و آن تذکر او را سود دهد؛ (?) اما کسي که خود را ثروتمند نشان مي دهد (?) تو به او روي مي آوري [و نسبت به وي اهتمام مي ورزي] (?) در حالي که اگر او نخواهد خود را [از آلودگي هاي باطني و عملي] پاک کند تکليفي بر عهده تو [نسبت به او] نيست؛ (?) و اما آنکه شتابان نزد تو آمد (?) در حالي که [از پروردگارش] مي ترسد، (?) تو [با روي گرداني] از او به ديگران مي پردازي. (??) اين چنين [برخوردي شايسته] نيست، بي ترديد اين آيات قرآن مايه پند است. (??) پس هرکه خواست از آن پند گيرد، (??) در صحيفه هايي است ارزشمند (??) بلند مرتبه و پاکيزه (??) در دست سفيراني (??) بزرگوار و نيکوکار. (??) مرگ بر انسان، چه کافر و ناسپاس است! (??) [خدا] او را از چه چيز آفريده؟ (??) از نطفه اي [ناچيز و بي مقدار] آفريده است، پس او را [در ذات، صفات و اندام] اندازه لازم عطا کرد. (??) آن گاه راه [هدايت، سعادت، خير و طاعت] را برايش آسان ساخت. (??) سپس او را ميراند و در گور نهاد، (??) و سپس چون بخواهد او را زنده مي کند. (??) اين چنين نيست [که وظيفه اش را انجام داده باشد] هنوز آنچه را به او دستور داده به جا نياورده است. (??) پس انسان بايد به خوراکش با تأمل بنگرد (??) که ما [از آسمان] آب فراواني فرو ريختيم. (??) سپس زمين را [به صورتي سودمند] از هم شکافتيم. (??) پس در آن دانه هاي فراواني رويانديم، (??) و انگور و سبزيجات (??) و زيتون و درخت خرما…. (??) و بوستان هاي پر از درخت تناور و بزرگ (??) و ميوه و چراگاه (??) تا مايه برخورداري شما و دام هايتان باشد. …. (??) پس زماني که آن بانگ هولناک و مهيب در رسد، (??) روزي که آدمي فرار مي کند، از برادرش…. (??) و از مادر و پدرش…. (??) و از همسر و فرزندانش (??) در آن روز هرکسي از آنان را کاري است که او را به خود مشغول مي کند [تا جايي که نمي گذارد به چيز ديگري بپردازد.] (??) در آن روز چهره هايي درخشان و نوراني است (??) خندان و خوشحال…. (??) و در آن روز چهره هايي است که بر آنان غبار نشسته (??) [و] سياهي و تاريکي آنان را فرا گرفته است؛ …. (??) آنان همان کافران بد کارند. (??)
اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم
مجري: اگر نکته‌اي درباره‌ي اين آيات به ذهن مبارک مي‌رسد بفرماييد.
حاج آقا رفيعي: سوره‌ي عبس يک نکته‌ي بسيار مهمي دارد يک نابينايي وارد شد و اختلاف است که چه کسي در اين جا ناراحت و ترش رو شد عبس يعني عبوس شد اکثر مفسران بزرگ شيعه معتقد هستند پيغمبر گرامي اسلام داشتند با يکي صحبت مي‌کردند از سران بزرگ عرب عبد الله بن ام مکتوب نا بينا بود وارد شد آن شخص اموي اخم هايش را کرد در هم و ناراحت شد آن وقت اين سوره به اين مناسبت نازل شد که چرا يک آدم نابيناي فقير که آمد شما آدم بيناي ثروت مند اخم هايت را در هم کردي اکثرا اين را گفتند برخي از مفسرين هم گفتند نه پيغمبر گرامي اسلام در اين جا ناراحت شدند نه از اين که او وارد شده از اين که گفتگويشان قطع شد که البته سيد مرتضي و بزرگان شيعه معتقد هستند نه پيغمبر که حسن خلق عظيم را دارند هيچ وقت اين طور ناراحت نمي‌شوند منظور از اين عبس همان شخص اموي است ولي من مي‌خواهم يک چيز ديگر بگويم خدا در مذمت عبوس شدن و بد اخلاق شدن يک سوره نازل کرده پس نفس اين کار بد است به فاعل عبس هم کار نداريم چه کسي است گرچه اعتقاد من اين است که همان شخص اموي است همان طور که علامه طباطبائي و سيد مرتضي و بزرگان شيعه اين است ولي اين هم مهم است که شخص نابينا عبوس شدن آن شخص را نمي‌ديد چون نابينا بود اما خداي تبارک و تعالي سوره‌اي نازل کرد در مزمت عبوس شدن نتيجه اين که ان شاء الله عبوس نشويم چهره هايمان شاد باشد تحمل داشته باشيم.
مجري: در خدمت شما هستيم مي‌خواهيم باز هم بپردازيم به اهميت جايگاه خطبه‌ي غدير به نظر مي‌رسد همان طور که شما فرموديد بحث غدير يک واقعه‌ي تاريخي نيست يکي از مبناهاي اعتقادي ما است چه کار کنيم که بتوانيم بيشتر آشنا شويم و چه راه کارهايي به نظر شما مي‌رسد چند تا از اشارات صريح چون تا جايي که من مطالعه کردم بيست و چند مورد از آيات قرآن کريم براي استناد خطبه‌ي غدير پيغمبر گفتند و نزديک بيست سي مورد مستقيما با اسم علي پيغمبر گرامي اسلام لقب‌هايي را به ايشان دادند مثل برادر وصي امام راهنما مرشد لقب‌هاي مختلفي را براي ايشان به کار بردند چه کنيم بيشتر بتوانيم آشتي کنيم با خطبه‌ي غدير در زندگي مان جاري شود اصلا چه کار کنيم زندگي مان بوي غدير بدهد.
حاج آقا رفيعي: من قبل از آن که اشاره‌اي به اين خطبه داشته باشيم يکي دو روايت ديگر در مورد خود غدير و اهميت تکريم غدير عرض کنم شخصي خدمت امام صادق رسيد عرض کرد جُعِلتُ فِداکَ هَل لِلمُسلِِمِينَ عِيدٌ اَفضَل مِنَ الفِطر وَ الاَضحي و الجُمعَة؟ نعم، افضلها و اعظمها و اشرفها عندالله منزلة، هو اليوم الذى اکمل الله فيه الدين (خصال، ج 1، ص 246) آيا مسلمانان عيدي مهم تر از عيد فطر و قربان که هر دو عيد مهم است هر دو عيد کليدي است آيا دارند اين چهار تا را نام برد قال نعم بله عيدي مهم تر از اين چهار تا داريم مهم تر از فطر و قربان و جمعه و عرفه آن عيدي است که خدا دين را در آن کامل کرد خيلي مهم است اگر دين ناقص بود اگر رسالت پيغمبر که استمرارش امامت است تکميل نمي‌شد اين به مراتب ضررش بيشتر از اين بود که يک فرعي از دين يک مسئله‌ي جزئي از دين فراموش شود اين يک نکته باز امام رضا فرمود قَالَ إِنَّ يَوْمَ الْغَدِيرِ فِي السَّمَاءِ أَشْهَرُ مِنْهُ فِي الْأَرْضِ (مصباح المتهجد، ص 737) غدير در آسمان ها مشهور تر از زمين است حالا کنار حرم آقايمان حضرت علي اين جمله را هم بگويم که روايت داريم علي بن ابي طالب در آسمان ها مشهور تر از زمين است پيغمبر خدا فرمود اهل آسمان معرفتشان به علي بن ابي طالب بيش از اهل زمين است دليلش روشن است چون ما حجاب داريم نمي‌بينيم مقامات حضرت را باز نکته‌ي ديگري عرض مي‌کنم تعبير از امام رضا است در مورد روز غدير فرمودند يَوْمُ الْحَبَاءِ وَ الْعَطِيَّةِ وَ يَوْمُ نَشْرِ الْعِلْمِ (النشر و الطي) روز بخشش روز نشر علم است چطور روز نشر علم است يکي اش همين خطبه‌ي غدير است کتاب را تهيه بکنيم در اختيار قرار بدهيم در خانه ها باشد الآن رسم است خيلي از سادات مکرم ما روز عيد غدير هديه مي‌دهند به مردم غالبا هم پول مي‌دهند پول هم قاطي پول ها مي‌رود ان شاء الله برکت است ولي چقدر خوب است يک خطبه‌ي غدير تهيه بکنند در کنار اين پول پول را هم بدهند البته اين خطبه‌ي غدير در همه‌ي خانه ها منتشر شود يک وقت ديدم شما هم روي اين برنامه کار کرده بوديد ترويج کرده بوديد در جهيزيه‌ي عروس خانم ها روي هديه‌اي که براي بچه ها مي‌بريم يا کتاب‌هايي که در مورد غدير نوشته شده پيغمبر گرامي اسلام آغاز آن خطبه فرمود شاهد به غايب اطلاع بدهد والد به ولد پدر به فرزند و لذا در اين روايت امام رضا فرمود روز نشر علم است يَوْمُ يُسْتَجَابُ فِيهِ الدُّعَاءُ روز اجابت دعاست يَوْمُ الشَّرْطِ الْمَشْرُوطِ وَ يَوْمُ نَفْيِ الْغُمُومِ روز از بين بردن غم هاست يوم قبول الاعمال روز پذيرش اعمال است وَ يَوْمُ تَرْکِ الْکَبَائِرِ وَ الذُّنُوبِ روز ترک گناه است هُوَ يَوْمُ التَّبَسُّمِ فِي وُجُوهِ النَّاسِ مِنْ أَهْلِ الْإِيمَانِ روز تبسم در چهره‌هاي مردم است ان شاء الله روز غدير اين ها را عمل کنيم تبسم در چهره‌ي ديگران هديه دادن به ديگران شاد کردن ديگران امام رضا در روايت ديگري فرمودند روز غدير خانواده هايتان را با لباس تميز و عطر خوشحال کنيد نمي‌خواهيم خرج دست آقايان بگذاريم ولي اين ها توصيه‌ي معصومين ماست شما که مي‌خواهيد لباس عطر بخريد اين ها را روز غدير بخريد در پايان برنامه خدمت همه‌ي عزيزان يک بار ديگر کنار حرم آقا حضرت علي ياد مي‌کنيم و به نيابت از همه‌ي شما رو مي‌کنم به حرم حضرت امير و عرض مي‌کنم اَلسَّلامُ يَا اَمِينَ اللَّهِ فى اَرْضِهِ وَحُجَّتَهُ عَلى عِبادِهِ اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يا اَميرَ الْمُؤْمِنينَ اَشْهَدُ اَنَّكَ جاهَدْتَ فِى اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ (زيارت امين الله) شما هم گواه باشيد که اين زيارت را به نيابت از بينندگان عزيز خدمت حضرت علي عرض کرديم و همين جا هم دعا مي‌کنم به برکت اميرالمومنين عليه السلام که پيغمبر فرمود علي جان جز تو کسي من را نشناخت و جز من کسي تو را نشناخت کتاب‌هايي که غير شيعيان در مورد حضرت علي نوشته اند من فقط عرض کردم چون مخاطب برنامه عام است ارجاع مي‌دهم به يکي اش کتاب خصائص علي بن ابي طالب نسائي 1100 سال پيش نوشته از علماي بزرگ اهل سنت است اين کتاب مملو از فضائل حضرت علي عليه السلام است فضائل حضرت امير با همه‌ي مبارزه‌اي که شد براي اين که جلويش را بگيرند شصت سال حضرت علي را بالاي منبر ها سب کردند خدا خواست اين فضائل منتشر شود اميدواريم به برکت اين آقا مشمول شفاعت حضرت واقع شويم.
مجري: داستان عيدي گرفتن از سادات شما سندي به امام رضا عليه السلام زديد خوب هم است ولي در اين روز بايد سادات تکريم شوند.
حاج آقا رفيعي: بله من اتفاقا يک سال پيشنهاد دادم من يک شهري بودم ديدم براي سادات هديه مي‌آورند گفتم اين را عمل بکنند مانعة الجمع نيست هم آقاياني که خانه‌ي سادات مي‌برند هديه ببرند و هم هديه‌اي را به عنوان تبرک دريافت بکنند.
مجري: چون ما سادات ايام غدير مشکل پيدا مي‌کنيم.
حاج آقا رفيعي: شما از خودتان دفاع مي‌کنيد؟
مجري: من از جامعه‌ي سادات دفاع مي‌کنم.
حاج آقا رفيعي: نفس اين که مي‌روند خانه‌ي سادات غذايشان را مي‌خورند پولشان را مي‌گيرند تکريم است نفس اين که من روز عيد غدير در نجف از شما عيدي مي‌گيرم هزار برابر مي‌شود اين سنت حسنه را نخواهيم خداي نکرده به هم بزنيم يا جايگزين کنيم ديدن علما و بزرگان مي‌روند ديدن همه برويم ولي خيلي زيباست که مردم ما از صبح غدير راه مي‌افتند نه به عنوان اين که اين مثلا همسرم است يا برادرم است يا آقاي احمدزاده دوست من است نه به عنوان اين که آقاي احمدزاده سيد است انتصاب مي‌دهند به اهل بيت اين جهت بايد پر رنگ شود مقدار مهم نيست خداوند بهره مندي و شفاعت حضرت علي را شامل همه مان بکند. براي تسلي دل بازماندگان حادثه‌ي منا مي‌گويم که اولا مسببينش را خدا محاکمه کند و مجازات بکند بي تدبيري شد بدون ترديد بي کفايتي گردانندگان حج را نشان مي‌دهد ولي براي اين که دلشان آرام شود اين زائران شما از عرفه مي‌آمدند با توبه با عبادت با آمرزش با احرام رفتند آن چيزي که مقام معظم رهبري فرمودند « مَن يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّـهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَ‌اغَمًا كَثِيرً‌ا وَسَعَةً وَمَن يَخْرُ‌جْ مِن بَيْتِهِ مُهَاجِرً‌ا إِلَى اللَّـهِ وَرَ‌سُولِهِ ثُمَّ يُدْرِ‌كْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُ‌هُ عَلَى اللَّـهِ وَكَانَ اللَّـهُ غَفُورً‌ا رَّ‌حِيمًا» (نساء/ 100) اگر کسي از خانه اش به خاطر خدا و پيغمبر بيرون آمد و مرگ او را دريافت اجرش بر خداست و حديث هم داريم مَن مَاتَ فِي طَرِيقِ مَکَّة دَخَلَ الجَنَّه هر کس در راه مکه از دنيا برود اهل بهشت است يقينا بدانيد زائران شما اهل بهشت اند خداوند به شما صبر بدهد و بدانيد دست انتقام الهي قوي است چطور انتقام خون شهداي ما را خدا گرفت چه اتفاقي براي صدام افتاد دل خانواده‌هاي شهدا با نابودي او شاد شد اين اتفاق براي مسببين اين حادثه خواهد افتاد.
مجري: خيلي ممنون التماس دعا خدانگهدار.