برنامه سمت خدا

حجت الاسلام والمسلمين نقويان

- رساله حقوق امام سجاد(ع)

90-05-10
سوال – در مورد روزه از کتاب رساله ي سجاديه توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – امام سجاد(ع) مي فرمايد: اما حق روزه، روزه پرده و حجابي است که خداوند بر زبان، گوش، چشم، عورت و شکم تو کشيده است بخاطر اينکه تو را از آتش مصون بدارد و در حديث نبوي هم امده که روزه سپر آتش است. اگر اعضاي بدن تو در پس اين حجاب آرام گرفت اميدوار باش که مصونيت يافتي. اگر آنها را رها کردي که به پريشاني و حرکات خارج از قاعده شان ادامه بدهند و پرده و حجاب را بالا بزنند، اگر بيجا و از روي شهوت نظر بکنند و پا را از حدود تقواي الهي بيرون بگذارند، ايمن مباش که آن پرده دريده بشود و از آن خارج بشوي.
ما در اين يازده ماه کارهاي خلاف زيادي انجام داده ايم، چون خدا ما را دوست دارد مي خواهد ما را بنده ي خويش قرار بدهد و چون خودش مهربان است، دنبال راهي مي گردد که ما را از پيامدهاي کارهاي بدمان نجات بدهد. بعضي ها فکر مي کنند که خدا دنبال بهانه اي مي گردد که ما را به جهنم بفرستد. اگر انسان کمي به خدا نزديکتر بشود مي بيند که خدا دنبال بهانه اي مي گردد که ما را به بهشت بفرستد. وقتي انساني از دنيا مي رود خدا مي گويد که براي او نماز ميت بخوانيد. بگوييد : خدايا ما جز خوبي از اين انسان سراغ نداريم حتي اگر انسان خيلي بدي هم بوده است. خدا مي خواهد بهانه اي پيدا کند و او را پيش خودش بياورد. اگر چهل نفر شهادت بدهند که فردي خوب بوده خدا هم قبول مي کند. گاهي کوهي را به کاهي مي بخشد. ماه مبارک رمضان از همان بهانه هاست. مولوي مي گويد : بار دگر آن دلبر عيار مرا يافت سرمست همي گشت به بازار مرا يافت، پنهان شدم از نرگس مخمور مرا ديد بگريختم از خانه ي خمار مرا يافت، چون آهو از آن شير رميدم به بيابان آن شير گه صيد به کُه سار مرا يافت، پنهان شدنم چيست ؟ کز او جان نبرد کسي بگريختنم چيست که صد بار مرا يافت، جامي که برد از دلم مازار به من داد آن لحظه که آن يار کمان آزار مرا يافت. حديث داريم که دنيا بازار است و مولانا مي گويد که من در اين بازار من گم شده بودم و بالاخره من را پيدا کرد. ما انسانها با اعمال مان از چشم خدا پنهان شديم و او من را در مجلس گناه پيدا کرد. خدا يک صيدگاه هايي دارد و يکي از صيدگاه هاي خدا ماه رمضان است. خدا خسته نمي شود که ما را پيدا بکند. ما را پيدا کرده است که دست نوازشي بر سر ما بکشد. امام مي فرمايد که تو بايد بداني که ماه رمضان يک جليقه ي ضد گلوله است، يک حجاب و پرده اي است که مي خواهد اين را به زبان، گوش، چشم، عورت و شکم تو بزند تا تو را از جهنم نجات بدهد. خدا مي خواهد آن آتشي که خودت با دست، گوش، دل و زبانت بپا کردي قرآن مي فرمايد که آتش از دل شما زبانه مي کشد. نظامي مي گويد که بد مينديش گفتمت پيشي عاقبت بد کند بد انديش. فکر بد را از دلت بيرون کن، فکر بد آخر به عمل بد منتهي مي شود. اين جهنم را تو خودت براي خودت درست کردي. مگر قاضي شما را به زندان مي برد ؟ خير. اعمال خودتان شما را به زندان مي برد. اگر دل کسي را سوزاندي، دل تو را مي سوزانند. تو هرگز رسيدي به فرياد کس که امروز مي خواهي فريادرس. فرياد رس به فرياد کسي مي رسد که به فرياد کسي رسيده باشد. گاهي والدين به دخترشان مي گويند که با اين پسر معتاد ازدواج نکن زيرا زندگي ات را به آتش مي کشي. مي گوييم : کاري نکن که آتش در زندگي ات بيايد، اگر با رفيق بد بگردي خودت را به آتش مي کشي. اينها در ادبيات ما بکار رفته است و درست هم هست. خدا هم مي گويد که با اعمال و رفتارتان براي خودتان جهنم درست نکنيد. مولانا مي گويد : چون زخشم آتش تو بر دلها زدي مايه ي نار جهنم آمدي. امام مي فرمايد که به ماه رمضان به ديد رحمت خدا نگاه کن. کسي مي گويد که چهل سال است که من روزه نگرفته ام، اشکالي ندارد خدا مي خواهد من را پيدا کند و امسال روزه بگيرم. خدا نمي خواهدکه ما خجالت بکشيم، خدا مي خواهد دست ما را بگيرد. خدا براي دستگيري ما آماده است. گاهي در چراغ قرمز که ايستاده اي گداها مي آيند و انسان چون حوصله ندارد اصلا به آنها نگاه نمي کند. او به ده تومان هم قانع است اما شما حاضر نيستي که به او ده تومان هم بدهي. يک وقت نذر مي کني و صدقه اي مي دهي که حاجتت برآورده بشود و آن وقت در پشت چراغ قرمز، شما دنبال يک گدا مي گردي تا يک هزار توماني بدهي. در آن موقع شما قدراو را داري. در ماه رمضان هم اين جوري است. خدا هزار توماني هاي مغفرت و رحمت خودش را آماده کرده است و دنبال گدا مي گردد. گر گدا کاهل بود تقصير صاحب خانه چيست. امام سجاد (ع) خودش به يک حديث استناد مي کند. مي فرمايد که در حديث پيامبر هم اين را مي فرمايد که روزه سپر آتش است. در قديم اگر کسي مي خواست به جنگ برود بايد سپر داشت و اِلا تير مستقيم به او مي خورد. روزه يک عبادت بي صداست. خدا تنها موجودي است که صدا ندارد. در ضرب المثل مي گوييم که چوب خدا صدا ندارد. خود خدا هم صدا ندارد ولي همه جا هست. خدا موجودي است که صدا ندارد ولي صدايش از همه بلندتر و گوش نوازتر است. مشکل از گوش ماست. چون خدابي صداست از اعمال بي صدا خوشش مي آيد. نماز بخصوص نماز جماعت خيلي صدا دارد، قديم چاوشي مي خواندند که طرف مي خواهد حج برود و وقتي هم که برمي گشتند وليمه مي داند که حاجي شده اند، صدقه صدا دارد اما روزه صدا ندارد. ممکن است در خانه اي فردي روزه باشد و اهل خانه هم خبردار نشوند. در روزه انسان مي تواند راحت حقه بازي کند، روزه را بخورد و کسي متوجه نشود. بخاطر همين روايت داريم که فرد روزه دارد دو عيد دارد. يکي از آنها عيد فطر است و يک عيد آن لحظه ي افطار است و همان لحظه هم دعا مستجاب مي شود. دعاي لحظه ي افطار هم اين است که خدايا من اين روزه را بخاطر تو گرفتم. در جمهوري هاي سابق شوروي مسلمان زياد بودند و کمونيست ها بشدت با آنها مقابله مي کردند. آنها متوجه شده بودند که مسلمانان سحري بلند مي شوند. در آن هنگام مامور گذاشته بودند که اگر ديدند در آن ساعت چراغ خانه اي روشن شد آنها را دستگير بکنند. آنها در خاطراتشان نوشته بودند که وقتي شب مي خواستند بخوابند سحري را آماده مي کرند و در جايي مي گذاشتند و در سحر به آرامي در آنجا مي نشستند و سحري مي خورند که کسي متوجه نشود. الان بعد از هفتاد سال، مسجدها و کليساها دوباره برپا شده است. اين اوج بندگي است. پس مشخص مي شود که خدا در اين ماه رحمت هايي دارد که مي خواهد با اين خلاف هايي که ما کرديم گرفتار نشويم.
سوال – سوره مريم آيات 52 تا 64 را توضيح بدهيد.
پاسخ – در آيات انتهايي اين صفحه مي فرمايد : کساني که توبه کنند و اعمال خوب انجام بدهند ما بهشت برين براي آنها آماده کرده ايم و اين را خدا وعده مي دهد و خدا فراموشکار نيست. هر کس به ما وعد بدهد ما روي وعده ي او حساب مي کنيم. اما چطور روي وعده ي خدا حساب باز نمي کنيم ؟ در جاي ديگري مي فرمايد: وعده ي من آمدني است. در جاي ديگري مي فرمايد که از خدا راستگوتر کيست ؟ خدا مي بيند که ما بين خودمان خلف وعده مي کنيم با عبارات مختلف مي گويد که من مثل شما نيستم. اينها جمله هاي مختلفي است ولي حقيقت يکي است.
سوال – در ادامه رساله حقوق امام سجاد (ع) در مورد روزه توضيحاتي بفرماييد.
پاسخ – در قرآن آيه روزه هست. در سوره بقره مي فرمايد : يا ايها الذين امنوا کتب عليکم الصيام. لحن اين آيه خيلي ملايم است. خدا در قرآن خطاب هاي مختلفي دارد. مثلا يا ايها الناس، قل يا ايها الکافرون، قتل الانسان : مرگ بر شما انسانها. انساني بچه اش را به اسم صدا مي زند اما گاهي مي گويد : پسرم، عزيزم، عزيز دل پدر. يا ايها الذين امنوا يعني عزيزم، نور چشمم. کتب عليکم الصيام. کتب فعل مجهول نوشته شدن است. يعني نوشته شد بر شما روزه. مثل مادري است که مي خواهد براي بچه اش واکسن بزند و به بچه اش مي گويد که عزيزم بخشنامه شده است که همه ي بچه ها بايد واکسن بزنند ببين همه ي بچه ها اين واکسن را مي زنند. خدا خواسته با کمال مهرباني اين جمله را بگويد. گرفتن روزه آن هم در عربستان با آن گرما خيلي سخت بوده است. فرد بايد کشاورزي کند، نانوايي در کنار تنور آتش بکند، در جنگ شرکت کند، . .. و روزه بگيرد. خدا مي فرمايد که يهوديان و مسيحيان هم روزه داشته اند، اين براي تقواي خودتان است. تنها ويزاي ورود به بهشت تقوا است. ان اکرمکم عندالله اتقکم. بعد مي فرمايد : مدتي بيشتر نيست. حالا اگر کسي بيمار يا مسافر است روزه نگيرد، اگر پي مرد يا پير زن است يا بچه شير مي دهد روزه نگيرد. امام مي فرمايد : خودت را در پشت اين سپر روزه پنهان کن. اين مي تواند تو را حفظ کند. اگر اين کار را کردي اميد فراواني داشته باشد که نجات پيدا کردي. اين روزه آتش نشان است و آتش ها را خاموش مي کند. اگر جايي آتش بگيرد، بعد از حاموشي آتش ويرانه هاي آن برجا مي ماند. ولي اين آتش جوري خاموش مي شود که هيچ اثري برجا نمي گذارد. مي فرمايد : اگر روزه نگرفتي و خودت را پشت اين روزه پنهان نکردي ديگر در امان نباش، انسان بايد خيلي بدبخت باشد که در کنار اين ماه قرار بگيرد و از برکات آن بهره مند نشود.
سوال – من خانمي هستم که امسال دومين سالي است که بخاطر داشتن فرزند شير خوار نمي توانم روزه بگيرم. کساني که مثل من هستند چطور مي توانند از برکات ماه رمضان برخوردار بشوند ؟
پاسخ – اگر کسي چيزي ندارد ولي وقتي مي بيند که کسي انفاق مي کند و اين همه در مورد انفاق مي گويند، با خودش مي گويد که من چيزي ندارم انفاق کنم کاش چيزي داشتم و انفاق مي کردم يا کسي که نماز خوان است، اگر نماز نحواند دلش براي نماز تنگ مي شود. در مورد روزه، همان خدايي که گفته روزه بگير در اينجا مي فرمايد که روزه نگير. به مسافر و بيمار فرموده که روزه نگير. اگر اين فرد بيمار روزه بگيرد قبول نيست و روزه اش اثر ندارد و بعد که خوب شد بايد قضاي آنرا بگيرد. ما بندگاني هستيم که بايد دستورات خدا را انجام بدهيم. حالا به کسي که نمي تواند روزه بگيرد مي گويند که سفره ي رنگين پهن نکن و جلوي روزه دار با آب و تاب غذا نخور. اگر کسي هنگام نماز نمي تواند نماز بخواند سرسجاده بنشيند و ذکر خدا را بگويد و به همان اندازه به او ثواب نماز را مي دهند. مثلا در ماه مبارک قرآن بخواند. اگر خدا ببيند که دل من با روزه داران است قطعا ثواب آنرا به من مي دهد. ديگر اين که همين که اين خانم در خانه براي افراد خانواده غذا تهيه مي کند ثواب دارد. در ماه رمضان فقط يک عمل روزه نيست. در ماه مبارک رمضان افطار دادن، قرآن، خواندن نماز و خواند دعاهاي ماه مبارک رمضان هم هست. پيامبر مي فرمايد : اگر کسي در ماه رمضان رو خودش کار بکند که کمتر عصباني بشود، اين ويزاي رد شدن از پل صراط است. پس ما در ماه رمضان سعي کنيم که خوش اخلاق باشيم و بيشتر مراعات کنيم. نيروي انتظامي آمار مي دهد که در اين ماه جرم و جنايت کمتر مي شود. پس حتي انسانهاي بدي که روزه هم نمي گيرند خدا يک رحمتي به آنها مي دهد.
سوال – الان خيلي از بازيگرها و خواننده ها هستند که در زندگي شان اصلا به خدا وصل نشده اند ولي از بسياري از علما مشهورتر هستند و اسم شان بافي مي ماند چرا اين طور شده است ؟
پاسخ – حواستان باشد که جوجه را آخر پاييز مي شمارند. در مجلس عروسي که خانم ها همه با آرايش و زيورآلات مي آيند کسي نمي فهمد که اين زيورآلات بدلي است يا اصلي ؟ در کجا اين مشخص مي شود ؟ در مغازه ي زرگري عيار طلا را مي سنجند. سرمايه دار فقير در اين دنيا مشخص نيست و در روز قيامت مشخص مي شود. در ضمن بايد زماني بگذرد تا مشخص بشود که معروفيت چه کسي مانده است. بعضي بازيگرها هستند که انسان اصلا اسم آنها را هم يادش نمي ماند. اينکه طرف شش ماه يا شش سال يا شصت سال معروف بوده است در مقابل تاريخ کره ي زمين عددي نيست. اگر نام حافظ ازبين رفته بود مي توانيم اين را بگوييم. حافظ براي هشت قرن پيش است و الان قرن پانزدهم است. بعضي ها مشهور در آسمان و گمنام در زمين هستند.