اپلیکیشن شبکه سه
دریافت نسخه اندروید

مشاهده محتوا

97-01-05-حجت الاسلام والمسلمين قرائتي – نکاتي پيرامون صله رحم


برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: نکاتي پيرامون صله رحم
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين قرائتي
تاريخ پخش: 05- 01- 97

بسم الله الرحمن الرحيم. اللهم صل علي محمد و آل محمد.
«الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي»
يک مقداري در مورد صله رحم و ديد و بازديد نکاتي را يادداشت کردم براي شما بگويم. اسلام دين ارتباطات است. انواع ارتباطات در قرآن آمده است. ارتباط فرهنگي، اجتماعي، عاطفي، ارتباط اقتصادي، مالي، سياسي، اخلاقي و خانوادگي، اوج اين ارتباطات در ايام نوروز هست که در ايران چند روز فقط براي ديد و بازديد است ولي من اشاره به همه ارتباطات مي‌کنم.
اول ارتباط فرهنگي و ايماني؛ که قرآن با کمال صراحت مي‌فرمايد: «فَسْئَلُوا أَهْلَ‏ الذِّكْرِ» (نحل/43) چيزي را نمي‌دانيد بپرسيد و خجالت نکشيد. در حديث داريم دو رقم حماقت داريم. يکي حماقت عاقلانه، يکي حماقت احمقانه، دو رقم حياء داريم. «الْحَيَاءُ حَيَاءَانِ حَيَاءُ عَقْلٍ وَ حَيَاءُ حُمْقٍ» (كافي، ج 2، ص 106) حياء عقل اين است که انسان خجالت بکشد و حرف زشت نزند و کار زشت نکند. اين حياء خوب است. حياء احمقي و حياء بد اين است که آدم بخواهد چيزي را بپرسد و بگويد: رويم نمي‌شود. در ذهنم هست، از امام دهم حديثي است که اگر کسي لحظاتي را براي ياد گرفتن تأمل نکند و بگويد: خجالت مي‌کشم بپرسم، اگر چند لحظه عارت شد که چيزي را بپرسي و ياد بگيري، آنوقت بايد يک عمري عارت شود که چرا نمي‌داني. لحظاتي عار ياد گرفتن را قبول کنيد تا عمري عار نمي‌دانم را قبول نکنيد.
ارتباط اجتماعي؛ قرآن مي‌فرمايد: «اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا» (آل‌عمران/200) ارتباطات اجتماعي که در رأسش ارتباط با اولياي خداست. ارتباط عاطفي، در قرآن چهارمرتبه فرموده: «و بالوالدين احسانا» نمي‌گويد: «و بالوالدين انفاقا» به پدر و مادر پول بده! مي‌گويد: محبت کن. خيلي وقت‌ها پدر و مادرها نياز به پول بچه‌شان ندارند. اما محبت مي‌خواهند.    
ارتباط مالي؛ قرآن مي‌فرمايد: «وَ الَّذِينَ فِي أَمْوالِهِمْ‏ حَقٌ‏ مَعْلُومٌ، لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُوم‏» (معارج/24) امام فرمود: غير از زکات بايد پولهاي ديگر هم داد. در دعاي ماه شعبان داريم «و ارزقني مواساة من قتلت عليهم رزقک» خدايا توفيق بده که به آنهايي که وضع ماليشان خوب نيست، کمک کنم.
ارتباط فکري؛ در قرآن مکرر از مشورت آمده است. مشورت يعني ارتباط فکري.
ارتباط سياسي؛ قرآن مي‌فرمايد: «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم‏» (نساء/59) اولي الامر رهبران معصوم هستند. ارتباط مکتبي، «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ‏ إِخْوَةٌ» (حجرات/10) همه اهل ايمان با هم برادر هستند.
ارتباط اخلاقي؛ خدا به پيغمبرش مي‌گويد: «وَ إِنَّكَ لَعَلى‏ خُلُقٍ‏ عَظِيمٍ» (قلم/4) تو داراي خلق بزرگي هستي، بعد به ما گفته: از اين ياد بگيريد. «لَقَدْ كانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ‏ اللَّهِ‏ أُسْوَةٌ حَسَنَة» (احزاب/21) پيغمبر الگوي شما باشد و پيغمبر داراي خلق عظيم است.
ارتباط با خانم و همسري؛ بارها در قرآن مي‌فرمايد: معروف باشد. يعني عرفي باشد. يعني کار خلاف عرف نکنيم. «عاشِرُوهُنَ‏ بِالْمَعْرُوف‏» (نساء/19) ارتباط با فرزند، در قرآن چهار مرتبه «يا بنيَّ» آمده است. ارتباط کوچکترها با بزرگترها، چهار مرتبه «يا أبت» هست، چهار مرتبه «يا بُنيَّ» هست. روابط بايد روابط صميمي باشد. با همسايه‌ها «وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ» (نساء/36) اسلام دين ارتباطات است. ما در روايات يک بابي داريم «باب العشره» يعني چطور با مردم معاشرت کنيم؟ همه دين ما ارتباطات است. توحيد يعني ارتباط با خدا، نبوت و امامت يعني رابطه با رهبران معصوم، بسياري از دستورهاي اسلام ريز شده، نخ نخ شده که چگونه با مردم معاشرت کنيم و برخوردها هم خيلي اثر گذار است. حديثي ديدم کساني که با برخورد و اخلاق و رابطه مسلمان شدند، آمارشان بيش از کساني است که با استدلال و سخنراني و استدلال عقلي مسلمان شدند. به ما گفتند: «كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ‏ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ‏» (كافي، ج 2، ص 78) با رفتار و اخلاق ديگران را جذب کنيد.
اوج اين ارتباطات در ايام عيد است که من مقداري از روايات را براي شما مي‌خوانم. قرآن در مورد ارحام صريحاً آيه آورده و اين صلح رحم آثاري هم دارد. اول اينکه صله رحم را خدا کنار خودش گذاشته است. فرمود: «وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ‏ بِهِ وَ الْأَرْحامَ» (نساء/1) پروا کنيد و براي خداوند حريم قائل شويد. بعد فرموده: فاميل هم همينطور. در قرآن «و بالوالدين احسانا» کنار توحيد است. مي‌گويد: «أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ‏» بعد مي‌گويد: «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً» (اسراء/23) احسان به پدر و مادر کنار خدا و کنار توحيد قرار گرفته است. ارحام کنار خدا قرار گرفته است. «وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ‏ بِهِ وَ الْأَرْحامَ»
قرآن يک آيه دارد مي‌گويد: «لا يُكَلِّفُ‏ اللَّهُ‏ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» (بقره/286) يک آيه داريم «لا يُكَلِّفُ‏ اللَّهُ‏ نَفْساً إِلَّا ما آتاها» (طلاق/7) دو آيه داريم. «لا يُكَلِّفُ‏ اللَّهُ‏ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها» يعني هرچه جان داري. «لا يُكَلِّفُ‏ اللَّهُ‏ نَفْساً إِلَّا ما آتاها» يعني هرچه پول داري. چقدر پول داري، چقدر جان داري. وظيفه افراد فرق مي‌کند. در جاي ديگر قرآن مي‌فرمايد: «عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ‏ وَ عَلَى‏ الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ» (بقره/236) وضعت خوب است بايد بيشتر خرج کني. وضعت بد است، حتي اگر کسي هيچي ندارد، داريم صله رحم کنيد حتي به سلام.
امام باقر(ع) مي‌فرمايد: بستگان پيغمبر را بايد با مودت مراعات کرد. «إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى» (شوري/23) ارتباط ما با پيغمبر و اهل‌بيتش مودت است. ارتباط پيغمبر با ما رحمت است. ارتباط ما با پيغمبر مودت است. عجب کلمات جان داري و چقدر اين کلمات بار دارد. رابطه پيغمبر با امت رحمت است، «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعالَمِينَ‏» (انبياء/107) پيغمبر نسبت به کل هستي‌ رابطه‌اش رحمت است. رابطه مردم با پيغمبر، مي‌گويد: مزد پيغمبري من، مزد رسالت من «الا المودة» پيغمبر با مردم رحمت و مردم با پيغمبر مودت. قرآن در مورد صله رحم مي‌فرمايد: «يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» (رعد/21) دو آيه داريم در مقابل هم، يکي هم مي‌فرمايد: «وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» (بقره/27) «يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» يعني آنجايي که خدا دستور داده اتصال برقرار مي‌کنيم. «وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» يعني آنجايي که گفته: ارتباط برقرار کنيم ما نخ را قيچي مي‌کنيم. ما مفتخر هستيم که بعد از پيغمبر دستمان را در دست اميرالمومنين و دست اهل‌بيت گذاشتيم. افتخار مي‌کنيم. ولي آنهايي که از خدا قيچي شدند، چيزي را نميبينند جز خوراک و پوشاک و مسکن، تلفن، ماشين، خانه، تفريح! آنهايي که اهل نماز نيستند، رابطه‌شان با خدا قيچي شده است. رابطه‌شان با پيغمبر و اهل‌بيت قيچي شده است. اهل توسل و زيارت و اينها نيستند. فقط رابطه قوي اينها با شکمشان است. مي‌گويد: الحمدلله امروز صبح فلان صبحانه را خورديم. امروز ناهار فلان غذا را خورديم. رابطه‌اش با شکمش خوب است ولي با روحش قطع شده است. خيلي بايد مواظب باشيم، اصل ما روح ما است. در جسم حيوان‌ها از ما جلوتر هستند. در خوردن گاو پنج امتياز بر ما دارد. گاو بيشتر مي‌خورد، راحت‌تر مي‌خورد. سرخ کردن و پوست کندن و ظرف شويي ندارد. اگر انسان تن باشد که گاو جلوتر است. اگر انسان به پرواز باشد که پرنده‌ها بيش از هر انساني مي‌پرند. اگر انسان به لباس باشد که پوست بعضي حيوان‌ها خيلي گرانتر از پارچه‌هايي است که مي‌پوشيم. حيوان‌هايي هستند که نيم متر از پوستشان به اندازه سي تا از کت و شلوارهاي ما قيمتي است. انسانيت ما با عقل و علم ما است. انسانيت ما به روح ماست و نبايد از آنها غافل باشيم.
اگر کسي به فکر بدنسازي هست به فکر روحسازي خودش هم باشد. ممکن است در بدنسازي موفق شده باشد اما روحش ضعيف باشد. سر يک کلمه زنش را طلاق مي‌دهد. سر يک کلمه با رفيقش قهر مي‌کند. سر يک کلمه شيشه مي‌شکند. روح خيلي ضعيف است. امام ديد يک کسي ساختمان بلندي مي‌سازد. يک نگاهي به ساختمان کرد و فرمود: «رَفَعَ الطِّينَ وَ وَضَعَ‏ الدِّينَ‏» (مستدرك‏الوسائل، ج 3، ص 467) يعني گل‌ها را بالا برده، خشت و آجر را بالا برده است. طين يعني گل، گل را بالا برد ولي دين را پايين آورد. اينکه انسان بتواند بر نفسش، بر خودش، بر اخلاقش و همه کارهايش عدالت کند.
اينجايي که «وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» را مي‌گويد، پشت سرش مي‌گويد: «وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُون‏» اگر قيچي شديم فساد مي‌کنيم. آنجايي که خدا گفته: متصل باش، ما متصل نشويم، «وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ» خيلي روشن است. آل سعود در مکه «وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» خدا در قرآن گفته: «إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى» اين يعني دستتان را در دست اهل‌بيت بگذاريد. چون اين قيچي شده هيچ چيزي جبران اين کار را نمي‌کند. در مکه جمعيت ميليوني است. زير پا نفت است. روي پا کعبه است. همه مردم مسلمان هم بايد رو به کعبه نماز بخوانند. همه پولدارهاي دنيا هم هستند. پيشنماز هم حافظ قرآن است. بزرگترين نماز جماعت‌هاي دنيا، نماز جماعت مسجد الحرام است. قرآن گفته: «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر» (عنکبوت/45) نماز جلوي فحشاء و منکر را مي‌گيرد. نماز مسجد الحرام جلوي کدام فحشاء و منکر را گرفته است؟
بزرگترين منکر کشتن مسلمان‌هاست. دهها سال است در لبنان و فلسطين، انواع جاهاي مختلف مسلمان‌ها کشته مي‌شوند. نماز مسجد الحرام جلوي کدام منکر را گرفته است؟ اينجا دو راه بيشتر نداريم. يا بايد بگوييم: خدا دروغ گفته است. نعوذ بالله! چون خدا در قرآن قول داده نماز بايد جلوي منکر را بگيرد. اگر بدانيم نماز هست جلوي منکر گرفته مي‌شود. يا بايد بگوييم: خدا دروغگو است و يا بايد بگوييم: نماز يک گيري دارد. خدا که دروغ نمي‌گويد. «وَ مَنْ أَصْدَقُ‏ مِنَ اللَّهِ قِيلًا» (نساء/122) چه کسي راستگوتر از خدا؟ نماز گير است. همه قرائتشان خوب است. هفتصد بلند دارد که همه سالم هستند. پيشنماز حافظ قرآن است. معلوم مي‌شود «وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» رابطه با اهل‌بيت قطع شده است. اگر پيشنماز حضرت مهدي(ع) باشد جلوي فحشاء و منکر گرفته مي‌شود. «يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» دو آيه داريم که در مقابل هم هستند. اين نخ باشد يا اين نخ قيچي شود. اگر نخ قيچي شود پشت سر «وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَل‏» مي‌فرمايد: «وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ». در زمين فساد ميشود. الآن هرجاي دنيا فتنه هست، وقتي بررسي مي‌کنيد مي بينيد دست سعودي هم در آن هست. نماز هم مي خوانند و قرآن هم حفظ هستند.
مسأله‌ي ارتباطات، ارتباطات بايد الهي باشد. «الحب في الله و البغض في الله» صله رحم چند فايده دارد. يکي اينکه کسي که صله رحم مي‌کند محبوب خداست. اينها همه در احاديث آمده است. محبوب نزد مردم است. رزق انسان زياد مي‌شود. فقر را برطرف مي‌کند. عمر انسان اضافه مي‌شود. آبادي شهرها در اثر صله رحم است. روز قيامت حساب انسان آسان مي‌شود. انسان از گناه پاک مي‌شود. از مرگ‌هاي تلخ نجات مي‌يابد. انبساط خاطر، رشد عقل، رشد محبت، منتهي اين صله رحم بايد بار داشته باشد.
يکوقت در هواپيما نشستم از من پرسيد: چاي مي‌خوري يا قهوه؟ گفتم: چاي در خانه هم هست. قهوه بياوريد! اگر بناست صله رحم ديد و بوس و آجيل و شيريني و شام باشد، اينها يک پوست است. زير اين پوست بايد يک کارهاي ديگر هم بشود. من اين را پارسال هم گفتم، امسال هم تکرار کنم. ما تقريباً پنج ميليون دانشجو داريم. يک ميليون هم معلم داريم. شش ميليون فرهنگي داريم. طلبه‌ها و اساتيد دانشگاه را حساب نمي‌کنيم. يک ميليون معلم و پنج ميليون دانشجو داريم. اکثر اينها مسافرت مي‌روند. اگر هر معلم و دانشجو به بچه‌هاي    فاميل بگويد: دو روزي که من اينجا آمدم، اگر در درسها مشکل داريد، هرجا را متوجه نشديد بگوييد من کمک کنم. اگر در دو سه روز اين معلم يک خدمت فرهنگي به بچه‌هاي فاميل بکند، نتيجه‌اش اين مي‌شود که ارديبهشت صدها هزار بچه که ممکن بود رفوزه شوند، قبول مي‌شوند. چند صد ميليارد به نفع آموزش و پرورش است.
يک جواني در مورد انقلاب شبهه دارد. شبهه‌اش را گوش بدهيم اگر بلد بوديم پاسخ بدهيم، بلد نبوديم تلفن کنيم. به يک اسلام شناس بگوييم: يک پسرعمو دارم در صله رحم يک چنين اشکالي دارد. اگر اشکالش حق است قبول کنيد. مرد آن است که حق را قبول کند. اگر اشکالش حق نيست بگو: جواب شما اين است. يک شبهه را از فاميل برطرف کنيد. براي دختر دم بخت که خواستگار ندارد، دلالي کنيد.
امام در ذيل آيه «مَنْ‏ يَشْفَعْ‏ شَفاعَةً حَسَنَةً» (نساء/85) مي‌فرمايد: بهترين واسطه‌گري‌ها اين است که آدم براي دخترها داماد پيدا کند و براي پسرها همسر پيدا کند. در فاميل چهار نفر پولدار هستند و چهار نفر فقير هستند. چهار تا پولدارها وقتي صله رحم مي‌شوند، بيايند يک مشکلي را از فقير حل کنند. به ما گفتند: عيد قربان پول نداريد با هم جمع شويد يک گوسفند بخريد. گاهي يک نفري نمي‌شود ولي اگر با هم جمع شويم قصه حل مي‌شود. اين رفت و آمدها بايد برکت داشته باشد. ما به زبان تبريک مي‌گوييم. ما که به خدا مي‌گوييم: «حول حالنا» خدا مي‌گويد: بله، من «حول حالنا» هستم. به شرطي که «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِم‏» (رعد/11) تو هم حَوّل من هم حَوّل. خدا مي‌گويد: اگر مي‌خواهي من حال تو را خوب کنم، خودت هم حالت را خوب کن. گامي براي جل مشکلات فاميل برداريم. حل مشکلات منطقه، حل مشکلات روستا، مشکل علمي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي. اين رفت و آمدها بايد برکت داشته باشد.
آدم‌هايي که به درد مي‌خورند، عمرشان خيلي با برکت است، در زندان کتاب نوشتند. بعضي از کتابهاي درسي مثل لمعه در زندان نوشته شده است. امام خميني(ره) در ترکيه در حال تبعيد يک دور فقه تحريرالوسيله را نوشت. ما مي‌توانيم از اين ايام استفاده کنيم. بخاطر بي دقتي در ايام عيد پليس آمار مي‌دهد که امسال سيزده هزار کشته و سي و سه هزار مجروح داديم. اين نتيجه صله رحم بي احتياط است. هرچه در عيد لذت برده آخر همه تلخ مي‌شود. از هلال احمر در جاده يک تشکر کنيم. بالاخره آنها هم دوست داشتند سال تحويل کنار خانواده باشند. ترمز کن و تشکر کن. از کساني که در بيمارستان هستند، بايد تشکر کرد. خودمان مي‌توانيم خودمان را مبارک کنيم. به شرط اينکه بخواهيم و فکر کنيم چطور مي‌شود مبارک شود.
آيت الله مکارم 45 سال پيش مرجع نبود ولي از اساتيد درجه يک بود. گفت: تعطيلات حوزه زياد است و ما هم حريف نمي‌شويم. خودمان يک خرده تعطيلات را قيچي کنيم. چهارشنبه شب که حوزه تعطيل مي‌شود، يک ساعت و نيم، پنج شنبه صبح هم يک ساعت و نيم، دو تا يک ساعت و نيم بنشينيم از اين تعطيلات هفته‌اي سه ساعت کم کنيم، نتيجه‌اش اين شد که يک دوره تفسير نمونه بيرون آمد، 27 جلد است که حدود صد بار چاپ شده است و به چند زبان دنيا هم ترجمه شده است. يک مقدار از تعطيلات کم کنيم. نشستيم ظهر شده، تا صداي اذان بلند شد، بلند شويم نماز بخوانيم. نگذاريم نماز ما قضا شود يا به تأخير بيافتد. صدقه مي‌دهيم براي رفع بلا از همه مسافرها بدهيم. چون ممکن است خداي نکرده يک مسافر در ذهنش نباشد صدقه بدهد و گرفتار حادثه شود. ما مي‌توانيم خودمان را کوثر نکنيم. خودمان را مبارک کنيم. از خدا بخواهيم و خدا هم کمک ما مي‌کند.
خدايا هر نعمتي به ما داده‌اي در راه رضاي خودت مبارک قرار بده. باران رحمتت را بر ما نازل کن و همه مشکلات امت ما را حل بفرما.
«والسلام عليکم و رحمة الله»
قرائت صفحه 269 قرآن کريم، آيات 15 تا سوره مبارکه نحل؛
«وَ أَلْقى‏ فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ‏ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَ أَنْهاراً وَ سُبُلًا لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ «15» وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ «16» وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ «19» أَ فَمَنْ يَخْلُقُ كَمَنْ لا يَخْلُقُ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ «17» وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لا تُحْصُوها إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ «18» وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لا يَخْلُقُونَ شَيْئاً وَ هُمْ يُخْلَقُونَ «20» أَمْواتٌ غَيْرُ أَحْياءٍ وَ ما يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ «21» إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَالَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَ هُمْ مُسْتَكْبِرُونَ «22» لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما يُسِرُّونَ وَ ما يُعْلِنُونَ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ «23» وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ ما ذا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ «24» لِيَحْمِلُوا أَوْزارَهُمْ كامِلَةً يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ مِنْ أَوْزارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلا ساءَ ما يَزِرُونَ «25» قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللَّهُ بُنْيانَهُمْ مِنَ الْقَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ أَتاهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ «26»
ترجمه: و خداوند در زمين كوههايى استوار افكند تا زمين شما را نلرزاند و نهرهايى و راههايى (قرار داد) تا راه يابيد. و نشانه‏هاى ديگرى (در زمين قرار داد) وآنان به وسيله ستاره راه مى‏يابند. پس آيا آنكه مى‏آفريند همانند كسى است كه نمى‏آفريند؟ پس آيا ياد نمى‏كنيد و پند نمى‏گيريد؟ و اگر بخواهيد نعمت‏هاى خدا را بشماريد، نمى‏توانيد شماره كنيد. همانا خداوند آمرزنده‏ى مهربان است. و خداوند آنچه را پنهان مى‏كنيد وآنچه را آشكار مى‏سازيد مى‏داند. و كسانى را كه بجاى خدا مى‏خوانند، هيچ چيز نمى‏آفرينند وخود نيز آفريده شده‏اند. آنها مردگانند نه زندگان، ونمى‏دانند چه وقت برانگيخته خواهند شد. معبود شما معبودى است يگانه، پس كسانى‏كه به آخرت ايمان ندارند دل‏هايشان به انكار خو كرده و همانان مستكبرند. البتّه وبى‏گمان، آنچه را پنهان مى‏كنند و آنچه را آشكارا مى‏نمايند، خداوند مى‏داند. همانا او مستكبران را دوست ندارد. و هرگاه به آنان گفته شد: پروردگارتان چه نازل كرده؟ گفتند: افسانه‏هاى پيشينيان. آنان بايد در روز قيامت، هم بار گناهان خود را به تمامى به دوش كشند و هم بخشى از بار گناهانِ كسانى‏كه بدون علم آنان را گمراه مى‏نمايند. بدانيد كه چه بد بارى را برمى‏دارند. همانا كسانى كه قبل از ايشان بودند (نيز) مكر ورزيدند، پس قهر خداوند به سراغ پايه‏هاى بناى آنان آمد، پس سقف از بالاى سرشان بر آنان فرو ريخت و از آنجا كه انديشه‏اش را نمى‏كردند، عذاب الهى آمد.