![]()
برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: راه‌هاي رفع موانع محبت و افزايش رزق
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين عباسي ولدي
تاريخ پخش: 18-04-99
شريعتي: بسم الله الرحمن الرحيم، اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
من بي تو دمي قرار نتوانم کرد *** احسان تو را شمار نتوانم کرد
گر بر تن من زبان شود هر مويي *** يک شکر تو از هزار نتوانم کرد
سلام مي‌کنم به همه بينندگان عزيز، به سمت خداي امروز خيلي خوش آمديد. انشاءالله هرجا هستيد خداي متعال پشت و پناه شما باشد. حاج آقاي عباسي سلام عليکم و رحمة الله، خيلي خوش آمديد.
حاج آقاي عباسي: بنده هم عرض سلام و ادب دارم خدمت همه بينندگان عزيز، اميدوارم هرجاي اين کره خاکي هستيد، دلتان شاد و لبتان خندان و قلبتان پر از معرفت و محبت خدا و اهل بيت باشد.
شريعتي: اين چند هفته در مورد محبت صحبت کرديم، پيام‌هاي زيادي بود از طرف مخاطبين که ابتدا به پيام‌ها بپردازيم و بعد وارد بحث شويم.
حاج آقاي عباسي: امروز بايد از مخاطبين شروع کنيم، از منتقديني تشکر مي‌کنم که خيلي راحت با من حرف مي‌زنند. تعارف در خيلي جاها بد است. ولي در مواردي که درگير با زندگي‌هاست بدتر است و باعث مي‌شود مباحث کاربردي نشود و وقت من و بيننده تلف شود. به همين دليل تشکر مي‌کنم از منتقديني که ايرادها را صادقانه مطرح مي‌کنند و من استقبال مي‌کنم. چون رويکرد بحث را با توجه به حجم انتقادها مديريت کنم. هفته گذشته انتقادها بيشتر از هفته‌هاي گذشته بود. هفته گذشته با يک سؤال مواجه شديم. با وجود مشکلات متعددي که در خانواده‌ها وجود دارد مگر مي‌شود باز هم رابطه عاطفي و محبتي به همان گرمايي که توصيف مي‌کنيد برقرار شود و کم نشود؟ به صورت خاص در پيامک‌ها به مشکلات اقتصادي بيشتر تأکيد شده بود و به همين دليل ما به صورت خاص در مشکلات اقتصادي صحبت کرديم و حرف‌هايي زديم. محور انتقادهايي که حجمش زياد بود اين بود که شما نفستان از جاي گرم بلند مي‌شود. با زبان‌هاي مختلف گفته بودند که درد نچشيده‌ايد!!! چهار نکته با منتقدين عزيز در ميان بگذارم، آنهايي هم که انتقاد نداشتند هم مشارکت مي‌کنند. از اين گفتگوي دو طرفه حتماً برکتي ايجاد مي‌شود که نفعش به همه مي‌رسد.
نکته اول اين است که به هيچ وجه وضعيت اقتصادي که شما از آن گله داريد را در حد مردم نمي‌دانم، بدون ترديد مثل شما از مسئولين گله‌مند هستم. اميدوارم خدا مسئولين کم‌کار را هدايت کند و مثل مسئوليني بکند که شب از روز نمي‌شناسند. نکته دوم اينکه به عنوان کسي که در برنامه‌اي صحبت مي‌کند که اسم برنامه سمت خدا هست، حواسم بايد باشد در چه برنامه‌اي هستم. همينجا از هرکسي که اين اسم را براي برنامه انتخاب کرده تشکر مي‌کنم. همه انبياء و اولياء و ائمه آمدند و انگشت اشاره‌شان به اين سمت است. من در برنامه‌ي سمت خدا آمدم، در دين همين خدا براي غلبه بر مشکلات اقتصادي راه‌هايي گفته شده است. تلاش، کوشش، کار. سمت خدايي که من مي‌شناسم مي‌گويد: اگر ديدي با تلاش و کوشش اتفاقي که بايد در زندگي‌ات نمي‌افتد نا اميد نشو، خدا هست. فکر نکن اگر توان جسمي‌ات و کاري‌ات به اندازه‌اي است که مي‌تواني اين مقدار مبلغ کسب کني و براي زندگي تو کفاف نمي‌دهد، فکر نکن آخر دنياست. دنيا جهان را صاحبي باشد خدا نام! يک قانون‌هايي در اين عالم وجود دارد که دست همان خدايي است که رزق ما دست اوست. من دارم در اين وضعيت به پدر بزرگواري که نگران رزقش هست مي‌گويم: نا اميد نشو! چشم اميدت به همان باشد. او مي‌گويد: صداقت داشته باش. خوش اخلاق باش، حواست باشد به اينکه به خانواده نيکي کني، محبت کن کليد رزق دست من است و هروقت صلاح باشد باز مي‌کنم.
فرض کنيد در وضعيت کرونايي، در يک کشوري مواد ضد عفوني و ماسک کم است. يک نفر در تلويزيون مي‌گويد: نگران نباشيد با همين موادي که در خانه داريد مي‌توانيد مواد ضد عفوني کننده توليد کنيد. نگران ماسک نباشيد. آيا درست است به اين فرد گفته شود که در اين وضعيت آمدي از ماده ضد عفوني کننده خانگي و ماسک خانگي صحبت کني؟ اتفاقاً الآن وقتش است. در اين وضعيت که تو بخاطر تنگناي اقتصادي داري عاطفه و محبت را از خانه کم مي‌کني بيا از خدايي که برايش نماز مي‌خواني حرف‌هايي بزنم که اميد به گشايش را در زندگي تو زياد مي‌کند.
ما از خدا بايد بخواهيم که در زندگي ما گشايش ايجاد شود و ترديدي نيست، خدايا رزق حلال و واسع را در زندگي ما بياور و هيچ مردي را شرمنده زن و بچه‌اش نکن. به ما گفتند: بخواه. اما آن کسي که در زندگي‌اش تنگنا دارد اگر چنين دعايي کرد و خدا به او گفت: من به تو سرمايه‌هايي دادم، از اين سرمايه‌ها چقدر استفاده کردي؟ من به تو محبت فرزند دادم، کم سرمايه‌اي است؟ محبت همسر دادم، کم سرمايه‌اي است؟ از اين محبت چقدر استفاده کردي؟ گفتم: اين را ابراز کن. توان محبت کردن را به تو دادم و گفتم: با اين محبت وقتي کار مي‌کني به عنوان سرمايه و به کار مي‌زني و خوش اخلاق مي‌شوي با خانواده، من بخاطر اين در رزق را به روي تو باز مي‌کنم. چرا تو مي‌خواهي آن چيزي که نداري را طلب کني، بدون اينکه از آن چيزي که داري درست استفاده کني. بياييم تصميم بگيريم اين کار را انجام بدهيم و از سرمايه‌اي داريم استفاده کنيم. فرض کنيد پدر يا مادري بچه‌اش را دوست نداشته باشد، چه حسي در خانواده‌ها هست.
نکته ديگر اينکه ما هم در اين عالم آمديم با نگرشي که دين به ما داده، داريم امتحان مي‌شويم و هرکسي يه جور است و يکي از گلوگاه‌هاي امتحان رزق است و اين تصريح اميرالمؤمنين است. تا غني به سپاسگزاري و فقير به شکيبايي امتحان شود. اين دوره‌ها موقت است و مي‌گذرد. طوري بايد در اين امتحان‌هاي زندگي کنيم که اگر به گذشته برگشتيم بگوييم: خدايا شکرت، سخت گذشت ولي پيش تو سربلند شديم. آقاي پولدار، آقاي صاحبخانه‌اي که يکي دو تا خانه داري، آقاي کارفرما، شما هم در اوج غنا و ثروت خود امتحان مي‌شويد و فقط فقرا نيستند که امتحان مي‌شوند. شمايي که مي‌توانيد صد هزار تومان از اجاره خانه کم کنيد بدون اينکه مشکلي براي شما ايجاد شود. اما آن کارگري که سخت کار مي‌کند، صد هزار تومان بخش قابل توجهي از زندگي‌اش است. من هم دارم با ثروتم امتحان مي‌شوم. آقاي کارفرمايي که دو سه ميليون حقوق به کارگر مي‌دهي و با ثروتي که داري اگر کارگر کار نکند و فقط حقوق بگيرد، اين دو سه ميليون که مي‌دهي، هيچ چيزي از شما کم نمي‌کند. دو سه ميليون براي شما چيزي نيست ولي زندگي اين کارگر را نجات مي‌دهد. آقاي طلبکاري که مي‌تواني سه ماه آينده طلب خود را وصو کني و اگر بگيري در بانک مي‌گذاري، مي‌داني اگر فرصت بدهي اين کسي که در تنگناي اقتصادي هست نجات مي‌دهي؟ ما اگر بپذيريم در حال امتحان هستيم «أَ حَسِبَ النّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ» (عنكبوت/2) همه داريم امتحان مي‌شويم، فقير با فقرش و پولدار با پولش و خيلي وقت‌ها پولدار بيشتر از فقير در امتحان رد مي‌شود. اگر به اين اتفاق در زندگي خوب نگاه کنيم که همه داريم امتحان مي‌شويم، حواسمان هست در مسير امتحان بندگي کنيم و خدا خدايي‌اش را بلد است.
پدرها و پدربزرگ‌هاي ما در تنگناهاي اقتصادي هميشه مي‌گفتند: توکلت به خدا باشد. بعد با همين توکل بر خدا زندگي مي‌کردند. اگر پدرم در زندگي به دلهره مي‌افتاد، پدربزرگم روي شانه‌اش مي‌زد و مي‌گفت: پسرجان خدا هست، توکلت به خدا باشد. نوه‌ها فيلم برداري مي‌کردند و مي‌ديدند. بچه‌ها دلگرم مي‌شوند با دلگرمي دادن شما. هرجا احساس کرديم يأس دارد در زندگي ما مي‌آيد، حتماً رد پاي شيطان را آنجا ببينيم. ابزار شيطان يأس است براي غافل کردن ما از بندگي که مراقبت باشيم در اين دام گرفتار نشويم.
شريعتي: نقدهايي که بهانه شد براي شنيدن نکته‌هايي که تذکر آن هر هفته هم که باشد خالي از لطف نيست. يکي از خلأهاي خيلي جدي زندگي‌ها در جلسه گذشته اشاره کرديد که محبت هست. امروز هم ادامه بحث شما را خواهيم شنيد.
حاج آقاي عباسي: گفتيم کساني که دچار تنگناي اقتصادي هستند حواسشان باشد، وجود محبت و رابطه عاطفي شديد در خانه باعث مي‌شود توان ما زياد شود ولي ما به حکم اينکه مسلمان هستيم و به خدا اعتقاد داريم نبايد در تنگناي اقتصادي از سنت‌هاي معنوي غافل شويم. سنت‌هاي معنوي در دو کلمه هست. مسلمان، موحد، کسي که به خدا معتقد است، طبق آيات قرآن معتقد است قانون عالم دو دو تا چهارتاي مادي نيست، فراتر از اين قانون‌هاي معنوي وجود دارد که حساب و کتابش دست خداست ولي قاعده‌هايش را به ما ياد داده است. گفتيم: الآن تنگنا وجود دارد و اينجا داريم امتحان مي‌شويم برويم سراغ قاعده‌هاي توحيدي و معنوي که به ما گفتند: اين کارها را بکنيد در کنار کوشش و تلاش رزق الهي به سمت شما بيايد. صداقت، خوش اخلاقي با خانواده، نيکي کردن با خانواده. پيامبر (ص) مي‌فرمايد: «الرِّزْقُ أَسْرَعُ إِلَى مَنْ يُطْعِمُ الطَّعَامَ مِنَ السِّكِّينِ فِي السَّنَامِ» روزي کسي که اطعام مي‌کند سريعتر از فرو رفتن چاقو در کوهان شتر است. کوهان شتر چربي است، چاقو را بزني راحت مي‌رود، ولي زودتر از اين رزق کسي مي‌آيد که اطعام مي‌کند.
قرباني اول ماه که برنامه سمت خدا دارد، خيلي کار خوب و زيبايي است. ده هزار بسته منتشر شده و هر ما اين اتفاق مي‌افتد. ما حتي معامله‌ي دنيايي هم با خدا بکنيم، خدا باز کرده که من دنياي تو را تأمين کنم، تو هم فکر دنياي بقيه باش. اينکه ماهي يک پرس غذا به يک نفر بدهيد، حتي نان و پنير خالي، حتي نان خالي، به فردي که کنار خيابان است، اين نان را حتي نذري هم بدهم، خوشحال مي‌شود. توانايي من کم است، از اين کم هم استفاده کنم. دادن يک نان هم اطعام است. يکي از چيزهايي که در روايت آمده امانتداري است، حواسمان باشد امانت مي‌گيريم، کتاب است، ظرف است. دعا براي برادران ديني، در روايت داريم براي برادرانت دعا کن پشت سرشان، اين رزق را به سمت تو سرازير مي‌کند. امام صادق(ع) سه بار فرمودند. گاهي در مشکلات فقط به فکر خودمان هستيم. در ماه رمضان دعا مي‌خوانيم «اللهم اقض دَين کل مدين» همه حواسمان به هم باشد. خيلي وقت‌ها براي حل مشکلات خودمان توصيه مي‌کنند براي کساني دعا کنيم که همين مشکل را دارند. خدايا همه گرسنه‌ها را سير کن! اين وسعت روح آدم را نشان مي‌دهد. در دعا هم خودخواه نيست. هزينه ندارد که در خانه کريم رفتم، به همه دعا کنم. يکي از چيزهايي که توصيه شده دائم الوضو بودن است. يک نفر خدمت رسول خدا آمد و عرض کرد دوست دارم رزق من وسيع باشد. حضرت فرمودند: هميشه طهارت داشته باش که اين کار باعث فراواني رزقت مي‌شود. صله رحم، در حد يک تماس گرفتن هم صله رحم است تا رفت و آمد. از چيزهايي است که صراحتاً در روايات ما متصل شده به فراواني رزق، در روايت داريم رسول خدا فرمود: کسي که شاد مي‌شود از اينکه عمرش طولاني شود و رزقش وسعت يابد تقوا پيشه کند و صله رحم بجا بياورد.
در کافي شريف، جلد 2 صفحه‌ي 155 آمده است، رسول خدا فرمودند: گروهي اهل فسق و فجور هستند و نيکوکار نيستند، اما صله ارحام دارند. «فَتَنْمِي أَمْوَالُهُمْ وَ تَطُولُ أَعْمَارُهُمْ» بخاطر اين عمرهايشان طولاني مي‌شود و اموالشان رشد مي‌کند. «إِنَّ الْقَوْمَ لَيَكُونُونَ فَجَرَةً وَ لَا يَكُونُونَ بَرَرَةً» نيکوکار نيستند ولي صله رحم مي‌کنند، عمرشان طولاني و اموالشان با برکت است. حضرت مي‌گويد: اگر اينها «فَكَيْفَ إِذَا كَانُوا أَبْرَاراً بَرَرَةً» اهل نيکوکاري بودند چه مي‌شد؟ بعضي وقت‌ها ما به اندازه تبريک عيد هم زورمان مي‌آيد، اين هم صله رحم محسوب مي‌شود. الهي خداوند زودتر اين ويروس را ببرد، دلهره ما را از بين ببرد. ما دلهره‌ي اربعين را داريم، بخاطر اين ويروس هي از همديگر مي‌پرسيم که اربعين امثال چه مي‌شود؟ يکي از چيزهايي که رزق و روزي را زياد مي‌کند زيارت امام حسين است. امام باقر(ع) فرمودند: به شيعيان ما دستور بدهيد که به زيارت امام حسين(ع) بروند و به زيارت قبر حسين (ع) بروند که زيارتش رزق را زياد و مايه طولاني شدن عمر و دفع بدي‌ها مي‌شود. اگر توفيقش نيست که زيارت برويم، در خانه اين را تبديل به يک فرهنگ کنيم و بچه‌ها ياد بگيرند قصه امام حسين(ع) يک قصه متفاوتي است.
اي رحمت عام يا أباعبدالله *** اي ذکر مدام يا أباعبدالله
حالا که نشد حرم بيايم آقا *** از دور سلام يا أباعبدالله
السلام عليک يا أباعبدالله! قصه‌ي امام حسين متفاوت است. مورد بعدي مدارا است. پيامبر (ص) فرمودند: در مدارا، تحمل کردن و همراهي کردن، سخت نگرفتن، خانم‌ها فکر نکنيد کمک به اقتصاد خانواده به کار کردن شما در بيرون بستگي دارد. مدارا کردن و رفق شما، راه آمدن شما با وضعيت اقتصادي خانواده، کمک کردن به روحيه همسر، از عوامل اصلي رزق در خانه است. يکي از چيزهاي ديگر نماز شب است. پيامبر(ص) نماز شب را مايه افزايش رزق و برکت دانسته است. سحر را از دست ندهيم! گاهي يک چيزهايي را مفت از دست مي‌دهيم. خدا اين در را باز کرده است. در باز را نديدن خيلي بدتر از اين است که در بسته را بزنيم. تا ساعت دو نصف شب فوتبال مي‌بينيد، ده دقيقه قبل از اذان صبح بيدار شو، در خانه خدا را بزن. اذان صبح که مي‌گويند عالم عوض مي‌شود. حافظ مي‌گويد:
آن گنج سعادت که خدا داد به حافظ *** از يُمن دعاي شب و ورد سحرش بود
وضو بگير، در سجاده بنشين و با خدا حرف بزن. بعضي وقت‌ها خدا گره انداخته که با او حرف بزني. دعاي جوشن کبير را علامه مجلسي گفتند: شب‌هاي قدر بخوانيد، هرچه دعاي جوشن کبير در شب قدر خوانده مي‌شود خيرش به علامه مجلسي مي‌رسد ولي واقعيتش اين است که دعاي جوشن کبير فقط براي شب قدر نيست. دعاي جوشن کبير دعايي است که اسم خدا را مي‌خوانيم، لازم نيست همه دعا را بخوانيم، دو بند بخوانيم کافي است. اينها همان معنويتي است که بايد در زندگي بيايد. «يا طبيب من لا طبيب له، يا حبيب من لا حبيب له» من تکيه‌گاه ندارم، تو تکيه‌گاه هرکسي هستي که تکيه‌گاه ندارد. آن کسي که سحر با خدا حرف مي‌زند، «يا انيس من لا انيس له» باور کنيد اگر دنبال آرامش هستيم، براي اينکه دنياي خوبي داشته باشيم راهش همين است که سمت خدا برويم.
فرض کنيد کسي در اين تنگناها نمازش را هم يک خط در ميان مي‌خواند و آن کسي که تنها آرامش بخش دلهاست را از دست مي‌دهد، بعد مي‌جنگد با قطعه‌هاي مختلف زندگي که هرکاري مي‌کند کنار هم جور نمي‌شود. يک پويشي راه بياندازيم، پويش سحرخيزي، بچه مسلمان‌هايي که خدا را قبول دارند و در ارتباط با خدا آرامش را مي‌يابند، يک پويش راه بياندازيم سحر را از دست ندهيم. گاهي يک برنامه را يادآوري مي‌کنيم که فلان ساعت بخش مي‌شود، سحر هم يکديگر را بيدار کنيم.
پرداخت حق مال، خمس، زکات، جز چيزهايي است که برکت و رزق را زياد مي‌کند. خوش به حال آنهايي که همسايه‌هاي خوبي هستند. در روايات از همسايه خوب و همسايه بد خيلي زياد گفته شده است. مخصوصاً در خانه‌هاي آپارتماني، طرف تازه صاحب بچه شده، بچه شب‌ها گريه مي‌کند، همسايه تذکر مي‌دهد که ما خواب نداريم. خوب اين بنده خدا چه کار کند؟ مگر خودت بچه نداشتي؟ از آن طرف صداي تلويزيون زياد است، خوب ساعت يازده شب است، همسايه مي‌خواهد بخوابد. «حسنُِ الجوار يزيد في الرزق» همسايه خوب کسي است که مايه آرامش همسايه‌اش باشد.
انصاف داشتن، در روايت داريم که باعث زياد شدن رزق است. خوش نيتي، امام صادق فرمود: کسي که نيت خوب داشته باشد، خدا رزقش را زياد مي‌کند. خوش نيتي يعني براي همه خير بخواهيم. در ذهن و دلمان هم برايشان خير بخواهيم. شُکر، «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ» (ابراهيم/7)، «قالَ فَبِما أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقِيمَ» (اعراف/16) شيطان از در خانه خدا رانده شد. خط و نشان کشيد براي خدا، دقت کنيد شيطان بزرگترين دشمن انسان است. قسم خورد من سر راه مستقيم تو مي‌نشينم. «لاَقعُدنَّ» تأکيد دارد. «ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَيْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ» (اعراف/17) سراغ بنده‌ها مي‌آيم، از روبرو و پشت سر و چپ و راست محاصره مي‌کنم. نشانه موفقيت شيطان چيست؟ «وَ لا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شاكِرِينَ» نگفت کاري مي‌کنم اکثرشان روزه نگيرند و نماز نخوانند و حج نروند، گفت: کاري مي‌کنم اکثر بنده‌هايت را شاکر نيابي. ناشکري، نشانه موفقيت شيطان در مسير صراط مستقيمي است که بنده‌ها را به سمت خودش مي‌برد. به اندازه‌ي قسم‌هايي که شيطان خورد بايد حساس باشيم که ما شاکر هستيم يا نه؟
«وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ» خدا نسبت به نعمت‌هايش غيرت دارد. در روايت دارد بعضي گناه‌ها را خدا عجله دارد در همين دنيا عذاب کند. يکي کفران نعمت است. در همين دنيا، «وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ» فقط براي آن دنيا نيست. طبق اين روايت براي اين دنيا هست. اين را کنار «وَ لا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شاكِرِينَ» بگذاريد. خداوند مي‌فرمايد: «وَ قَلِيلٌ مِنْ عِبادِيَ الشَّكُورُ» (سبأ/13) بنده‌هاي شکور و اهل سپاس من کم هستند. چقدر اين آيه‌ها کنار همديگر هشدار را بالا مي‌برد. چون قول داده بودم يکسري از اذکار را که براي وسعت رزق است، بگويم. در صحيفه سجاديه که 54 دعا دارد، دو دعا در رابطه با دو موضوعي است که موضوع برنامه ماست. صحيفه خيلي غريب‌تر از نهج‌البلاغه است. دعاي 29 صحيفه سجاديه، دعايي است که امام سجاد وقتي روزي برايشان تنگ مي‌شد، مي‌خواندند. اين دعا را حتماً بخوانيم. دعاي سي‌ام صحيفه سجاديه براي وقتي بود که حضرت مي‌خواستند قرضي را ادا بکنند. صحيفه سجاديه مستندترين کتاب روايي و دعايي ماست. توصيه‌اي که علماي ما براي اين دعا دارند «اللَّهُمَّ أَغْنِنِي بِحَلَالِكَ عَنْ حَرَامِكَ وَ أَغْنِنِي بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِوَاكَ» در قنوت بگوييم. شهيد اول در يکي از کتاب‌هاي خودش، خواندن سوره‌ي واقعه در شب و پيش از خواب را براي رزق توصيه مي‌کند.
شريعتي: امروز صفحه 462 قرآن کريم، آيات 32 تا 40 سوره مبارکه زمر را تلاوت خواهيم کرد.
«فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَبَ عَلَى اللَّهِ وَ كَذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جاءَهُ أَ لَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوىً لِلْكافِرِينَ «32» وَ الَّذِي جاءَ بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ «33» لَهُمْ ما يَشاؤُنَ عِنْدَ رَبِّهِمْ ذلِكَ جَزاءُ الْمُحْسِنِينَ «34» لِيُكَفِّرَ اللَّهُ عَنْهُمْ أَسْوَأَ الَّذِي عَمِلُوا وَ يَجْزِيَهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ الَّذِي كانُوا يَعْمَلُونَ «35» أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ وَ يُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِنْ دُونِهِ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ «36» وَ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ مُضِلٍّ أَ لَيْسَ اللَّهُ بِعَزِيزٍ ذِي انْتِقامٍ «37» وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلْ أَ فَرَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرادَنِيَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ كاشِفاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرادَنِي بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكاتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ «38» قُلْ يا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلى مَكانَتِكُمْ إِنِّي عامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ «39» مَنْ يَأْتِيهِ عَذابٌ يُخْزِيهِ وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذابٌ مُقِيمٌ»
ترجمه آيات: سپس شما روز قيامت نزد پروردگارتان به مخاصمه و جدال خواهيد پرداخت. و كسى كه سخن راست آورد و آن را تصديق كرد، آنانند همان تقواپيشگان. هرچه بخواهند براى آنان نزد پروردگارشان فراهم است، اين است پاداش نيكوكاران. تا خداوند (در سايهى ايمان و صداقت آنان) بدترين كارى كه مرتكب شده اند از آنها بپوشاند و آنان را به بهترين اعمالى كه انجام مىدادند پاداش دهد. آيا خداوند براى بنده اش كافى نيست؟ و مردم تو را از غير خدا مى ترسانند و هر كه را خدا گمراه كند پس هيچ راهنمايى براى او نخواهد بود. و هر كه را خداوند هدايت كند، پس هيچ گمراه كنندهاى براى او نيست، آيا خداوند، نفوذناپذير و صاحب انتقام نيست. و اگر (از مشركان) سؤال كنى: «چه كسى آسمانها و زمين را آفريد؟» قطعاً خواهند گفت: «خدا» بگو: «پس آيا در آن چه از غير خدا مى خوانيد نظر و انديشه كرده ايد؟! (راستى) اگر خداوند نسبت به من ضررى را اراده كند آيا اين بتها مى توانند آن ضرر را برطرف كنند، يا (اگر) خداوند براى من لطف و رحمتى را بخواهد، آيا آنها مىتوانند مانع آن رحمت شوند؟» بگو: «خداوند براى من كافى است. اهل توكّل تنها بر او توكّل مى نمايند.» بگو: «اى قوم من! شما بر اساس موضع (و مقام يا قدرت) خود عمل كنيد، من نيز (به وظيفهى خود) عمل مىكنم، پس در آينده ى نزديكى خواهيد دانست كه عذاب خوار كننده (دنيا) به سراغ چه كسى خواهد آمد و عذاب پايدار (قيامت) بر او نازل خواهد شد».
شريعتي: حسن ختام فرمايشات شما را خواهيم شنيد.
حاج آقاي عباسي: به آيه 36 سوره زمر اشاره کنم، يکي از آرامش بخش‌ترين آيات قرآن آيه 36 سوره زمر است. «أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ» الله براي بنده‌اش بس نيست. گاهي ما اينقدر غافل مي‌شويم از الله، گاهي اوقات به کساني غير از خدا اعتماد مي‌کنيم. «ماذا فقد من وجدک و ما الذي فقد من وجدک» چه چيزي پيدا کرده کسي که تو را گم کرده است. چه گم کرده کسي که تو را پيدا کرده است؟ «أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ» آيا خدا براي بنده‌اش کافي نيست؟ خدايا زيارت اربعين را از ما نگير.
شريعتي: «والحمدلله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمدٍ و آله طاهرين»