برنامه سمت خدا
کارشناس: حجت الاسلام والمسلمين حسيني قمي
موضوع: مسائل ماه مبارک رمضان و تفسير آياتي از جزء شش قرآن کريم
تاريخ: 02-04-94

بسم الله الرحمن الرحيم و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين
من بي تو دمي قرار نتوانم کرد *** احسان تو را شمار نتوانم کرد
گر بر تن من روان شود هر مويي *** يک شکر تو از هزار نتوانم کرد

شريعتي: سلام به همه‌ي هم وطنان عزيز طاعات و عبادات قبول باشد خدا را شکر مي‌کنيم به خاطر اين که در اين روزها و شب‌هاي ضيافت پر نور را تجربه مي‌کنيم خيلي خوشحاليم در اين روزها همراه شما هستيم حاج آقاي حسيني سلام عليکم و رحمة الله خيلي خوش آمديد طاعات قبول باشد
حاج آقا حسيني: سلام عليکم و رحمة الله عرض سلام و ارادت خالصانه دارم خدمت همه‌ي بينندگان خوب برنامه اميدوارم خداوند لطف عنايات به همه‌ي مومنين بکند و عبادات را قبول درگاهش بکند
شريعتي: ان شاء الله اتفاق خوبي در ماه مبارک امسال افتاده در برنامه‌ي سمت خدا بخش اول گفتگوي ما با کارشناسان حول محور قرآن کريم است با توجه به جزئي که متعلق به هر روز است ما امروز هم آيات جزء شش قرآن کريم را در محضر حاج آقاي حسيني ارائه مي‌کنيم و تفسيرش را مي‌شنويم خدمت شما هستيم
حاج آقا حسيني: بسم الله الرحمن الرحيم با توجه به اشاره فرموديد بحث تفسير قرآن در بخش اول مباحث عزيزان بسيار کار پسنديده‌‌اي است در ماه رمضان يکي از بهترين کارها تلاوت قرآن تفسير قرآن است انصافا توجه خوبي شده است دوستان عزيز در برنامه‌ي سمت خدا يک توجه ويژه که قرآن سر سفره‌ي مائده‌ي آسماني ما ان شاء الله باشد جايگاه ويژه‌‌اي باشد الحمدلله من بخش اول را به تفسير آيات جزء ششم مي‌پردازم بخش دوم مهم ان شاء الله به بينندگان وعده مي‌دهم جلسه‌ي گذشته ما يک سري احکام را عرض کرديم عزيزان امر فرمودند که ما اين بخش احکام را هم ادامه بدهيم ما هم تابع اوامر بينندگان خوب مان هستيم اول جزء ششم عزيزان حتما در محضر قرآن هستند سوره‌ي مبارکه‌ي نساء آيه‌ي 148 ام اعوذ بالله من الشيطان الرجيم «لَّا يُحِبُّ اللَّـهُ الْجَهْرَ‌ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ وَكَانَ اللَّـهُ سَمِيعًا عَلِيمًا» (نساء/ 148) اين آيه پيامش چيست؟ و بيان نوراني اين آيه چيست خدا دوست ندارد «لَّا يُحِبُّ اللَّـهُ» چه را دوست ندارد «الْجَهْرَ‌ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ» اين که انسان با سخنان خودش بدي‌هاي ديگران را اظهار بکند بدي ديگران را بگويد بيان بکند کسي بدي دارد خلافي مرتکب شده ما برويم بنشينيم بدي هايش را بيان بکنيم باز گو کنيم
شريعتي: همان غيبت
حاج آقا حسيني: يک مصداقش غيبت است اتفاقا در کتاب‌هاي فقهي ما وقتي مي‌خواهند فقهاي ما استدلال بکنند به آيات قرآن براي اين که غيبت جايز نيست يکي از آيات همين آيه است خدا دوست ندارد در غالب غيبت باشد مخصوصا در ماه ضيافت الله که در روايات داريم الْغِيبَةُ تُفْطِرُ الصَّائِمَ (فقه الرضا، ص 23) به قول مرحوم ملاصدرا يک قطره آب روزه‌ي ما را باطل مي‌کند تمام سر را زير آب کنيم روزه را باطل مي‌کند آن وقت آبروي مسلمان را ببريم؟ «يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا» (حجرات/ 12) اين غيبت البته از نظر فقهي مي‌گويند روزه صحيح است ولي اين ديگر روزه چه روزه‌‌اي است که آدم هم روزه باشد هم غيبت بکند هم به هر ترتيب يک مصداقش غيبت است يک مصداقش شکايت است اين که برويم بنشينيم پيش کسي شکايت بکنيم حکايت بکنيم غيبت بکنيم اگر ما به همين اصل قرآني در زندگي مان توجه کنيم خدا دوست ندارد ما بدي‌هاي ديگران را بازگو کنيم جامعه به چه سلامتي مي‌رسد؟ بسياري از اين حرف‌هايي که ما مي‌زنيم تمام مي‌شو يک داستاني مي‌گويم جالب است يکي از علماي بزرگ مرحوم نجم آبادي در حالاتشان است يک وقتي نشسته بودند يک کسي را کشان کشان آوردند خدمت ايشان فرمودند چه خبر است گفتند شراب خورده شراب خوار است آورديم شما حد الهي را برايش جاري کنيد حالا شراب خورده کجا خورده يک جايي مخفي خورده شما براي چه دنبالش رفتيد که عيبش را کشف کنيد فرمود از کجا مي‌گوييد شراب خورده دليلتان چيست ديده ايد جايي بوديد گفتند نه دهانش بوي شراب مي‌دهد اين عالم بزرگ فرموده من شراب نخوردم که ببينم بوي شراب چه بويي است دهان کسي که شراب خورده چطور است شما اگر خورديد برويد دهانش را بو کنيد برويد ببينيد بوي شراب مي‌دهد يا نه اصرار اين که اثبات بکنيم جرم ديگران را چرا؟ يک وقت مصاديق خاصي است يک کسي علني گناهش فسق و فجورش اين موارد خاص بماند اما اين که ما برگرديم درون خانه‌هاي معلوم و افشا کنيم خدا دوست ندارد يک استثناء فقط قرآن بيان کرده «إِلَّا مَن ظُلِمَ» کساني که مورد ستم قرار گرفته اند مظلوم واقع شده اند اگر ظالمي در حقيقت ادامه‌ي آيه مي‌خواهد بگويد تن به ظلم ندهيد بله يک وقت يک کسي از سوي ظالمي مورد ستم قرار گرفته او برود فرياد بزند داد بزند که اين ظالم به من ظلم کرده دادخواهي بکند اين مانعي ندارد ولي اين که بعضي از مفسرين فرمودند اين نکته‌ي لا من ظلم استثناء است براي اين که کسي بگويد حرف نزنيد در مورد ستمگران و جاني‌ها چون بعضي‌ها تبليغ مي‌کنند مي‌خواهيم در مورد مظالم بني اميه بگوييم نه قرآن نخواندي اصلا بدي هيچ کسي را نگو حرف هيچ کسي را نزن دشمن اهل بيت بوده به مردم ظلم کرده حرفش را نزن فقط خوبي‌ها را بگوييد نه «إِلَّا مَن ظُلِمَ» خدا رحمت کند شهيد مطهري ايشان مي‌فرمودند اين حديث را بني اميه جعل کردند  اُذکْرُوا موْتاکُمْ بِالْخَير مرده هايتان را به خوبي ياد کنيد هر کس هر سابقه‌‌اي دارد چرا بني اميه اين کار را کردند ايشان فرمود بني اميه آبا اجدادشان معاويه يزيد ظلم‌هاي زيادي کرده بودند حاکمان بعدي که آمدند سر کار عده‌‌اي مي‌آمدند بازگو مي‌کردند ظلم يزيد معاويه را اين‌ها براي اين که پشت سر آن‌ها حرف نزنند جنايات يزيد و معاويه را ديگر کسي مطرح نکند اين حديث را جعل کردند پشت سر مرده حرف نزنيد مرده هايتان را به خوبي ياد کنيد هيچ چيز نگوييد کدام موتا؟ کدام مرده؟ حتي يزيد؟ حتي معاويه يعني خدا دوست ندارد ما بدي اين‌ها را بگوييم نه مگر کسي مورد ستم قرار گرفته باشد اگر کسي مظلوم است ظالم ظلم کرد بله اين آيه معنايش اين نيست ما در برابر ستمگران فرياد نزنيم اين موارد خاص است اما نسبت به خودمان اگر کسي بدي کسي را بگويد خدا دوست ندارد چه به صورت غيبت باشد چه به صورت شکايت باشد چه به صورت حکايت باشد خدا نمي‌پسندد آيه‌ي بعد دقيقا مقابل آيه‌ي اول است «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» (نساء/ 149) آن جا مي‌فرمود بدي را نگو بدي کسي را خدا دوست ندارد اظهار کنيد اين جا مي‌گويد خيرها را اعلام بکنيد آشکار بکنيد حالا خير ديگران را کار درباره‌ي ديگران آشکار پنهاني کار خير انجام بدهيد همان بدي را هم ببخشيد آن جا نفرمود اگر کسي مظلوم واقع شده حق دارد مظلوم شکايت بکند ولي همين جا مي‌گويد مظلوم هم ببخشد البته اين روشن است مظلوم نه مورد ظلم ستمگراني مثل يزيد و معاويه نه کسي يک گوشه‌‌اي برادري به برادري ظلمي کرده همسايه به همسايه اين جا «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» اين آيه را در سوره‌ي مبارکه‌ي نور آيه‌ي 22 فراوان شنيديم فراوان خوانديم الآن ماه رمضان است ماه تلاوت قرآن است اين تلاوت قرآن به اين معنا نيست که بخوانيم سريع برويم چقدر خوب است روي يک آيه چند آيه توقفي داشته باشيم اگر شما ببخشيد «فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» خدا عفو است قدير است خدا مي‌بخشد سوره‌ي نور «وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ‌ اللَّـهُ لَكُمْ وَاللَّـهُ غَفُورٌ‌ رَّ‌حِيمٌ » (نور/ 22) نمي‌خواهيد خدا شما را بيامرزد بيامرزيد خدا جبران مي‌کند مي‌خواهيم در آستانه‌ي شب‌هاي قدر دعاي جوشن کبير بخوانيم هزار اسم  يا رحمن يا رحيم يا عفو يا شکور يا غافر الذنب يا ساتر الذنب همه از خداست اين خدايي که غفور و غفار و شکور و ستار و رحمن است دعاي جوشن شوخي نيست هزار وصف به رحمت به بخشش به گذشت به آمرزش ما اين خدا را اين طوري صدا بزنيم اما خدا به من نگويد تو چه کردي نبايد ما خودمان «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا»  يادمان نرود باز هم تکرار مي‌کنم اين معامله يک طرفه نيست يک راويتي را اشاره کرديم مرحوم راوندي در دعوات نقل کردند  کُلُّ مَن يَقُوم مِن قَبرِهِ وقتي نفخ صور مي‌شود هر کس يک تقاضايي دارد مي‌گويد اَللهّمَّ اِرحَمنِي خدايا به من رحم کن جواب چه مي‌آيد مي‌گويد همه را بخشيدم رحمت من شامل همه شد نه جواب مي‌آيد فََيَجَابونَ لَئِن رَحِمتُم فِي الدُّنيا لَتُرحَمُونَ اليَوم (دعوات، ص 25) اگر در دنيا رحمت شما شامل حال ديگران شد امروز رحمت من شامل حال شما مي‌شود اين جاده دو طرفه است صريح قرآن است ببخشيد آيا انتظار نداريد خدا شما را ببخشد اگر دوست داريد خدا شما را بيامرزد شرطش گذشت شماست پس پيام اين دو آيه‌ي نوراني اين شد اولا خدا دوست ندارد بدي کسي را بگوييد مگر کسي که مظلوم قرار گرفته همان مظلوم هم اگر يک موارد خاصي نيست يک جناياتم بزرگ حکومتي يزيدي معاويه‌‌اي نيست شما در ظلم‌هاي موارد خاص باز ببخشيد بهتر است خدا مي‌پسندد آن جا مي‌گفت اجازه داريد اگر کسي به شما بدي کرد اجازه داريد داد بزنيد فرياد بزنيد ولي همين جا «إِن تُبْدُوا خَيْرً‌ا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّـهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرً‌ا» مخصوصا در ماه مبارک رمضان يک جمله از صحيفه‌ي امام سجاد اشاره کنيم برويم سراغ بخش دوم بحث ما در صحيفه‌ي امام سجاد دو دعا است من تقاضا مي‌کنم بينندگان حوصله کنند اين دو دعا را بخوانند يک دعا دعاي 44 ام است امام سجاد به استقبال ماه رمضان رفته دعاي بعدي 45 ام وداع با ماه رمضان است اين دو کنار هم است عزيزان ببينند امام سجاد چطور از ماه رمضان استقبال کرده وَ وَفِّقْنا خدايا ما را موفق بدار به چه؟ وَ وَفِّقْنا فيهِ لِاَنْ نَصِلَ اَرْحامَنا بِالْبِرِّ وَالصِّلَةِ توفيق صله ارحام داشته باشيم وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيّةِ و به همسايه‌ها برسيم وَ أَنْ نُخَلّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التّبِعَاتِ وَ أَنْ نُطَهّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزّكَوَاتِ خدايا توفيق بده ماه رمضان مالمان را پاک کنيم و الا همين يک جمله‌‌اي دارد اميرمومنان ما مصداقش نباشيم كَمْ مِنْ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ  (نهج البلاغه، حکمت 145) از خدا بخواهيم خدايا ما را موفق بدار آن جلسه گفتيم خدا رحمت کند مرحوم آقاي زاهد مي‌فرمود من خودم يک بخشي از پاک ترين اموالم را گذاشتم کنار براي هزينه‌ي سحر و افطار ماه رمضان اين بنده‌ي خدا همه‌ي اموالش پاک بود مال غير پاک در زندگي اش نبود ولي پاک ترين را پاکي هم درجاتي دارد از آن پاک ترين براي سحر و افطار گذاشتم ايشان مي‌فرمودند در نجف دزدي بود دزدي مي‌کرد روزه مي‌گرفت دزدي اش بد روزه اش که خوب است خيلي‌ها سوال مي‌کنند ما روزه مي‌گيريم ولي موسيقي هم گوش مي‌کنيم روزه نگيريم نه روزه را بگيريد ان شاء الله کم کم موسيقي حرام را هم کنار بگذاريد ما روزه مي‌گيريم ولي حجاب را رعايت نمي‌کنم روزه گرفتن خوب است بد حجابي بد است آن را بگذار کنار خيلي‌ها تصور مي‌کنند چون آلوده به گناهي هستند روزه را بگذارند کنار نه ماه تطهير پاکي است ولي اگر گرفتار يک گناه هستيد معنايش اين نيست که روزه را انجام ندهيد دزدي مي‌کرد روزه هم مي‌گرفت مقيد بود روزه بگيرد دم افطار که مي‌شد نگاه مي‌کرد همه‌ي اموالش دزدي است مي‌گفت مي‌خواهم با مال حلال افطار کنم به مردم التماس مي‌کرد افطاري بدهيد مردم باور نمي‌کردند نمي‌دهند گاهي يکي دو ساعت افطارش دير مي‌شد تا مال حلال پيدا کند من در پيام‌هاي بينندگان ديدم که ما هفته‌ي گذشته گفتيم اگر نتوانستيم خمس همه‌ي اموالمان را بدهيم اين وظيفه‌ي ما است نتوانستيم وسوسه‌هاي شيطاني هواهاي نفساني نگذاشت بسم الله حداقل بياييم خمس افطار سحرمان را بدهيم بچه هايمان را سر سفره‌ي سحري حلال ببريم نه افطاري که خمس تعلق گرفته از حق الناس از حق الله است خيلي‌ها پيام داده بودند حرف خوبي است چطور بايد اين کار را بکنيم جوابش اين است که بايد بروند دفتر مرجع تقليد بگويد ما مي‌خواهيم به اندازه خورد و خوراک ماه رمضان ما پاک شود پس حضرت از خدا مي‌خواهد وَ وَفّقْنَا أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا خدايا من را موفق بدار آن‌هايي که از ما قهر کردند فاصله گرفتند جدا شدند ما برويم سراغ آن‌ها تعارف که ندارد دارد ماه رمضان به سرعت مي‌گذرد اگر بنا شد ماه رمضان بگذرد من هنوز با برادرم اختلافي که داشتم حاضر نباشم برطرف کنم هيچ تغييري نکنيم هنوز عروس خانم با مادر شوهرش قهر است هنوز آقا با خواهرش قهر است با مادر خانم با پدر خانمش با دوستش رفيقش قهر است در دعاست أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا اين همين است که در اين آيه آمده به ما کسي ظلم کرده باشد با ظالم هم بايد منصفانه برخورد کرد بهترين برخوردش گذشت است وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا اين پيام دين است کسي با ما دشمني کرد ما از سر سلم و دوستي و صلح و محبت وارد شويم پس اگر بخواهيم در يک جمله پيام اين آيات نوراني را بگوييم اين است که خدا دوست ندارد بدي کسي را بگوييم مگر کسي که مظلوم واقع شده همان مظلوم هم اگر بگذرد «وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ‌ اللَّـهُ»
شريعتي: خيلي خوب خيلي نکات خوبي را شنيديم اتفاق خوبي هم که افتاده در اين طرح خانه‌هاي نوراني يک سي دي دوستان تهيه کردند براي ارسال به طرح محافل قرآن خانوادگي با همين قرآن‌هايي که دست من است ارسال شده براي دوستان از هر جزئي يک تفسيري را کارشناسان خوب ما بيان کردند مجموعه‌ي اين سي تفسير در سايت ما است samtekhooda3.ir قابل دريافت است خيلي از دوستان استقبال کردند حتما دريافت بکنيد از مباحث کارشناسان بهره من شويد مشرف مي‌شويم به محضر قرآن کريم نشستن سر سفره‌ي قرآن کريم در بهار قرآن يک لطف ديگري دارد آيات صفحه‌ي 486 در سمت خداي امروز تلاوت مي‌شود آيات 23 ام تا 31 ام سوره‌ي مبارکه‌ي شوري لحظه لحظه‌ي زندگي تان منور به نور قرآن باشد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم
ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ‌ اللَّـهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرً‌ا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْ‌بَى وَمَن يَقْتَرِ‌فْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ‌ شَكُورٌ‌ ?23? أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَ‌ى عَلَى اللَّـهِ كَذِبًا فَإِن يَشَإِ اللَّـهُ يَخْتِمْ عَلَى قَلْبِكَ وَيَمْحُ اللَّـهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ‌ ?24? وَهُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ وَيَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ?25? وَيَسْتَجِيبُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضْلِهِ وَالْكَافِرُ‌ونَ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ ?26? وَلَوْ بَسَطَ اللَّـهُ الرِّ‌زْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْ‌ضِ وَلَـ?كِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ‌ مَّا يَشَاءُ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ‌ بَصِيرٌ‌ ?27? وَهُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِن بَعْدِ مَا قَنَطُوا وَيَنشُرُ‌ رَ‌حْمَتَهُ وَهُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ ?28? وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَابَّةٍ وَهُوَ عَلَى جَمْعِهِمْ إِذَا يَشَاءُ قَدِيرٌ‌ ?29? وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ‌ ?30? وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْ‌ضِ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّـهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ‌ ?31?
ترجمه:
اين است چيزي که خدا آن را به بندگانش که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند، مژده مي دهد. بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هيچ پاداشي جز مودّت نزديکان را [که بنابر روايات بسيار اهل بيت ـ عليهم السلام ـ هستند] را نمي خواهم. و هر کس کار نيکي کند، بر نيکي اش مي افزاييم؛ يقيناً خدا بسيار آمرزنده و عطاکننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است. (??) بلکه [منافقان سبک مغز] مي گويند: [در نزول آيه مودت] بر خدا دروغ بسته است! پس اگر خدا بخواهد، بر دل تو مهر مي نهد [تا از دروغ بستن باز ايستي، ولي تو از دروغ بستن بر خدا منزهي، اين تهمت بزرگ است که اين بيماردلان بر تو مي بندند]. و خدا باطل را محو مي کند و حق را با کلمات استوارش [و سخنان منطقي و مستدلش] پابرجا مي سازد؛ يقيناً او به نيّات و اسرار سينه ها داناست. (??) و اوست که توبه را از بندگانش مي پذيرد و از گناهان درمي گذرد و آنچه را انجام مي دهيد، مي داند. (??) و درخواست کساني را که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند، اجابت مي کند و از فضل و احسانش بر آنان مي افزايد؛ و براي کافران عذابي سخت خواهد بود. (??) و اگر خدا روزي را بر بندگانش وسعت دهد، در زمين سرکشي و ستم کنند، ولي آنچه را بخواهد به اندازه نازل مي کند؛ يقيناً او به بندگانش آگاه و بيناست. (??) و اوست که باران را پس از اينکه [مردم از آمدنش] نوميد شدند، نازل مي کند و رحمتش را مي گستراند، و او سرپرست و يار [واقعي] و ستوده است. (??) و از نشانه هاي [ربوبيت و قدرت] او آفرينش آسمان ها و زمين است و [نيز] آنچه از جنبنده ميان آن دو پراکنده است، و او هرگاه بخواهد بر جمع کردنشان تواناست. (??) و هر آسيبي به شما رسد به سبب اعمالي است که مرتکب شده ايد، و از بسياري [از همان اعمال هم] درمي گذرد. (??) و شما در زمين عاجزکننده [خدا] نيستيد [تا بتوانيد از دسترس قدرت او بيرون رويد] و جز خدا هيچ سرپرست و ياوري براي شما نيست. (??)

اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم
شريعتي: ان شاء الله به برکت اين آيات نوراني و ذکر صلوات بر محمد و آل محمد نماز روزه‌هاي همه مان قبول باشد وقت در اختيار شماست هفته‌ي گذشته بحث احکام خيلي مورد استقبال قرار گرفت يک ويژگي هم احکام دارد که خيلي فرار است
حاج آقا حسيني: من احکام را مي‌گويم هم در مورد رد مظالم و وعده‌‌اي که از مراجع مي‌خواستيم بدهيم من اگر برسم حدود پانزده مسئله را مي‌گويم مسئله‌ي اول اين که يک سوالي که فراوان الآن مي‌پرسند روزه‌ي کساني که شغل‌هاي سختي دارند کشاورزها در اين گرما بايد کشاورزي بکنند نانواها معدن کارها رانندگاني که در شهر رفت و آمد دارند در اين گرما ببينيد اولا ما قبلا هم گفتيم انصافش اين است که ما بايد يک جوري برنامه ريزي مي‌کرديم که ماه رمضان کارها يا کم شود يا تعطيل شود کارهاي خيلي سخت من يک جمله‌‌اي را اين روزها مي‌ديدم از حضرت آيت الله شبيري زنجاني ايشان نقل فرمودند از قول يکي از علماي بزرگ سوال کرده بودند اگر ما ماه رمضان روزه بگيريم اقتصاد کشور تعطيل مي‌شود ايشان يک جمله‌ي قشنگي جواب داده بودند آن عالم بزرگ فرموده بود اين به خاطر اين است که ما دين را در حاشيه‌ي زندگي قرار داديم مي‌خواهيم زندگي مان به روال عادي باشد هر چه اضافه آمد خرج دين بکنيم يک وقت است نه دين در متن زندگي است دين اول است هماهنگ مي‌کنيم کارهاي ديگر را با اين برنامه من يک مثالي مي‌زنم همين بزرگوار مثالي زده من همي زنم در بسياري از کشورها مخصوصا شمال اروپا در زمستان تقريبا نمي‌شود کارهاي جدي انجام داد سرما پنجاه درجه زير صفر است خيلي عادي است اين‌ها چه مي‌کنند اين‌ها عوضش در طول سال تنظيم مي‌کنند در فصلي که هوا مناسب است يک کمي اضافه کار مي‌کنند زمستان اگر يکي دو ساعت کم شد کارشان جبران شود براي دنيايشان برنامه ريزي کرده اند ما براي دينمان برنامه ريزي کرده ايم؟ نمي‌شود اصلا نمي‌شود کشاورزي معادن تعطيل مي‌شود کارخانه‌ها بايد تعطيل مي‌شود خيلي‌ها نوشته اند شما در مورد کارمندان گفتيد که زير کولر گازي نشستند ما کارگرها را بگوييد معادن را بگوييد راست هم مي‌گويند حق هم است اگر دين در متن زندگي بود ما يک جوري برنامه ريزي مي‌کرديم که ماه رمضان کارها کم شود روزه مان هم برقرار باشد اگر دين در حاشيه بود اصل کار است اصل زندگي است اصل اقتصاد است و کاري هم نداريم که جبران بکنيم در آن يازده ماه ديگر خيلي‌ها هستند اين کار را مي‌کنند در طول يازده ماه يک جوري کار مي‌کنند پس اندازي ماه رمضان با کار کمتر زندگي شان اداره مي‌شود آن‌ها دين را در متن قرار دادند ما مي‌خواهيم در حاشيه قرار بدهيم نمي‌شود يک روز بيا شاطر باش ببين مي‌شود روزه گرفت يا نه
شريعتي: يعني اگر دين اصل باشد براي همه‌ي اين‌ها برنامه ريزي مي‌کنيم
حاج آقا حسيني: بله دولت‌ها مردم برنامه ريزي مي‌کنند دولت هم مي‌تواند در طول سال يک جوري تنظيم بکند که اين ماه رمضان با تخفيف ساعات به هيچ کجاي عالم بر نخورد مخصوصا کارهاي سخت کشاورزها نانواها معدن کارها راست مي‌گويند حالا اگر دين را در متن زندگي قرار نداديم الآن چه کار کنيم راه حل بر امروز بگوييم آيا کسي که اين کارهاي سخت را دارد مجوز خوردن روزه را دارد نه از هر فقيهي بپرسيد مجوز ندارد مگر اين که بروند مسافرت صبح برود چهار فرسخي مسافر مي‌شود کسي در وطنش عمدا هم مسافرت برود مسافر که مي‌شود برود چهار فرسخي آن جا يک حبه قندي مي‌خورد روزه اش باطل مي‌شود دوباره برگردد البته در رمضان سفر کراهت دارد ولي حداقل مشکل روزه اش حل مي‌شود ننشيند در محل کارش عمدا بخورد مسئله‌ي سوم ما مسافرت نمي‌توانيم برويم اين امکان پذير نيست هر روز برويم مسافرت مثلا در شهرهاي بزرگ نصف روزمان مي‌رود مي‌توانيم روزه را عمدا در کارهاي سنگين بخوريم نه نمي‌شود آقا داريم مي‌پزيم کارمان سخت است سنگين است فشار مي‌آيد همه‌ي آقايان فرمودند مگر اين که به حرج برسد يعني ديگر طاقت تحمل روزه را نداشته باشد يکي از دوستان مثال قشنگي مي‌زد به جايي برسد که اورژانس را زنگ بزنيم بيايد اگر به آن جا رسيد مي‌تواند بخور چه بخور؟ نه به اندازه‌‌اي که رفع حرج شود بخورد بقيه را هم امساک بکند بعدا قضا را به جا بياورد اگر تا اين اندازه فشار بيايد اصلا نمي‌تواند مثلا صبح صبحانه حاضر کند صبح بايد نيت روزه را داشته باشد اگر به مرحله‌‌اي رسيد که اورژانس 115 بيايد بايد در حدي که جانش را نجات بدهد بخورد بعد امساک کند اين را به اين جهت گفتم دوستان فکر نکنند شغل سختي دارند مجوز مي‌شود مسئله‌ي بعدي در مورد خانم‌هاي باردار همين طور اگر زني باردار يا شيرده است روزه براي خودش يا فرزندش ضرر دارد لازم نيست روزه بگيرد نمي‌خواهد روزه بگيرد ولي همان جا هم اين طور نيست هر کسي خودشان مي‌دانند مسئله را ما بايد بگوييم واقعا خود خانم ببيند يا با پزشکش مشورت کند اگر به کلام پزشکش مطمئن است اگر واقعا ضرر دارد نگيرد بعضي از خانم‌ها خيلي مقيد اند مي‌گويند حساب کرديم مشورت کرديم ديديم يک روز در ميان مي‌توانيم روزه بگيريم يک روز بگيرند يک روز افطار کنند هر مقدار که مي‌توانند بايد بگيرند در مورد سال اولي‌ها پدر مادر‌ها مکلف اند خيلي اين روزها ما زنگ داريم مردم سوال مي‌کنند شما تکليف شرعي تان است اين دختر خانم که سال اولش است مکلف هستيد استراحت لازم برايش درست بکنيد من شنيدم يک پدري امروز به من کسي مي‌گفت يک خانمي مي‌گفت فرزند من سال اولي است روزه مي‌گيرد همين کاري که شما گفتيد انجام داديم استراحت لازم و تغذيه‌ي خوب گفتيم بعد از اذان صبح بخواب بعد از ظهر دو ساعت به غروب بيدار شو پدرش مي‌آي اول اذان بيدار مي‌کند مي‌گويد بلند شو نمازت را اول وقت بخوان اين چه نماز اول وقتي نمازش را با تاخير بخواند آن هم روزه اش را بگيرد پدر مادر مراعات کنند تغذيه‌ي خوب استراحت خوب بقيه‌ي اعضاي خانواده همراهي کنند اگر تا سحر بيدار باشد غذاي خوبي بخورد تا بعد از ظهر بخوابد يک خواب مفصلي بکنند اين که بگوييم هر کسي تا گفتند سال اولي است توان ندارد واقعا بله اگر واقعا طاقت ندارد قدرتش را ندارد نگيرد اما ضعف مجوز نيست که بگوييم روزه مي‌گيرد ضعف مي‌کند هر کس روزه مي‌گيرد ضعيف مي‌شود خب. مسئله‌ي بعدي اين است که خيلي‌ها سوال کردند در حال روزه الزام دارد قبل از اذان صبح مسواک بزنيم يا نه مسواک جزء واجبات روزه نيست ولي اگر شما مي‌دانيد مسواک نزنيد در بين روز يک چيزي مي‌آيد از لاي دندان به دهانتان اگر مي‌دانيد باز بيرون مي‌بريد هيچ اما اگر مي‌دانيد يک تکه‌‌اي مي‌آيد از لاي دندان داخل دهان و فرو مي‌بريد اگر مي‌دانيد فرو مي‌رود از اول مسواک بزنيد قبلش که خيلي خوب است نوعا هم مسواک مي‌زنند چقدر اسلام سفارش به اسلام کرده پيامبر فرموده لَولا أن أشُقَّ على اُمَّتي لأَمَرتُهُم بِالسِّواكِ (وسائل الشيعه، ج 1، ص 261) اگر دشوار نمي‌شد بر امت من من مسواک را واجب مي‌کردم سوال مهم اين است که در طول روز مي‌توانيم مسواک بزنيم بله هيچ اشکالي ندارد با خمير دندان فقط بايد مواظب باشيم چيزي از اين مواد و آب فرو نبريم بيرون بريزيم خيلي‌ها مي‌گويند دندان سازي برويم اشکال سازي ندارد به شرطي که موادي که پزشک چيزي داخل دهان مي‌گذارد فرو نرود مهم فرو بردن است چيزي که روزه را باطل مي‌کند فرو بردن است اگر موادي چيزي است بيرون بيايد البته کمي سخت است در دندان پزشکي ولي اگر بتوانند آن چيزي که مبطل است فرو بردن خوردن و آشاميدن است مسئله‌ي ديگر که خيلي‌ها سوال مي‌کنند شما مسافرت داريد مي‌خواهيد فردا برويد اصفهان من يک وقت جايي بودم واقعا جدي مي‌گويم يک جمعي اين‌ها مي‌خواستند فردا بروند شهرستاني يک موسسه‌‌اي بود من اسم نمي‌برم من صبح رفتم ديدم رستوران را باز کردند دارند صبحانه مي‌خورند گفتم مگر ماه رمضان تمام شده وسط ماه رمضان هستيم گفتند مگر خبر نداريد ما امروز همه اعزام هستيم مي‌خواهيم برويم شهرستان از همان صبح شروع کرده بودند بايد از حد ترخص خارج شود مثلا کسي بخواهد برود مسافرت با هواپيما مي‌خواهد برود با مشهد در فرودگاه حق ندارد بخورد اين هم در مسافرت‌ها تقاضا مي‌کنيم يک کم بيشتر رعايت بکنند البته اگر مسافري کسي در تهران است رفت تا کرج ولي قبل از اذان ظهر دوباره برگشت رسيد به وطنش روزه‌ي آن روزش درست است اگر امساک کرده چيزي نخورده روزه اش مشکلي ندارد فرض کنيد از قم کسي مي‌رود کاشان يا تهران ولي قبل از اذان ظهر هر کسي اذان ظهر در وطنش باشد روزه اش درست است چيزي اگر نخورده باشد امساک کرده باشد الله اکبر اذان ظهر را مي‌گويند در وطن خودش باشد روزه‌ي آن روزش درست است بعد از ظهر هم که هيچ مشکلي ندارد سوال ديگري که خيلي‌ها پرسيدند اين است خانم‌ها در ايامي که روزه بر آن‌ها واجب نيست نماز نمي‌خوانند آيا در آن ايام قرآن مي‌توانند بخوانند يا نه من نمي‌دانم اين سوال از کجا است خيلي‌ها فکر مي‌کنند خانم‌ها که حالا که روزه نمي‌گيرند نماز نبايد بخوانند قرآن نبايد بخوانند نه حتما قرآن بخوانيد فقط سوره‌هاي سجده دار چهار سوره‌‌اي که سجده دارد بعضي از فقها مي‌فرمايند آيه بعضي مي‌فرمايند تمام سوره آن‌ها را نخوانند اما قرآن خواندن حتما کار خوبي است اگر قرآن در برنامه‌ي روزانه دارند حتما بخوانند مشکلي ندارد البته اين خانم‌ها توجه دارند که اگر همين مشکلي که براي روزه شان پيش مي‌آيد چند روزي در اين ايامي که عادت ماهانه هستند و روزه نمي‌گيرند نماز نمي‌خوانند اين نماز روزه از آن‌ها برداشته شده در اين ايام اگر يک ساعت به غروب هم شد اين حالت اگر ده دقيقه به اذان مغرب برايشان پيش آمد روزه‌ي آن روزشان ديگر باطل است يا اگر بعد از اذان صبح يک دقيقه بعد از اذان صبح پاکي به آن‌ها دست داد ديگر روزه‌ي آن روز روزه نيست خانمي که مي‌خواهد روزه بگيرد بايد در تمام اين مدت پاک باشد به طول کامل از اذان صبح تا اذان مغرب من فراواني ديدم در پيام‌ها و جاهاي ديگر نمي‌دانم منشأ اين حرف کجاست خانم‌هايي که زايمان مي‌کنند اين‌ها ايام نفاس دارند ده روز تمام مي‌شود نمي‌دانم منشأ اين حرف کجاست گفتند مي‌گويند چهل روز نماز و روزه از خانم‌ها برداشته مي‌شود اين را من در بعضي از مناطق زياد سوال کردند نه قطعا اين طور نيست چهل روز نماز روزه برداشته شدن وجود خارجي ندارد سوال ديگري در پيام‌ها ديدم خيلي‌ها مطرح کردند آن هفته هم اشاره کرديم گفتيم اگر کسي غسل واجبي به گردنش است خيلي پيام داشتيم يک جواني است دختري پسري آقايي خانمي وارد اذان صبح که مي‌خواهيم شويم ما بايد غسل به گردنمان نباشد بايد غسلمان را قبل از اذان صبح کرده باشيم حالا اين کار را نکرديم يک جواني مي‌گويد من خجالت کشيدم غسل نکردم غسل واجب را انجام ندادم آن هفته گفتيم اين خيلي خوب است کار بدي کرده غسل نکرده معصيت کرده ولي اگر زمان محدود شد الآن مانده يک دقيقه‌ي ديگر به اذان صبح ديگر نمي‌رسد غسل بکند اين جا تيمم بدل از غسل مي‌کند حداقل روزه اش ديگر اشکالي پيدا نمي‌کند غسل ما في الذمه خيلي خوب است يک غسل کنيم هر غسلي که به گردن ما بوده پاک شود آن هفته گفتيم خانمي سقط جنين کرده غسل مس ميت به گردنش دارد مال خانمي است که فرزندش چهار ماهش تمام شده اگر سقط کرد اين غسل مس ميت واجب مي‌شود حالا اين خانم انجام نداده يا کسي به جنازه‌ي پدرش دست زده بعد از اين که سرد شده قبل از اين که جنازه را غسل داده باشند غفلت کرد در مورد نماز‌ها اشکال دارد نه روزه اش. همين را فقها مي‌گويند اگر انسان غسل مس ميت به گردنش باشد يک غسل واجب ديگري مثل غسل جنابت را انجام داده باشد اين خود به خود کفايت از آن غسل مس ميت مي‌کند ولو توجه هم نداشته نگران نباشد همين خانمي که سقط جنين داشته غسل مس ميت نکرده همان غسل واجبي کرده کفايت مي‌کند سوال ديگري که خيلي‌ها سوال کردند گفتند ما گاهي يادمان مي‌رويد نيت کنيم نيت مسئله‌ي پيچيده‌‌اي نيست ما نگوييم بهتر است آسان تر است سخت نشود دچار وسواس مي‌شوند بايد بروند چند جلسه‌ي وسواس حاج آقاي فرحزاد را گوش بکنند ولي اين يادتان باشد از حالا يک ماهه را نيت بکند کافي است لازم نيست ما شب به شب نيت بکنيم اگر از الآن نيتش اين است که مي‌خواهم تا آخر ماه رمضان روزه بگيرم همين مقدار کفايت مي‌کند ما چند دقيقه مسائل را مي‌گوييم در رسانه برنامه‌هاي مختلفي است چند دقيقه احکام مي‌گويند هر مسئله‌‌اي براي عزيزان پيش مي‌آيد با دفاتر مراجع تقليد تماس بگيرند خيلي‌ها مي‌گويند ما مريض هستيم بايد روزي يک عدد قرص بخوانيم حتما بايد بخوريم يک وقت قبل از اذان صبح مي‌خورند بعد از افطار مي‌خورند مشکلي ندارد اما يک وقت کسي مي‌گويد من بايد اين قرص را حتما ساعت 10 صبح بخورم پزشکش گفته جانش در خطر است بايد بخورد مي‌شود با همين يک عدد قرص روزه برايم ضرر ندارد همين قرص را بايد بخورم مي‌شود روزه بگيرم نه يک نصف قرص هم اگر مجبوري روزه معنا ندارد اگر حتما بايد قرص بخورد جزء بيماران حساب مي‌شود در بحث رد مظالم ما در ماه مبارک رمضان هم از مراجع معظم تقليد اجازه گرفتيم تا آخر ماه رمضان تا مبلغ صد هزار تومان اگر کسي خودش بخواهد رد مظالم بدهد بايد از مراجع اجازه بگيرد ما براي اين که عزيزان معطل تماس نشوند اجازه گرفتيم اگر بخواهند تا صد هزار تومان رد مظالم بدهند اين اجازه‌ي ما کفايت مي‌کند اما اگر بيشتر بخواهند بدهند يا در غير ماه رمضان بايد زنگ بزنند اجازه بگيرند رد مظالم مال کجاست فرض کنيد در يک معامله‌‌اي از مشتري پول اضافي گرفتيم مشتري را پيدا نمي‌کنيم فرض کنيد کرايه‌ي راننده تاکسي را نداديم پيدا نمي‌کنيم يک جنسي وسط راه از مردي خريديم واقعا پيدا نمي‌کنيم بچه بوديم در کودکي شيطنت کرديم شيشه‌ي خانه‌‌اي را شکستيم بعد فرار کرديم اين‌ها همه مصاديق رد مظالم است يا دوران مدرسه به ماشين کسي خسارت زديم آينه اش را شکستيم گازش را گرفتيم رفتيم گفتيم ولش کن حالا متوجه شديم اشتباه کرديم در دوران مدرسه زديم در صورت کسي ديه دارد حالا نمي‌شناسيم در تمام اين موارد اگر خودشان يا وارثانشان را پيدا نکرديم من يک همکلاسي داشتم زدم در صورتش ظالمانه خودش را مي‌شناسم خودش را نمي‌شناسم وارث هايش را مي‌شناسم بايد بروم سراغ آن‌ها اما اگر نه خودش نه وارثش را سراغ داريم اين مي‌شود مورد رد مظالم الآن بايد به نيت آن آقا به نيت آن کسي که به آن بدهکاريم ما پول بدهيم به فقير اين را مي‌گويند رد مظالم عزيزان يقين داشته باشند همه‌ي ما تقريبا به گردنمان است غفلت داريم مخصوصا براي درگذشتگان بهترين فرصت ماه رمضان است براي اموات خيلي خوب است براي پدر مادر بهترين خيرات است اين را بايد به فقير داد براي مدرسه سازي و مسجد و کمک‌هاي ديگر نه البته فقير هم قبلا گفتيم فقير به آن نمي‌گويند که رو به قبله باشد من خودم ديدم فلاني يک کيلو گوشت گرفت فقير نبايد يک کيلو گوشت بگيرد؟ کسي که هشتش گرو نه است دخل و خرجش جور در نمي‌آيد فکر نکنند فقير به کسي مي‌گويند که آه در بساط نداشته باشد بگويد من خودم ديدم يخچال برد خانه اش پس اين هم معناي فقير نکته‌ي آخر اين که عزيزان يادشان باشد لازم نيست اگر خواستند رد مظالم بدهند بگويند ما داريم به عنوان رد مظالم مي‌دهيم همين اجازه‌‌اي که ما گرفتيم از مجتهدين مراجع تقليد تا آخر ماه رمضان هديه بدهيد لازم نيست صبر کن اول نيت بکنم خدايا صد هزار تومان به نيت رد مظالم بدهم نه به عنوان هديه بدهيم توضيحات لازم نيست اسم رد مظالم هم لازم نيست برده شود
شريعتي: خيلي ممنون از توجه شما نماز روزه هايتان قبول باشد حاج آقاي حسيني دعا بکنند خداحافظي بکنيم
حاج آقا حسيني: اگر مجال است خيلي‌ها فرمودند ما دعاي سه مرتبه از عزيزان تقاضا بکنم آيه‌ي شريفه را مخصوصا در اين ماه رحمت مغفرت آمرزش بخوانند دل‌هاي شکسته پاي سمت خدا زياد است خداوند عِندَ المُنکَسِرَةِ قُلُوبُهُم (منيه المريد، ص 123) است «أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ‌ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ» (نمل/ 62) خدايا به حق محمد و آل محمد رفع گرفتاري و پريشاني از همه‌ي عزيزاني که مخصوصا به اين برنامه التماس دعا دارند بفرما مريض هايشان را لباس عافيت بپوشان
شريعتي: ان شاء الله تو که يک گوشه چشمت غم عالم ببرد حيف باشد که تو باشي و مرا غم ببرد از قرار ما فقط سيزده شب ديگر باقي مانده والحمدلله رب العالمين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين.