برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: احياي امر ولايت و غدير
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 05-05-99
شريعتي: بسم الله الرحمن الرحيم، اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
دلدادهي عشق از صفاتش پيداست *** صدق سخن از صبر و ثباتش پيداست
هرکس که محبت علي در دل اوست *** از گرمي ذکر صلواتش پيداست
سلام ميکنم به همه بينندهها و شنوندههاي خوبمان، انشاءالله هرجا هستيد خداي متعال پشت و پناه شما باشد. هفته گذشته با حاج آقاي بهشتي خداحافظي کرديم، اميد داريم انشاءالله اين فراق طولاني نشود و ايشان را زيارت کنيم. امروز با احترام و افتخار خدمت حاج آقاي فرحزاد هستيم، سلام عليکم و رحمة الله، خيلي خوش آمديد.
حاج آقاي فرحزاد: عليکم السلام و رحمة الله. خدمت جنابعالي و بينندگان و شنوندگان عزيز عرض سلام دارم. ايام فرخنده ماه ذي الحجه و دهه مبارک ذي الحجه و ايامي که پيش رو هست را تبريک ميگويم. از آقاي بهشتي هم تشکر ميکنم و اميدوارم به زودي در اين برنامه حاضر شوند. اين دهه خيلي مهم است و خداي متعال به اين دهه قسم خورده است، «وَ لَيالٍ عَشْر» (فجر/2) «وَ أَتْمَمْناها بِعَشْر» (اعراف/142) چند جاي قرآن اشاره شده و عبادت و کار خير نزد خدا در اين دهه هست. فردا شب، شب شهادت امام محمد باقر است و بعد روز عرفه که روز مهمي براي دعاست و شهادت حضرت مسلم(ع)، بعد از شهادت حضرت مسلم جشنها شروع ميشود.
شريعتي: بحث امروز شما را خواهيم شنيد.
حاج آقاي فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحيم، الحمدلله رب العالمين، اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
اوايل انقلاب ميخواستند برنامههاي غدير را احياء کنند، نامگذاري کردند هفته ولايت و بعدها نام گذاشتند دهه ولايت، ما از عيد قربان تا عيد مباهله را براي شادي گفتيم. مقام معظم رهبري در يکي از سخنرانيهاي عيد غدير فرمودند: ماه ذي الحجه اينقدر مناسبت در رابطه با اهلبيت به خصوص علي بن ابي طالب دارد، خوب است اين ماه را ماه ولايت بناميم. چون ماه ذي الحجه ماه ولايت هست، اين سه هفته دربارهي بحث ولايت و احياي امر ولايت و غدير خواهيم گفت، در ماه محرم هم به سراغ صحيفه سجاديه و مکام رالاخلاق خواهيم رفت.
در مورد احياي ولايت و ياد اهلبيت و امر ولايت، چند نکته را متذکر شوم. اول اينکه در ميان مذهبيها و عموم مردم، عبادت را فقط در اعمال خاص ميدانيم. نماز، تلاوت قرآن، دعا، مشاهد مشرفه، در حالي که اگر به قرآن و روايات مراجعه کنيم خيلي چيزها هست در عرف ما عبادت نيست ولي عبادتهاي بزرگي است و سرچشمهي همه خيرها و خوبيهاست. مثلاً تفکر کردن، يک جاي خلوت براي تصميمگيريهاي کلان داشته باشيم. اينکه آدم منطق داشته باشد و فکر کند و آخرت را فداي دنيا نکند و دنيا را فداي آخرت نکند. تفکر خيلي مهم است. مرحوم بهاءالديني بيشتر تفکر داشتند. اکثر عبادت ابيذر تفکر بود. امام عسکري(ع) فرمودند: «التفكر أبو كل خير و أمه» (مجموعهورام، ج 1، ص 52) تلاوت و نمازي که در آن تفکر و تدبر نباشد، فايده ندارد.
يکي از عبادتهايي که خيلي از آن غافل هستيم، احسان و گرهگشايي است. افضل عبادات و اعمال است، اينکه گرهاي را باز کني، همسرت را خوشحال کني، از مريضي پرستاري کني، کادر پزشکي ما امروز جهاد ميکنند، نجات دادن جان يک نفر بسيار کار بزرگي است. اگر نياکان ما، عزيزاني که از دست رفتند، اگر اينها برگردند چه ميکنند؟ يا حتي منافقين و کفار، اگر برگردند چه ميکنند؟ «وَ أَنْفِقُوا مِنْ ما رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ» (منافقون/10) خداي مهربان ميفرمايد: آنچه به شما رزق و روزي داديم، الآن غدير نزديک است براي غدير چه کرديم؟ انفاق کنيد، «مما رزقناکم» آبرو، جان، مال، رزقهاي مادي و معنوي، يکي از دوستان بنده گفت: پک فرهنگي نداريد که ما کنار بستههاي معيشتي به فقرا بدهيم و کمک کنيم؟ من خواهش ميکنم هرکس با هر توان مالي که هست حتي پنج هزار تومان هم که ميتواند، کمک کند. دست به دست هم بدهيم و به خودمان رحم کنيم. اگر به همديگر رحم کنيم خداي مهربان ارحم الراحمين است. اميرالمؤمنين به فقرا احسان ميکرد. آيهي ولايت براي چه بر حضرت علي نازل شد؟ «إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ» (مائده/55) ولي شما خداست، ولي شما پيغمبر است، ولي شما آنهايي هستند که ايمان آوردند و اقامه نماز ميکنند و در حال رکوع انفاق ميکنند. اين آيه براي چه نازل شده است؟ اين آيه براي انگشتر دادن نازل شده است. خدا براي انفاق طبل زده است. سورهي هل أتي براي چه نازل شد؟ «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً» (انسان/8) هفده آيه که شايد در قرآن بي نظير باشد. بيش از پنج بار نماز در قرآن در مورد صدقه و انفاق داريم. خداي مهربان در سوره منافقون ميفرمايد: «وَ أَنْفِقُوا مِنْ ما رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ» شرايط و موقعيت داريد، دلال خير بشويد. قبل از اينکه مرگ سراغ شما بيايد، انفاق کنيد. اگر انفاق نکردي، «فَيَقُولَ رَبِّ لَوْ لا أَخَّرْتَنِي إِلى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَ أَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ» (منافقون/10) در آن عالم رفتي نالهات بلند ميشود که خدايا اجل مرا عقب بيانداز. مردهها ميگويند: خدايا ما را برگردان صدقه بدهيم. آن چيزي که غضب خدا را خاموش ميکند صدقه دادن است.
عبادت منحصر در نماز و روزه و تلاوت قرآن نيست. دايرهي عبادت خيلي گسترده است. يکي از بزرگترين عبادتها ذکر اميرالمؤمنين علي(ع) و احياي فضايل اميرالمؤمنين، مناقب و مجالس اميرالمؤمنين، کاروانهاي غدير است. هرطور که رفتار و سيرهي اميرالمؤمنين احياء شود، عبادت است و پدر همه عبادتهاست. پيغمبر(ص) سفارش ويژه ميکردند نام و ياد اميرالمؤمنين را احياء کنند. شعراي ما براي غدير يک شعر جديد بگويند، خطاطها چيزي بنويسند در وصف حضرت علي که هرکس ميبيند جذبهي حضرت او را بگيرد. پيغمبر (ص) فرمودند: «زَيِّنُوا مَجَالِسَكُمْ بِذِكْرِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ (ع)» (بشارة المصطفي، ص 60) مجالس خود را با ياد و نام علي بن ابي طالب زينت بدهيد. مرحوم بهاءالديني ميفرمودند: ما همه امامها را دوست داريم ولي ما بيچاره علي بن ابي طالب هستيم. شأن نزول اين آيه در مورد حضرت علي است، پيغمبر شيفتهي حضرت علي بود، به او گفتند: تو ديوانه علي هستي! «إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ» (حجر/6) تو محو علي بن ابي طالب هستي! نام و ياد حضرت در منبرها و جلسات و کلاسها باشد و احياء شود.
در روايت داريم مجلسي که ذکر اهلبيت در آن باشد، ملائکه از آسمان ميآيند و آنها از آن مجلس معطر ميشوند. بعضي ملائکه جهانگرد هستند و هرجا ذکر اميرالمؤمنين در آن زياد باشد، آنجا حاضر ميشوند. در بعضي روايات داريم افراد اهل جلسه را تميز ميکنند و گناه را از پشت شيعيان ما پاک ميکنند، ذکر فضايل اميرالمؤمنين(ع) پاک کننده است. پيغمبر فرمود: کسي ذکر علي بن ابي طالب را بگويد، خداوند گناهانش را پاک ميکند و براي او ثواب و حسنه مينويسند. ملائکه که معطر ميشوند، به آسمان برميگردند. ملائکه ديگر ميگويند: شما عطر عجيبي داريد، اين بو از کجاست؟ ميگويند: ما در مجلس ذکر علي بن ابي طالب شرکت کرديم. ملائکه ديگر ميگويند: ميشود ما هم برويم و معطر شويم؟ ملائکه ميآيند و خودشان را به محل ذکر اميرالمؤمنين ميمالند تا معطر شوند.
ما همه گرفتار آتش جهنم هستيم، روز عرفه امام حسين عرضه ميدارد: خدايا آن دعايي را مستجاب کن که اگر اجابت کردي و باقي را اجابت نکردي به من ضرر نزند. مرا از آتش نجات بده. راه نجات پيدا کردن از آتش چيست؟ پيغمبر ما فرمودند: اگر مردم بر محبت و دوستي مولا علي(ع) اجتماع ميکردند، اصلاً خدا آتش جهنم را خلق نميکرد. يعني جهنم منهاي عل زندگي کردم است. جهنم فراموشي اميرالمؤمنين علي(ع) است. جهنم يعني ما غدير را فراموش کرديم و سقيفه آمد و آتشهايي که در دنيا هست و آتشهايي که در آخرت است. لذا اگر ميخواهيم آتش را خاموش کنيم بايد برگرديم در خط غدير و حضرت علي(ع). جبرئيل به پيغمبر خدا عرض کرد: «يا محمد و الذي بعثك بالحق نبيا إن أهل السماوات لاشد معرفة له من أهل الارض ما كبر تكبيرة في غزوة إلا كبرنا معه» (بحارالانوار، ج 39، ص 98) جبرئيل قسم خورد اگر اهل زمين هم همانند اهل آسمان عاشق حضرت علي باشند، خدا آتش جهنم را جمع ميکرد.
بزرگي فرمودند: آتش جهنم غلط ميکند عاشق حضرت علي حضرت زهرا را بسوزاند! بايد ولايت را همراهمان ببريم. يکوقت ميبينيد يک کارهايي ميکنيم موقع مردن سلب ميشود. روايت ميگويد: مؤمني که عاشق اهلبيت است وقتي ميخواهد از جهنم رد شود، آتش جهنم ميگويد: مؤمن رد شو، نور تو آتش مرا خاموش ميکند. بياييم با احياي امر ولايت و غدير آتش جهنم را خاموش کنيم. مشکل ما اين است که از سيرهي حضرت علي فاصله گرفتيم. ما ثروتمنداني داريم ميتوانند صدها فقير را اداره کنند. شغل ايجاد کنند، ولي همه را روي هم انبار ميکنند و بايد حسرت بخورند که تمام اين سکهها داغ ميشود و بد بدنشان زده ميشود.
يک نکته خيلي قشنگي آقاي عابديني فرمودند، در جلسه وعاظ که براي غدير تشکيل ميدهيم فرمودند: اگر بخواهيم غدير احياء شود بايد در طول سال مردم با غدير درگير شوند. يک روز غدير را جشن بگيريم، تمام ميشود. ما تاسوعا و عاشورا عزاداري کنيم تمام ميشود ولي از چند روز قبل به استقبال محرم ميرويم، ما بايد مشابه اين را براي اميرالمؤمنين(ع) طراحي کنيم. اميرالمؤمنين پدر ماست، پيغمبر ما خواستند دست اين امت را در دست پدر بگذارند. آدم نبايد پدر خود را فراموش کند. ما براي کربلا ناله ميزنيم، چرا براي نجف ناله نميزنيم؟ زيارت کربلا مهمتر است يا زيارت نجف؟ فرمود: برتري زيارت مولا اميرالمؤمنين بر زيارت کربلا مثل برتري اميرالمؤمنين بر امام حسين است. اگر حضرت علي نبود، امام حسيني هم نبود. اينکه در مسجدالنبي نماز ده هزار رکعت فضيلت دارد. سابقه نداشته اين ايام ذي الحجه، مکه تعطيل باشد. حج خانه خدا و منا و عرفات تعطيل باشد. اين يک بلاي آسماني است و بايد تضرع و زاري کنيم. نماز در مسجدالحرام صد هزار برابر است ولي روايت داريم در حرم مولا اميرالمؤمنين دويست هزار رکعت است! نکتهاش اين است که گفت:
کعبه يک سنگ و نشاني است که ره گم نشود *** حاجي احرام دگر بند ببين يار کجاست
کعبه خيلي حرمت دارد، پيغمبر ما و امام صادق(ع) فرمود: کعبه تو خيلي حرمت داري، ولي حرمت يک مؤمن از تو بالاتر است. احترام به حرمت يک مؤمن از خانه کعبه بالاتر است، اگر مؤمني را شکنجه دادي و آبرويش را بردي، گويي خانه کعبه را پودر کردي. اميرالمؤمنيني که کعبه را از بتپرستان پاک کرد، دين پيغمبر را نگهداري کرد. شرافت عالم و مکان به مکين است. اين فرمايش آقاي عابديني که نام و ياد اميرالمؤمنين را در طول سال زنده نگه داريم. هرطور ميتوانيم، با هر کار و روشي، نام حضرت را زنده نگه داريم. يکي از چيزهايي که بايد به آن توجه داشت، نماز و عبادت و صدقه و احسان ما همه با محوريت اميرالمؤمنين قبول ميشود و با پذيرش ولايت اميرالمؤمنين توبه ما پذيرفته و گناه ما پاک ميشود. هيچ عملي را خدا در عالم قبول نميکند، مگر اقرار با ولايت اميرالمؤمنين(ع). اين روايت را هم درباره حضرت موسي داريم و هم درباره حضرت عيسي(ع). داشتند ميرفتند يک کسي ناله ميزد و اشک ميريخت. به خدا گفتند: به داد اين بندهات برس. فرمود: او دعا ميکند ولي درباره نبوت شما شک دارد. چون ولي و نماينده مرا قبول ندارد، دعايش را مستجاب نميکنم.
کسي که همه عمرش نماز بخواند و دعا بکند، رکوع بکند، اينقدر که خم شود، همه اموالش را صدقه بدهد، حج برود و سعي صفا و مروه بکند، ولي بگويد: من علي بن ابي طالب را قبول ندارم، او را با صورت در آتش جهنم مياندازند. کسي که بگويد: من علي را قبول ندارم، چون علي محک و ميزان است! با صورت در آتش جهنم ميافتد. در هر حالي يا علي بگوييم، بلند شدن، نشستن، يا علي بگوييم. در سفينة البحار هست که امام زمان فرمود: والله داخل بهشت ميشوند کساني که گروهي هستند حضرت علي را دوست دارند و به حضرت علي قسم ميخورند، خدا اينها را ميبخشد و وارد بهشت ميکند، حتي اهل کتاب و مسلمانها عاقبت بخير ميشوند اگر عاشق حضرت علي باشند. پيغمبر ما فرمود: محور و اساس دين و مکتب ما محبت اميرالمؤمنين است. اگر باشد آدم نجات پيدا ميکند، اگر مسلمان نما باشيم و ميليونها سال عبادت کنيم و پيغمبر و اميرالمؤمنين را قبول نداشته باشيم، فايده ندارد.
شريعتي: نکته مهم ديگر اينکه غدير را در کام بچههايمان شيرين کنيم.
حاج آقاي فرحزاد: عيدي ميدهيم، لباس نو، به اسم غدير و روز عيد غدير باشد. برنامهريزي کنيم به زندانيها ايام غدير مرخصي بدهيم. آنهايي که اهل عفو هستند، عمدهي عفو طول سال را در ايام غدير بگذاريم. آقاي عرفان خدا رحمتشان کند، ميگفت: بنده خدايي گفتند: ما از غدير خوشمان نميآيد، چون روز غدير آمدند پدر ما را دستگير کردند و بردند. چه اتفاق بدي است! براي غدير خيلي ميتوانيم برنامههاي زيادي را داشته باشيم.
شريعتي: امروز صفحه 480 قرآن کريم، آيات 30 تا 38 سوره مبارکه فصلت، ولي چون آيه 37 سجده واجب دارد، دو آيه آخر را پخش نخواهيم کرد.
«إِنَ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ «30» نَحْنُ أَوْلِياؤُكُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ لَكُمْ فِيها ما تَشْتَهِي أَنْفُسُكُمْ وَ لَكُمْ فِيها ما تَدَّعُونَ «31» نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ «32» وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ «33» وَ لا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لَا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ «34» وَ ما يُلَقَّاها إِلَّا الَّذِينَ صَبَرُوا وَ ما يُلَقَّاها إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِيمٍ «35» وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ»
ترجمه آيات: همانا كسانى كه گفتند: «پروردگار ما خداست، پس (بر اين عقيده) مقاومت نمودند، فرشتگان بر آنان نازل مىشوند (و مىگويند:) نترسيد و غمگين مباشيد و بشارت باد بر شما به بهشتى كه پى در پى وعده داده مىشديد. ما (فرشتگان) در دنيا و آخرت دوستان شماييم؛ و براى شماست (در بهشت) هر چيزى كه تمايل داشته باشيد و براى شماست در آن جا هر چه را درخواست كنيد. (همهى اينها) پذيرايى مقدّماتى از جانب خداوند بخشندهى مهربان است. و كيست خوش سخنتر از كسى كه (مردم را) به سوى خداوند دعوت كند و (خود نيز) عمل شايسته انجام دهد و بگويد: «من از مسلمانان هستم»؟ و نيكى با بدى يكسان نيست؛ (بدى ديگران را) با شيوهى بهتر (كه نيكى است) دفع كن، كه اين هنگام آن كس كه ميان تو و او دشمنى است همچون دوست گرم مىشود (و عداوتش نسبت به تو تمام مىشود). و اين (خصلت و برخورد نيكو) را جز كسانى كه اهل صبر و شكيبايى هستند دريافت نمىكنند، و اين را جز كسى كه داراى بهرهى بزرگى (از كمالات باشد) نخواهد يافت. و اگر انگيزه و وسوسهاى از طرف شيطان تو را تحريك كند (كه بدى را با بدى جواب دهيد) پس به خداوند پناه ببر كه او خود شنواى آگاه است.
شريعتي: انشاءالله زيارت عتبات عاليات، مشهد مقدس، نصيب همه شما شود.
حاج آقاي فرحزاد: از اعمال اين دهه و روز عيد غدير ذکر صلوات است، روايات متعدد داريم اگر کسي نام پيغمبر را بشنوند و ذکر صلوات را نگويد ملائکه نفرين ميکنند، ميگويد: «لا غفر الله لک» يا فرمود:جفاکارترين مردم به من کساني هستند که نام مرا بشنوند و بر محمد و آل محمد صلوات نفرستند. يکي از راهکارهايي که ميتواند نام حضرت علي را بيشتر احياء کند، اميرالمؤمنين نفس پيغمبر است.
گر لحمُک لَحمي ز حديث نبوي بي *** بي صل علي نام علي بي ادبي بي
سنت خوبي است راه افتاده که وقتي «اشهد ان عليا ولي الله» ميگويند، صلوات ميفرستند و بسيار هم خوب است. علي جان پيغمبر است. ذکر صلوات ولو آهسته گفته شود. در ميان شبها ما شبي مثل شب قدر براي دعا و نيايش و دعا و تضرع نداريم. انشاءالله از الآن برنامهريزي کنيم با رعايت پروتکلهاي بهداشتي در فضاي مساجد يا حتي خانه خودمان، دعاي عرفه و زيارت امام حسين از راه دور را داشته باشيم. شب عيد قربان هم اعمالي دارد و بسيار مهم است. روز عيد قربان هم غسل دارد و زيارت امام حسين مستحب است ولي سنت مؤکد قرباني کردن است.
از برنامه سمت خدا تشکر ميکنم که از اول ماه رجب سنت قرباني کردن را در برنامه دارند. بهترين صدقه قرباني کردن است. امام سجاد سه بخش ميکرد، بخشي را براي اهل خانه و يک سوم به فقرا و يک سوم به همسايهها ميدادند. سنت مؤکد است، اين حديث خيلي مهم است که امام هفتم(ع) فرمود: اگر مالت را در راه خوب و حق خرج نکني، خدا گرفتارت ميکند دو برابر در راه باطل خرج کني. چرا چند قرباني ندهيم؟ پيغمبر ما دو قرباني ميکردند يکي براي خودشان و يکي براي امتشان، آنهايي که عقيقه دارند، امر خير دارند، عيد قربان با همان هم نيت کنند، نورٌ علي نور است. عقيقه مستحب مؤکد است. در اين ايام که اين ويروس آمده اين قرباني بلا گردان ما ميشود. حديث داريم اولين قطره خوني که از قرباني به زمين ريخته ميشود، خداوند گناه صاحب قرباني را ميبخشد. روايت داريم قرض کنيد و قرباني کنيد. ام سلمه ميگويد: وقتي حضرت بر قرباني کردن تأکيد کردند، گفتم: من پول قرباني کردن ندارم، چه کنم؟ فرمودند: قرض کن و قرباني کن، خدا ديِن آن را ادا ميکند. يا اينکه مشارکتي باشد، هرکس هرچقدر ميتواند بگذارد يک گوسفند قرباني کنند.
خدايا تو را قسم ميدهيم قلب امام زمان از ما راضي و فرجش را نزديک و ما را از بهترين يارانش قرار بده. توفيق احياي امر ولايت و امر غدير به همه ما مرحمت بفرما و ما را از علي و اولاد علي جدا نگردان. مريضها را شفا عنايت بفرما، آنهايي که مسکن و شغل و اولاد ندارند، عنايت بفرما. زيارت عتبات، مکه و مدينه نصيب ما بگردان. به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
شريعتي: «والحمدلله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمد و آله الطاهرين»