![]()
حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد – سيري در صحيفه سجاديه، شرح دعاي هفدهم (شناخت شيطان)
برنامه سمت خدا
موضوع برنامه: سيري در صحيفه سجاديه، شرح دعاي هفدهم (شناخت شيطان)
كارشناس: حجت الاسلام والمسلمين فرحزاد
تاريخ پخش: 13-03- 98
شريعتي: بسم الله الرحمن الرحيم، اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
آقا سلام، ماه مبارک تمام شد *** شب‌هاي آخر من و ماه صيام شد
درهايي از ضيافت حق بسته شد ولي *** پشت در نگاه شما ازدحام شد
سفره دوباره جمع شد و دير آمديم *** دير آمديم و قسمت ما فيض عام شد
بين دعاي آخر سفره دعا کنيد *** شايد که سال، سال ظهور امام شد
آقا دعا کنيد که شب‌هاي آخر است *** شايد که مهماني ما هم به کام شد
«اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِيَامِنَا إِيَّاهُ فَإِنْ جَعَلْتَهُ فَاجْعَلْنِي مَرْحُوماً وَ لَا تَجْعَلْنِي مَحْرُوماً» سلام مي‌کنم به همه بيننده‌ها و شنونده‌هاي خوبمان، طاعات و عبادات شما قبول باشد. حاج آقاي فرحزاد سلام عليکم، خيلي خوش آمديد.
حاج آقاي فرحزاد: عرض سلام دارم خدمت جنابعالي و بينندگان و شنوندگان عزيز. آرزوي قبولي طاعات را داريم. انشاءالله ماه رمضان را با بهترين عنايات خدا پشت سر بگذاريم و از امشب غفلت نکنيم. در روايات داريم خداي متعال در هر شبي يک ميليون نفر را از آتش جهنم آزاد مي‌کند. هر ساعتي يک ميليون، شب‌هاي قدر عفو عمومي است، شب آخر ماه به تعداد کل ماه، رحمت الهي جوشش مي‌کند و هم شب عيد فطر و هم شب آخر عنايت و لطف خدا خيلي ريزش دارد. اگر کسي از اين قافله جا مانده است، امشب و فردا را قدر بداند. پيغمبر ما فرمودند: «فإنّ الشقي من حرم غفران اللّه في هذا الشهر العظيم» شقي و بدبخت کسي است که از رحمت خدا در اين ماه محروم شود. يک ماه سفره الهي پهن است و استفاده نکند. از همه عزيزاني که در ماه رمضان برنامه اعتکاف را در مشهد، قم و جمکران برگزار کردند تشکر مي‌کنم. انشاءالله سالهاي ديگر هم اين سنت الهي بهتر و کاملتر برگزار شود.
شريعتي: ماه مبارک رمضان گره خورده با صحيفه سجاديه، امروز براي ما از دعاي هفدهم صحيفه سجاديه صخن خواهند گفت.
حاج آقاي فرحزاد: بسم الله الرحمن الرحيم، الحمدلله رب العالمين، اللهم صل علي محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
در دعاي هفدهم حضرت پناهندگي به خدا از شر شيطان و چه کار کنيم راهکارهايي که از شر شيطان محفوظ بمانيم، حضرت مي‌فرمايد: «اللهم صل علي محمد و آله» در جا جاي صحيفه و دعاهاي ما ذکر صلوات تکرار شده است. «وَ اشْغَلْهُ عَنَّا بِبَعْضِ أَعْدَائِكَ» خدايا شيطان را مشغول کن به دشمنانت ور برود. اينکه دشمن به دشمن بزند و ما اين وسط جان سالم به در ببريم. خدايا شيطان را به بعضي از دشمنانت مشغول کن «وَ اعْصِمْنَا مِنْهُ بِحُسْنِ رِعَايَتِكَ» ما را در عصمت خودت، با رعايت کامل هواي ما را داشته باش و ما را از خطرات شيطان حفظ کن و نگهدار. «وَ اكْفِنَا خَتْرَهُ» از مکر و نيرنگ‌هاي شيطان ما را کفايت کن. «وَ وَلِّنَا ظَهْرَهُ» رويش را از ما برگردان. «وَ اقْطَعْ عَنَّا إِثْرَهُ» خدايا گام‌هاي شيطان را از ما قطع کن که نتواند طرف ما بيايد. «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ» هنگام ذکر نام پيغمبر صلوات مستحب مؤکد است، شيخ صدوق و شيخ بهايي و ديگر بزرگان واجب مي‌دانند.
«وَ أَمْتِعْنَا مِنَ الْهُدَى بِمِثْلِ ضَلَالَتِهِ» به جاي گمراهي‌هايي که شيطان به ما ارائه مي‌دهد، شما با هدايت خودت ما را بهره‌مند ساز. «وَ زَوِّدْنَا مِنَ الْتَّقْوَى ضِدَّ غَوَايَتِهِ» در مقابل گمراه کردن شيطان ما را به مسير تقوا، اصلاً فلسفه وجوب ماه رمضان اين است که تقوايمان مايه‌دار شود. پر رنگ شود، چيزي که ما را از شر شيطان حفظ مي‌کند، تقواست. هرچه بتوانيم ملکه تقوا و خويشتن‌داري را در مقابل گناه قوي کنيم، در مقابل شيطان بيمه شديم. «وَ اسْلُكْ بِنَا مِنَ التُّقَى خِلَافَ سَبِيلِهِ مِنَ الرَّدَى» خدايا ما را در مسير تقوا، خلاف راه شيطان که به پستي دعوت مي‌کند، ما را به وسيله تقوا حفظ کن. «اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْ لَهُ فِي قُلُوبِنَا مَدْخَلًا» خدايا در دل ما راه ورود براي او قرار نده. «وَ لَا تُوطِنَنَّ لَهُ فِيمَا لَدَيْنَا مَنْزِلًا» راه‌هاي ورود به شيطان را ببند و در درون ما جايگاهي براي شيطان قرار نده که بيايد وطن بگيرد و بماند. «اللَّهُمَّ وَ مَا سَوَّلَ لَنَا مِنْ بَاطِلٍ فَعَرِّفْنَاهُ» شيطان تسويلات خيلي دارد. چون با بنده‌هاي خوب خدا و انبياء دست و پنجه نرم کرده است. تجربه زياد دارد، اينطور نيست که شيطان چيز بلد نباشد. مواعظي که شيطان به انبياء داشته است. مواعظ بزرگ که مثلاً بعضي از انبياء مي‌خواستند گوش ندهند ولي خدا فرمود: گوش بدهيد.
شخصي به نام علي بن محمد، از دوستان امام باقر(ع) است. به ابليس برخورد کردند، خودش را معرفي کرد و گفت: من کسي هستم که حضرت آدم را از بهشت بيرون کردم و قابيل را وادار کردم هابيل را بکشد و در همه فتنه‌ها بودم. من ابليس رانده شده از در خانه خدا هستم! گفت: به او گفتم يک موعظه بکن، تو خيلي تجربه داري! گاهي دشمن هم حرف حسابي مي‌زند. حضرت امير در نهج‌البلاغه مي‌فرمايد: «فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاق» (نهج‌البلاغه/ص481) مثل سگي که يک دُر از دهانش بيافتد، دُر قيمت و ارزش دارد. حکمت را ولو از اهل نفاق و دشمنم بگير، به آن گفتار نگاه کن. به او گفتم: حرف حسابي به من بزن. واقعاً حرف حسابي زد. امام باقر تأييد کردند. فرمودند: من دو تا نصيحت و موعظه مي‌کنم، يکي براي دنيا و يکي براي آخرت و هردو کامل است. فرمودند: اگر در دنيا مي‌خواهي خوشبخت و سعادتمند شوي و راحت زندگي کني، «اقنع بالکفاف و العفاف» تجملات و تشريفات و چشم و هم چشمي و حرص و طمع بيچاره مي‌کند. چه چيزي حضرت آدم را از بهشت بيرون کرده است؟ قانع و راضي باش، به اندازه گذران بار و توشه‌ات را براي آخرت ببند. اگر مهر دنيا از دلت بيرون برود، به اندازه کفاف و عفاف زندگي کني، خوشي و راحتي هميشگي را داري. ديگر به هر بانکي بدهکار نيستي و راحت زندگي مي‌کني.
حضرت امير فرمودند: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً» (نحل/97) کسي که از زن و مرد مؤمن عمل صالح انجام بدهد، خدا مي‌گويد: حيات طيبه به او مي‌دهيم. حضرت امير فرمود: حيات طيبه قناعت است، قانع، گنجي است که تمام نمي‌شود. ولي مدگرايي و تشريفات، انتها ندارد. مثل سرابي که هي درونش فرو مي‌روي. براي آخرت ما چه چيزي بيشتر از همه به درد مي‌خورد؟ گفت: «اقْنَعْ مِنْ دُنْيَاكَ بِالْعَفَافِ وَ الْكَفَافِ وَ اسْتَعِنْ عَلَى الْآخِرَةِ بِحُبِّ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ» (مناقب آل ابي طالب عليهم السلام/ج2/ص252) براي آخرت تو چيزي در عالم هستي بالاتر از محبت و ولايت علي بن ابي طالب پيدا نکردم. هيچ پيغمبر و فرشته مقربي به خدا نزديک نشد الا با حبّ علي بن ابي طالب، هرکسي هم جهنم رفت با بغض علي بن ابي طالب رفت. اينطور نيست که شيطان حرف حسابي هم دارد و خيلي مفصل است. مثلاً ده تا حرف حسابي مي‌زند و يک حرف ناحساب را قاطي مي‌کند و آدم را به بيراهه مي‌کشد. خيلي بايد مواظب باشيم. لذا حضرت درخواست مي‌کند، خدايا آنچه براي ما ظاهرسازي مي‌کند و نقشه مي‌کشد به ما بشناسان که ما از نقشه‌هاي شيطان خبردار شويم.
«وَ إِذَا عَرَّفْتَنَاهُ فَقِنَاهُ» وقتي مکرهاي شيطان را فهميديم ما را حفظ کن به حيله‌هايش نيافتيم. «وَ بَصِّرْنَا مَا نُكَايِدُهُ بِهِ» کيدهايي که به ما مي‌کند به ما بصيرت بده که بفهميم. «وَ أَلْهِمْنَا مَا نُعِدُّهُ لَهُ» خدايا ما را از غفلتي که به ما وارد مي‌کند و ما را غافل مي‌کند، بيدار کن «وَ أَيْقِظْنَا عَنْ سِنَةِ الْغَفْلَةِ بِالرُّكُونِ إِلَيْهِ وَ أَحْسِنْ بِتَوْفِيقِكَ عَوْنَنَا عَلَيْهِ» توفيقات ما را زياد کن که بر او غالب و مسلط شويم. اگر بحث ما را پيگيري کرده باشند، دو هفته پيش گفتيم: چند موضوع در مورد شيطان مطرح مي‌کنيم. شياطين چند قسم است. شيطان جني که همين ابليس و اعوان و انصارش هست. شيطان انسي هر آدمي که شيطنت دارد و در مسير شيطان است. نفس اماره دروني که حضرت امير فرمود: «شيطان كل إنسان نفسه» خلقت ابليس و شيطان اسراري دارد، اگر شيطان نباشد، حق و باطل معلوم نمي‌شود. انسان امتحان نمي‌شود. شيطان است که بازار دنيا و بازار امتحان را گرم کرده است. شيطان به خالص‌ها مي‌گويد: من دسترسي ندارم، به سمت ناخالص‌ها مي‌رود.
يکي از چيزهايي که بايد توجه داشته باشيم اين است که از دشمني شيطان غافل نشويم. در قرآن هست «الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبين» (يس/60) شيطان دشمن آشکار ماست، کمر بسته همينطور که پيغمبرها و امامان کمر بستند يک نفر جهنم نرود، شيطان در مقابل دستگاه و نماينده دارد که کسي به بهشت نرود و همه به جهنم بروند. دشمني واقعي با بني آدم دارد. شيطان را دست کم نگيريم. درباره‌ي يکي از عرفا نقل مي‌کنند که گفتند: شما وقت مردن راحت شدي؟ گفت: نه، ممکن است لحظه آخر شيطان ايمان مرا بدزدد. چون از ما زخم خورده و مي‌خواهد زهرش را بريزد. حضرت آدم خليفة الله و صفي الله است و مظهر اسماء و صفات خداي متعال است. شيطان 24 ساعت کار مي‌کند و در يک لحظه همه جا مي‌تواند برود. بزرگي مي‌گفت: چيزهايي که شيطان دارد و ما براي امامان نسبت مي‌دهيم و مي‌گوييم: اينها علم غيب دارند يا همه جا مي‌توانند حاضر باشند، اينها را وهابي‌ها منکر مي‌شوند. بابا شيطان که دشمن خداست اينها را دارد. طي الارض دارد، همه وقت بيدار است. علم به خيلي چيزها دارد. امام که نماينده خداست را انکار مي‌کنند ولي در مورد شيطان اينها را قبول مي‌کنند. شيطان با انبياء دست و پنجه نرم کرده و خيلي تجربه دارد. حافظ مي‌گويد:
جايي که برق عصيان بر آدم صفي زد *** از ما چگونه زيبد دعوي بي گناهي
بايد بيشتر به خدا پناه ببريم و از شر شيطان در امان باشيم. حافظ مي‌گويد:
دام سخت است مگر يار شود لطف خدا *** ورنه آدم نبرد صرفه ز شيطان رجيم
شيطان مين گذاري مي‌کند. قسم شيطان است، به خدا قسم خورده است «قالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ إِلَّا عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ» (صاد/82) به خدا گفت: به عزتت قسم، زورم به بندگان خالص تو نمي‌رسد. شيخ مرتضي زاهد از علماي بزرگ تهران بود و خيلي آدم فوق العاده‌اي بود و صاحب کرامت بود. يک موقعي اطرافيان و خانم ايشان مي‌بيند آقا چند روز غذا نمي‌خورد و ناراحت است. مي‌گويند: چرا حالتان خوب نيست؟ مي‌گويد: تازگي به حديثي برخورد کردم که خيلي مرا نگران کرده است. حديث اين است که در روايت داريم شيطان به عدد راه‌هاي صلاح و مستقيم، راه انحرافي درست کرده است. يعني هر جنس خوبي يک جنس بدل يا چند جنس بدل کنارش است. اين نگراني که شيطان اينقدر مي‌تواند کار کند، مرا نگران کرده است. لذا در فکر هستم چطور به خدا پناه ببريم که از شر شيطان در امان باشيم.
ملا علي معصومي کلام قشنگي دارد. قبرش در همدان زيارتگاه است. عالم برجسته‌اي بود. مي‌فرمودند: ما هرجا رفتيم سجاده بياندازيم ديديم شيطان جلوتر از ما انداخته است. يعني يک نقشه انحرافي که روي دست ما زده است. ريا، شرک، خرابکاري، حقه‌بازي و کلک، کنار هر حلالي حرام گذاشته است. کنار هر راه مستقيم يک راه انحرافي گذاشته است. اگر کسي نور الهي نداشته باشد در دام شيطان گرفتار مي‌شود. در حالات مرحوم آ سيد موسي زر آبادي که از بزرگان بود، شاگرداني داشت و صاحب کرامات بود. خواب و کشف و کرامات هم شيطاني داريم و هم رحماني، يا بايد استاد پخته‌اي باشد يا خود شخص نوري داشته باشد. مرتاض‌هاي هندي خيلي کرامات دارند. قطار را نگه مي‌دارد. رفقاي ما به هند رفتند، مي‌گويد: به من گفت من اينقدر اراده قوي دارم بر خلاف ميل خودت تو را حرکت مي‌دهم. تو اراده کن راه نروي من تو را راه مي‌برم. گفتند: تو با هرچه زور داري بايست، يکباره ديدم دارم راه مي‌روم! گفت: راه برو من تو را نگه مي‌دارم. اينها رياضت‌هايي مي‌کشند، مثلاً چند روز با يک بادام سر مي‌کنند. کار به قرب و خدا و پيغمبر ندارد، تشخيص معجزه با کرامت، بعضي چيزها مثل معجزه کار هرکسي نيست، مثل زنده کرده مرده! ولي بعضي چيزها مشترک است، شيطان و شياطين جني و انسي هم مي‌توانند و تشخيص آن خيلي پيچيده است. آقا موسي زر آبادي صاحب کرامت بود. يک موقع بيرون قزوين آمد بالاي تپه‌اي رفت، شيطان مي‌گويد: الآن نگاه کن تمام شهر قزوين و خانه‌هايش را اشراف دارم. همه چيز را مي‌ديد. مي‌گويد: اينها را من به تو دادم، اگر مي‌خواهي باشد يک وعده نمازت را بايد ترک کني. صبح نماز صبح نخواني. اين امر خداست، نمي‌توانم نخوانم. مي‌گويد: اگر امر مرا اطاعت نکني همه اين کرامات را از تو مي‌گيرم. مي‌گويد: بگير.
درباره‌ي امام هفتم(ع) داريم که در زمان حضرت کسي بود که هرکس در دستش هرچه پنهان مي‌کرد و نيت مي‌کرد، مي‌گفت. خدمت امام هفتم آمد، امام او را امتحان کردند. حضرت به او گفتند: از کجا به اينجا رسيدي؟ گفت: من خلاف ميلم و نفسم عمل کردم، اين اثر وضعي‌اش است. حضرت مي‌خواستند نجاتش بدهند. فرمودند: بيا مؤمن شو و مسلمان شو. گفت: نمي‌شوم. گفت: چرا؟ مگر بنا نداري خلاف ميل و نفست عمل کني؟ گفت: چشم! مسلمان شد. شهادتين گفت و شيعه شد. تمام آنها را از دست داد. چون شيطان به او القاء مي‌کرد. ديگر تمام عنايات و اجرها را خدا در قيامت مي‌گذارد. ما خواب شيطاني داريم، شيطان دستش خيلي باز است و با خيلي‌ها دست و پنجه نرم کرده است.
شهيد دستغيب کتابي دارند به نام «استعاذه» پناه بردن به خدا، ايشان نمونه‌هايي مي‌گويد که شيطان خيلي قوي است و کاربرد دارد، چنين و چنان مي‌کند. داستان جالبي را در اول کتاب آورده است. مي‌گويد: عالمي در يک روستايي زندگي مي‌کردند، يک نفر اهل روستا آمد گفت: فاميل ما، پدر ما در حال سکرات است، شما بيا شهادتين را تلقين کن. اين عالم آمد، اين آقا رو به قبله بود، در حال سکرات بود. گفت: «لا اله الا الله» از گوشه اتاق صدايي آمد «صدق عبدي» بنده من راست مي‌گويد. بعد از چند لحظه کسي که در حال احتضار بود، گفت: يا الله! از گوشه اتاق صدا آمد: لبيک! اين عالم خيلي نوراني بود. اين عالم فهميد اين صدا، صداي غير عادي نيست. رو کرد به سمتي که اين صدا مي‌آيد، گفت: چه کسي هستي؟ گفت: من ابليس هستم. اين پنجاه سال، هفتاد سال نوکر و بنده من بود. هفتاد سال حرف مرا گوش داده است. «لا اله الا الله» يعني خدايي جز شيطان ندارم!! من اله او هستم. در اين دنيا دنبال چه کسي رفتيم و پرچم چه کسي را بلند کرديم. کسي که همه عمرش با کلک و حيله زندگي کرده، آخر عمرش هم همين است، هرطور زندگي کني همانطور مي‌ميري. واقعاً بايد به خدا پناه ببريم.
مرحوم دولابي مي‌فرمودند: شيطان به شکل و شمائل ظاهري هرکسي درمي‌آيد و خيلي حيله بلد است. در حالات يکي از علماي بزرگ که صاحب کرامات بود و در علوم متبحّر بود، آمده است که يک موقع ابليس نزد او مي‌آيد و زانو مي‌زند. مي‌گويد: فلان موضوع توحيدي و عرفاني نظر شما چيست؟ ايشان مي‌گويد: نظرم اين است. مي‌گويد: نظر شما اشتباه است. مي‌گويد: نه اين درست است و شروع به بحث کردن مي‌کند. هرچه شيطان مي‌گويد اين جواب مي‌دهد، ده اشکال مي‌کند و مباحثه مي‌کنند. دست و پاي شيطان را مي‌بندد، مي‌گويد: من محکومت کردم، مي‌گويد: نه، تو محکومم نکردي. مي‌گويد: چطور؟ استدلال‌هايي که کردي من جواب دادم. مغلوب شدي. مي‌گويد: نه، من نقشه ديگر داشتم. در اين يک ساعت مي‌توانستي دعا بخواني، قرآن بخواني و با خدا انس بگيري. مردم را هدايت کني. يک ساعت با من مشغول شدي. بهترين عمر و سرمايه تو را هدر دادم! اينکه زياد حرف شيطان زدن، هرچه مي‌توانيم فاصله بگيريم و فرار کنيم و سمت خدا برويم.
يکي از راه‌حل‌ها براي وسواس اين است که به حرف شيطان گوش ندهيم. بي‌خيال شويم. خيلي ضربه مي‌زند، فکر، وقت، عمر، نفس، قلب، اطرافيان و خودت را دائم مشغول مي‌کند و تو فکر مي‌کني عبادت مي‌کني در صورتي که شش دانگ داري درگير مي‌شوي. من خواهش مي‌کنم از وسواسي‌ها که شما چند سال حرف شيطان را گوش داديد، يکبار هم حرف مرا گوش بدهيد و اعتنا نکنيد. آدم وسواس نجس واقعي را ولو فکر مي‌کند نجس است و باطل است، باشد به گردن من! دو روز خوب مي‌شود. ديروز بنده خدايي آمد گفت: در مرز طلاق هستم، خانم من مي‌گويد: فرش نجس است، در و ديوار نجس است، خيلي سخت است. مرا ديوانه کرده است! بياييد اعتنا نکنيد، شيطان وسواس خناس است. درمانش بي اعتنايي است. هرچه بي اعتنايي کنيد و توجه نکنيد، درست مي‌شود. انشاءالله خدا کمک کند.
شريعتي: شيطان شناسي يک هنر است که بتوانيم تشخيص بدهيم کدام حرکت شيطاني و کدام رحماني است. امروز صفحه 61 قرآن کريم، آيات 84 تا 91 سوره مبارکه آل عمران را تلاوت خواهيم کرد.
«قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ عَلَيْنا وَ ما أُنْزِلَ عَلى إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِيَ مُوسى وَ عِيسى وَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ «85» وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِينَ «86» كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِين «87» أُولئِكَ جَزاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ «88» خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ «89» إِلَّا الَّذِينَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ «90» إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا كُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الضَّالُّون «91» إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِمْ مِلْءُ الْأَرْضِ ذَهَباً وَ لَوِ افْتَدى بِهِ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرِين»
ترجمه آيات: بگو: به خدا و آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط (پيامبران از نسل يعقوب) نازل گرديده وآنچه به موسى و عيسى و پيامبران ديگر، از طرف پروردگارشان داده شده (به همهى آنها) ايمان آوردهايم و ميان هيچيك از آنها فرقى نمىگذاريم وما تنها تسليم (فرمان) او هستيم. و هر كس غير از اسلام به سراغ دينى ديگر برود، پس هرگز از او قبول نمىشود و او در قيامت از زيانكاران خواهد بود. چگونه خداوند هدايت كند گروهى را كه بعد از ايمان و گواهى بر حقّانيت رسول و آمدن معجزات و دلايل روشن بر ايشان، باز هم كافر شدند، و خداوند گروه ستمكاران را هدايت نمىكند. آنان (كه با آن همه دلايل روشن وسابقهى ايمان، مرتدّ شدند،) كيفرشان آن است كه لعنت خدا و فرشتگان و عموم مردم بر آنان باشد. آنها همواره مورد لعن (خدا وفرشتگان ومردم) هستند، نه عذاب از آنان كاسته شود و نه به آنها مهلت داده شود. مگر كسانى كه پس از آن، (از كفر و ارتداد) توبه كنند و (كردار و افكار خود را) اصلاح نمايند، كه همانا خداوند آمرزنده و مهربان است. البتّه كسانى كه پس از ايمان آوردن، كافر شدند وسپس بر كفر خود افزودند، هرگز توبهى آنها پذيرفته نخواهد شد و آنها همان گمراهانند. همانا كسانى كه كفر ورزيدند و در حال كفر (بدون توبه) مردند، اگر چه زمين را پر از طلا كرده و به عنوان فديه و باز خريد (از عذاب) بدهند، هرگز از هيچ يك از آنان پذيرفته نمىشود. آنان را عذابى دردناك است و برايشان هيچ ياورى نيست.
شريعتي: اشاره قرآني و نکته صلوات را بفرماييد.
حاج آقاي فرحزاد: روايت جالبي از پيغمبر(ص) هست که فرمودند: ما دو نوع شيطان داريم، شيطان الجن و شيطان الانس، يک شيطان نامرئي، شيطان جن، ابليس هم از جن است. «يبعد الشيطان الجن بلا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم» اين ذکر را با توجه بگوييم، مخصوصاً کساني که گرفتار غم و وسواس و خيالات و افسردگي هستند. حول و قوه ما از خداست. حولي بين ما و گناه حائل نمي‌شود مگر خدا، قوه بر بندگي خدا نداريم مگر با خدا، شيطان جني با «لا حول و لا قوة الا بالله» دور مي‌شود و شيطان انسي، رفقاي ناباب، افراد ناجوري که دور ما هستند. «و يبعد الشيطان الانس بصلاة علي محمد و آل محمد» يک آثار صلوات اين است که آدم‌هاي شرور و بد را از ما دور مي‌کند.
در اين صفحه از قرآن کريم، خداي مهربان مي‌فرمايد: «وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِينَ» آمدن پيغمبر ما که خاتم انبياء هست، همه اديان گذشته را نسخ مي‌کند. در اين زمان هرکس پيرو دين اسلام که آئين الهي است و آخرين پيغمبر انبياي الهي آورده است، هرکس غير اسلام ديني را انتخاب کند، از او پذيرفته نمي‌شود، قبول نمي‌شود. در آخرت هم جزء زيانکارها است. انشاءالله خدا کمک کند، يک بررسي اجمالي، چون اصول دين ما بايد روي تحقيق باشد. يعني کسي مکتب اسلام و آنچه از اهل‌بيت رسيده را بررسي کند، واقعاً جامع‌ترين و کامل‌ترين ادياني است که در روي زمين مردم به آن عمل مي‌کنند.
همانطور که هرسال اشاره مي‌کنيم عزيزاني که صاحب دختر شدند و خيلي پيام داشتيم که زندگي ما بخاطر اينکه نام دخترمان را خديجه گذاشتيم، خيلي عوض شده است. همينطور کساني که براي حضرت خديجه سفره اطعام انداختند. نام حضرت خديجه پيغمبر و اهل‌بيت را خوشحال مي‌کند. عزيزاني که از ماه رمضان گذشته تا آخر ماه رمضان امسال دخترخانم خود را به نام خديجه نامگذاري کردند، به برنامه سمت خدا پيامک بدهند. پلاک طلاي ارزشمندي هديه خواهيم کرد. در مورد زوار اولي‌هاي مشهد مقدس هم با آستان قدس صحبت کرديم و قرار شد زوار اولي‌ها را اعزام کنيم. روحانيون زحمت بکشند، مخصوصاً در مناطق محروم و دور افتاده، ميليون‌ها نفر هستند که هنوز مشهد را نديدند. انشاءالله مبلغين و روحانيون محل همت کنند و چهل نفر را ثبت نام کنند، ما سه روز از آنها در مشهد پذيرايي خواهيم کرد. عزيزاني که قصد دارند باني شوند براي مشهد، قم، کربلا اقدام کنند. براي قم، به ازاي هر نفر 50 هزار تومان، براي مشهد 200 هزار تومان، براي کربلا يک ميليون تومان هزينه مي‌کنيم.
چون ممکن است فردا آخرين روز ماه رمضان باشد، دعاي 45 صحيفه سجاديه دعاي جذاب و زيبايي است. وداع ماه مبارک از زبان امام سجاد(ع) است.
شريعتي: چقدر حضرت سجاد(ع) با حزن و اندوه با اين ماه خداحافظي مي‌کنند. «السلام عليک يا شهر الله الاکبر و يا عيد اوليائه»
حاج آقاي فرحزاد: يک حديث قدسي هست که خداي متعال مي‌فرمايد: «اهل طاعتي في ضيافتي» آنهايي که اين برکت ضيافت ماه مبارک رمضان که در مسير خدا قرار گرفتند و طاعت و بندگي خدا را داشتند، اينها همه در مهماني خدا بعد از ماه رمضان هم هستند. مستحب است بعد از رمضان شش روز روزه را ادامه بدهند و يکباره فاصله نگيرند. يک نکته در مورد کفاره عمد و غير عمد بگويم، کفاره غير عمد، آنهايي که عذر داشتند، خانم‌هاي شيرده، حامله، پيرمرد و پيرزن، آنهايي که مريضي داشتند کفاره جزئي دارند، بين دوم و نيم الي سه براي يک روزشان است. يعني يک ماه 70، هشتاد هزار تومان مي‌شود. اينها به دفتر مراجع مراجعه کنند و اين دين را از گردن خود ادا کنند.
شريعتي: خيلي‌ها پرسيدند: چه کنيم که اين حال و هواي ماه رمضان را بشود استمرار داد و اين دل کندن که خيلي سخت است. اينکه بتوانيم دستاوردهاي اين ماه را حفظ کنيم، چه بايد بکنيم؟
حاج آقاي فرحزاد: در آخر خطبه شعبانيه پيغمبر(ص) سه جمله زيبا فرمودند. يکي اينکه فرمودند: «أيّها الناس إنّ أبواب الجنان في هذا الشهر مفتحة فاسألوا ربّكم أن لا يغلقها عليكم» در اين ماه مبارک رمضان، درهاي بهشت به سوي شما باز شده است. درهاي بهشت چيست؟ سحرخيزي، ده دقيقه زودتر بلند شو، خدمت حاج آقاي مرعشي نجفي رسيدم، نوجوان بودم. ايشان دو ساعت جلوتر به حرم مي‌آمدند. به من فرمودند: خود بيدار بودن، ولو اينکه حال نماز شب هم نداشته باشد، بيداري سحر نورانيت فوق العاده دارد. سحر و بيداري سحر، نماز جماعت، مسجد و قرآن را يکباره کنار نگذاريم. قرآن براي زندگي دائمي ماست. از خدا بخواهيم اين درها را به روي ما نبندد. در هاي جهنم هم به روي شما بسته شده است، خيلي‌ها هستند مي‌گويند: اگر روزه نبودم فحش مي‌دادم. پس در ماه رمضان در جهنم را بستي، اين را محکم ببند. قفل هم بزنيد که کليدش هم گم شود. درهاي جهنم بسته شده است، از خدا بخواهيد اين درها ديگر باز نشود. خيلي‌ها از حرام پرهيز کردند، در اين ماه اين در را ببندند. در اين ماه سلطه شياطين را از روي شما برداشته است. از خدا بخواهيد شياطين هيچوقت بر ما مسلط نشوند. پيغمبر ما فرمودند: «الصَّوْمُ يُسَوِّدُ وَجْهَهُ» روزه روي شيطان را سياه مي‌کند «وَ الصَّدَقَةُ تَكْسِرُ ظَهْرَهُ» صدقه در همه ماه‌ها سفارش شده است، صدقه کمر شيطان را مي‌شکند. هر روز يک مبلغي کنار بگذاريد ولو ناچيز باشد. جا دارد تشکر کنم از عزيزاني که با اين تورم و گراني‌ها و مشکلات اقتصادي، باز هم چند ميليارد کمک کردند، براي اطعام و افطار و خيريه حضرت خديجه کمک کردند. بسته‌هاي نيم ميليوني را به سيل زده‌ها و فقرا کمک کرديم. استغفار و توبه هم رگ قلب شيطان را قطع مي‌کند. امشب و فردا فرصت خوبي براي توبه و استغفار است.
شريعتي: دعا بفرماييد و آمين بگوييم.
حاج آقاي فرحزاد: خدايا تو را قسم مي‌دهيم به حق محمد و آل محمد، از بهترين برکات ماه رمضان ما را بهره‌مند بگردان. به حق محمد و آل محمد هرچه به خوبان خودت مرحمت کردي، به ما مرحمت بفرما. هر بدي از آنها دور کردي از ما دور بفرما. قلب امام زمان از ما راضي و فرجش را نزديک بگردان. خدايا به حق محمد و آل محمد آنهايي که اولاد ندارند، شغل ندارند، همسر ندارند، به همه آنها مرحمت بفرما. مريض‌ها را شفا عنايت بفرما. عيد فطر را پيشاپيش تبريک مي‌گوييم.
شريعتي: «والحمدلله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمد و آله الطاهرين»